Luwr - architektura, Mona Lisa i wirtualne zwiedzanie

Kompleks zajmuje około 40 hektarów. Jest położony na prawym brzegu Sekwany, w centrum Paryża. Tworzy go „Stary Luwr”, czyli średniowieczne i renesansowe pawilony, oraz „Nowy Luwr” – eklektyczne budowle XIX-wieczne. Połączone kamienne gmachy o powierzchni 66,600 m kw. otaczają dwa dziedzińce: Cour Carrée (dziedziniec kwadratowy), oraz większy Cour Napoléon (dziedziniec Napoleona), który od kolejnego - Cour du Carrousel oddziela ulica znana jako Place du Carrousel. 

Luwr średniowieczny

Luwr ma metrykę sięgającą XII wieku. Za panowania Filipa II Augusta (1165 – 1223), króla Francji, poza murami Paryża wzniesiono zamek warowny z centralnym okrągłym donżonem (wieża obronna). W II połowie XIV wieku Karol V przebudował warownię w reprezentacyjny zamek, do którego przeniósł swoją siedzibę z zamku na wyspie Cite. 

Kształt zamku Karola V jest znany ze względu na zachowane dolne partie murów i ikonografię. Nowa budowla powstała wokół dawnego donżona. Wieża znalazła się w centrum czworobocznego dziedzińca, wokół którego wzniesiono zabudowania o jednolitej wysokości. Cały zamek miał plan zbliżony do kwadratu. W jego narożach były okrągłe baszty, częściowo wtopione w lico murów. Mniejsze baszty były także w każdej elewacji, a para otaczała także główną bramę. Zamek był otoczony własnymi murami. 

Zobacz także: Wieża Eiffla - mniej znana historia symbolu Paryża [IKONY ARCHITEKTURY]>>

Luwr renesansowy

W 1546 roku, za panowania Franciszka I i Henryka II rozpoczęto przebudowę zamku. Nową budowlę w stylu francuskiego renesansu zaprojektował Pierre Lescot. 

Rezydencja pierwotnie miała powstać na planie prostokąta z wielkim dziedzińcem (Cour Carree), jednakże ostatecznie architekt przyjął plan kwadratu. Za życia Lescota wzniesiono jedynie część skrzydła zachodniego i jest to obecnie najstarsza część Luwru. 

XVI-wieczny zamek łączy formy klasyczne z francuską tradycją budwlaną (wysokie dachy z lukarnami). Elewacje zdobią trzy ryzality, prostokątne okna zwieńczone trójkątnymi i półowalnymi frontonami oddzielone pilastrami oraz arkady na parterze. W niszach i zwieńczeniach ryzalitów znalazła się dekoracja rzeźbiarska. Pierre Lescot jest także autorem Wielkiej Sali (Sala Kariatyd), którą wzniósł wraz z rzeźbiarzem Jeanem Goujonem. 

W drugiej połowie XVI wieku powstała koncepcja połączenia Luwru z budowanym wówczas pałacem Tuileries. Prace trwały bardzo długo. Mimo iż sam pałac nie został jeszcze ukończony, za czasów Henryka IV (1553-1610) powstała Mała Galeria (Petit Gallerie) i rozpoczęto prace przy Wielkiej Galerii (Grand Gallerie). Budowę prowadzili architekci Louis Metezeau i Jean Baptiste Ducerceau. Wielką Galerię ukończono za panowania Karola IX Walezjusza. 

Luwr: francuski klasycyzm

W 1624 roku wzniesiono Pavillon de l'Horloge (Pawilon Zegarowy). Jest on dziełem Jacques’a Lemerciera. Pawilon zamknął dziedziniec Cour Carree. Jego fasada od strony miasta jest ozdobiona budzącą zachwyt kolumnadą autorstwa Clauda Perrault. Stanowi przykład francuskiego klasycyzmu, epoki w sztuce, która nawiązywała do antyku i renesansu. Perrault podzielił fasadę na pięć pionowych części. Tworzą je symetrycznie rozłożone, trzy wysunięte przed lico ściany od fundamentu po dach pośrodku i po bokach ryzality oraz dwie ściany umieszczone między nimi i lekko cofnięte w głąb. Podział poziomy na dwie kondygnacje, wyznacza pozioma linia gzymsu. Oś środkową Perrault zaznaczył wysuniętym przed lico ryzalitem z trójkątnym przyczółkiem z płaskorzeźbą przedstawiająca Wiktorię na kwadrydze.  Kolumnadę tworzą smukłe kolumny. 

W 1678 roku Ludwik XIV przeniósł siedzibę królewską do Wersalu. Luwr powoli zaczął niszczeć, zajmowali go przypadkowi mieszkańcy, ale i artyści (jednym z pierwszych, którzy zamieszkiwali, był autor słynnej rzeźby Konie z Marly, Guillaume Coustou). Pałac jednak obracał się w ruinę i to do tego stopnia, że w połowie XVIII wieku ze względu na zły stan budynków, rozważono nawet ich rozebranie. W 1793 roku rewolucyjna Rada Narodowa uznała, że pałac powinien stać się ogólnodostępnym miejscem prezentacji narodowych dzieł sztuki. Pierwszą kolekcję tworzyło 537 obrazów.

Zobacz także: Pałac w Wilanowie - perła architektury barokowej i jedna z najpiękniejszych królewskich rezydencji w Europie>>

Luwr eklektyczny  

Prace nad rozbudową Luwru wznowiono po Rewolucji Francuskiej. Nadworni architekci Napoleona – Charles Percier i Pierre Francois Fontaine wznieśli skrzydło łączące Pałac Tuileries i Pavillon de l'Horloge - w ten sposób powstał wewnątrz przestronny dziedziniec znany jako Place du Carrousel. W jego obrębie powstał łuk triumfalny. 

Napoleon III nakazał budowę tzw. Nowego Luwru. Zabudowania, które wznosili Louis Tullius Joachim Visconti, a później Hector Lefuel, przylegają symetrycznie do zachodniego skrzydła z XVI wieku i mają charakter eklektyczny, z przewagą elementów klasycyzujących. Wraz ze starszymi pawilonami tworzą po trzy pary dziedzińców wewnętrznych. Uroczyste otwarcie odrestaurowanego zamku ma miejsce w roku 1857. Cesarz oddaje też część pomieszczeń na potrzeby administracji publicznej.

Podczas Komuny Paryskiej, w maju 1871 roku zarówno Luwr, jak i Pałac Tuileries zostały podpalone.

Nowoczesność

W roku 1932 dokonano modernizacji Luwru. Po II wojnie światowej część budynków wciąż jest użytkowana przez administrację publiczną. Prezydent Francois Mitterand w 1981 roku podejmuje decyzję o przekazaniu całego Luwru na potrzeby muzeum. W 1983 roku rozpoczęto realizację Projet du Grand Louvre, czyli projektu Wielkiego Luwru. Wówczas dokopano się pod Cour Carrée (dziedzińcem „Starego Luwru”) do resztek XII- wiecznej fortecy króla Filipa II Augusta. Pozostałości zamku nakryto stropem, tworząc tzw. rezerwat archeologiczny. 

Luwr: Piramida Mitteranda

W 1989 roku na dziedzińcu Napoleona stanęła piramida, konstrukcja ze szkła i stali. Pomysłodawcą jej powstania był prezydent Francji Francois Mitterrand, wielki miłośnik i znawca architektury. Autorem projektu nowej budowli był amerykański architekt chińskiego pochodzenia Ieoh Ming Pei. 

Przeczytaj także: Zmarł I.M. Pei - jeden z najwybitniejszych architektów XX wieku. Miał 102 lata>>

Piramida ma 21,65 m wysokości, a bok podstawy ma 35,42 m. W piramidzie znajdują się 603 tafle szklane o kształcie rombu i 70 tafli trójkątnych, co daje łącznie 673 elementy. Nachylenie ścian wynosi 51° (wzorem proporcji była piramida Cheopsa, której nachylenie wynosi 51°50′). Cała konstrukcja waży 180 ton. 

Pod piramidą znajduje się główny hall wejściowy do muzeum, z którego prowadzą trzy podziemne ścieżki do poszczególnych skrzydeł pałacu. Półpiętro każdej z nich zadaszone jest dodatkową małą piramidką. 

Piramida jest rozświetlona. W 2006 r. piramida otrzymała nowe oświetlenie. Zamontowano w niej zaprojektowane przez Claude’a Engle’a i firmę ERCO innowacyjne lampy halogenowe.

Przeczytaj więcej o piramidzie w Luwrze>>

Luwr: muzeum

Luwr był siedzibą ponad 20 władców Francji, dziś jest największym muzeum świata. Jego architektura jest tak samo warta obejrzenia, jak zgromadzone w nim dzieła sztuki. W kompleksie budynków znajduje się ok. 350 000 dzieł sztuki, datowanych od najdawniejszych czasów aż po połowę XIX wieku.  W 2008 roku zbiory Luwru podzielono na osiem działów: Starożytnego Egiptu, Starożytnego Bliskiego Wschodu, Starożytnej Grecji, Starożytnego Rzymu, Sztuki Islamu, Rzeźby, Malarstwa, Rzemiosła Artystycznego, Rysunku i Grafiki.

Oglądać tu można m.inn. Wenus z Milo, Nike z Samotraki, stelę z kodeksem Hammurabiego czy tajemniczo uśmiechniętą Mona Lisę Leonarda da Vinci.

Luwr ma także otwartą od 2012 roku filię w  niewielkim mieście Lens na północy Francji. Louvre-Lens składa się z kompleksu sześciu czworokątnych budynków zwieńczonych szklanym dachem, zaprojektowanych przez japońską pracownię Sanaa. Budynek zobaczycie tu>>

W 2017 roku otwarto inny oddział Luwru w Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. "Nowy Luwr" to projekt Jeana Nouvela. Tu przeczytacie więcej>>

Mona Lisa

Znajdująca się w Luwrze Mona Lisa to bez wątpienia najbardziej znany obraz w historii sztuki. Namalowane w latach 1503-1507 dzieło jest dziś własnością rządu Francji. Trafiło na stałą ekspozycję w Luwrze w 1797 roku. Mona Lisa to niewielki obraz - ma zaledwie 77 na 53 cm. Jest najlepiej chronionym dziełem sztuki na świecie. Umieszczono go w osobnym pomieszczeniu za kuloodporną szybą, za którą panuje specjalny mikroklimat, chroniący obraz przed wpływem środowiska naturalnego.

Luwr: Wirtualne zwiedzanie

Luwr to nadal najchętniej odwiedzane muzeum na świecie - także online! Dział edukacji umożliwił wirtualne zwiedzanie z prawdziwego zdarzenia. Na stronie internetowej Luwru można znaleźć nagrania z konferencji, podcasty czy filmy animowane. Wirtualne spacery po zakamarkach muzeum dostępne są także w języku angielskim. Warte polecenia są filmy Floriana Boullota, aktora i youtubera, który oprowadza nas po kolekcji muzeum. Ciekawie przedstawiają się również aplikacje Luwru, zwłaszcza "Mona Lisa: Beyond the Glass"- doświadczenie VR, dzięki któremu możemy "wejść" w świat bohaterki obrazu.