Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Tadż Mahal - pomnik miłości i jeden z siedmiu nowych cudów świata [IKONY ARCHITEKTURY]

WG

Tadż Mahal (ang. Taj Mahal, hindi ताज महल) to jeden z siedmiu nowych cudów świata, czołowy przykład architektury dynastii Mogołów w Indiach, pierwsza budowla stylu Shah Jahan. Grobowiec w Agrze jest jednym z najbardziej znanych budynków na świecie. Co warto o nim wiedzieć?

Tadż Mahal w Agrze
Tadż Mahal w Agrze
Fot. Yann Forget / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36310839

Tadż Mahal

Tadż Mahal to kompleks czterech budowli otoczonych murem. Został wzniesiony ku czci Mumtaz Mahal - czwartej żony Szahdżahana (Shaha Jahana), wielkiego władcy z dynastii Mogołów. Znajduje się w Agrze, w stanie Uttar Pradesh, ok. 200 km od Dehli, stolicy Indii. Mauzoleum, nazywane świątynią miłości (lub pomnikiem miłości), zbudowano w latach 1632-1653.

Mumtaz Mahal, czwarta żona Szahdżahana, wielkiego władcy z dynastii Mogołów, zmarła w wieku 38 lat przy porodzie 14. dziecka. Jak głosi legenda, przed śmiercią zobowiązała męża, aby ten nigdy się nie ożenił, zaopiekował się dziećmi i wzniósł na jej cześć budynek, który ją na wieki upamiętni. Szahdżahan spełnił wszystkie trzy życzenia…

Mauzoleum Tadż Mahal

Główny budynek Tadż Mahal z cebulowatą kopułą i czterema wieżyczkami to mauzoleum. Kopuła ma 24,5 m wysokości i 17,7 m średnicy. Po prawej i lewej stronie znajdują się dwa bliźniacze budynki z czerwonego kamienia - meczet i jego kopia będąca kiedyś domem gościnnym (różni się od meczetu tym, że nie ma mihraba, niszy w ścianie meczetu zwróconej w stronę Mekki, a podłogi mają geometryczny wzór, podczas gdy w meczecie została ułożona z zarysami 569 dywaników modlitewnych z czarnego marmuru). Na teren całego kompleksu wchodzi się przez bramę, za którą znajduje się ogród perski - muzułmańskie wyobrażenie raju.

Zobacz także: Wielki Mur Chiński - jedna z najsłynniejszych budowli Chin>>

Tadż Mahal w Agrze
Tadż Mahal w Agrze
Fot. Antrix3 - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=51804468

Tadż Mahal wyznaczył nowy styl budownictwa w Indiach, zwany stylem Shah Jahani (Szahdżahana). Charakteryzuje się symetrią i równowagą między częściami budowli, krzywoliniowymi formami i symbolicznymi dekoracjami opartymi na naturalistycznych motywach roślinnych. Nie wiadomo dokładnie, kto zaprojektował Tadż Mahal, znane są tylko dwa nazwiska - Ustad Ahmad Lahauri i Mir Abd-ul Karim (pierwszy położył podwaliny pod Czerwony Fort w Delhi, drugi był ulubionym architektem poprzedniego cesarza Jahangira). Wiadomo natomiast, że Szahdżahan codziennie spotykał się z architektami. Nadworny kronikarz Lahouri zanotował, że władca dokonywał „odpowiednich zmian we wszystkim, co zręczni architekci zaprojektowali po wielu przemyśleniach i zadawał właściwe pytania”.

Architekturę Tadż Mahal powiązano z mistyką i religią, tworząc odzwierciedlenie Raju na Ziemi. Wszystkie elementy są poczwórne, podporządkowane zasadom symetrii i zgodne z wyobrażeniami o boskiej harmonii. Z centrum kompleksu rozchodzą się w cztery strony świata kanały wodne. Wokół powstały wypielęgnowane ogrody, tworzące geometryczne kompozycje. Ustawione w rogach cztery minarety, strzegą tę sakralną przestrzeń przed złymi energiami.

Tadż Mahal budowano przez 22 lata. Pracowało przy nim od 20 do 25 tys. robotników, nie tylko z Azji, ale także z Europy, m.in. z Francji i Włoch.

Zobacz także: Akropol jest nie tylko w Atenach. Co warto wiedzieć o akropolu ateńskim?>>

Taj Mahal - architektura

Mauzoleum powstało z marmuru przywiezionego z kamieniołomów w Radżastanie, oddalonych od Agry o 350 km. Biały marmur, ze względu na zanieczyszczenie środowiska i wydzieliny osiadających na kamieniach owadów, z biegiem lat staje się coraz ciemniejszy, ale wciąż odbija światło słońca i księżyca. O wschodzie słońca wydaje się różowy, w ciągu dnia jest kremowobiały, a po południu pomarańczowy. Do dekoracji użyto czarnego marmuru, a także 28 rodzajów kamieni szlachetnych i półszlachetnych.Turkus pochodzi z Tybetu, zaś jadeit z Chin (wiele z tych cennych kamieni zostało zerwanych ze ścian przez Brytyjczyków w 1857 roku). W dekoracjach znalazły się fragmenty Koranu wybrane przez perskiego kaligrafa Abd ul-Haq.

Fasady mauzoleum inkrustowane są agatami, a także kwiatami z marmuru i wersetami z Koranu, które wyrzeźbił perski artysta – Amant Khan Shirazi.

Tadż Mahal - detal na jednej ze ścian
Tadż Mahal - detal na jednej ze ścian
Fot. Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=71430

Tadż Mahal - wnętrza

W Tadż Mahal główny budynek jest sześcienny, ma ścięte narożniki i łukowate wnęki. Złocone zwieńczenie kopuły łączy tradycyjne
islamskie i hinduskie elementy dekoracyjne. Jej kształt kopuły podkreślają cztery mniejsze kopuły umieszczone w rogach budowli.
W komnacie budynku, za ażurową konstrukcją, znajdują się kopie sarkofagów Mumtazy Mahali i Shaha Jahana, ich groby znajdują się na niższym poziomie. Muzułmańska tradycja zabrania wyszukanej dekoracji grobów, więc sarkofagi są ułożone w stosunkowo prostej komorze, na prostokątnej marmurowej podstawie o wymiarach około 1,5 na 2,5 metra, na której znajduje się mniejsza marmurowa szkatułka. Zarówno podstawa, jak i szkatułka są misternie inkrustowane cennymi i półszlachetnymi klejnotami. Kaligraficzne inskrypcje na górze trumny to wersety z Koranu, Sarkofag żony znajduje się w centrum mauzoleum, męża – obok (jest to jedyny asymetryczny element w całym kompleksie). Według przekazów, gdy grobowiec był już gotowy, trumnę Mumtaz Mahal pokryto warstwą czystego złota, a Szahdżahan dodatkowo obsypał ją perłami i diamentami. Przed budowlą stało wówczas 2 tys. żołnierzy, którzy pilnowali tych skarbów.

Zobacz także: Piramidy w Gizie - fascynujące budowle starożytnego Egiptu>>

Tadż Mahal w Agrze
Tadż Mahal w Agrze
Fot. Jakub Hałun - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=87055348

Tadż Mahal - ciekawostki

  • Budowa Taj Mahal kosztowała ok. 32 milionów ówczesnych rupii indyjskich (dziś to powyżej 1 miliarda dolarów)
  • Legendy głoszą, że głównym mistrzom budowlanym po skończonej budowie odcięto kciuki albo ich oślepiono, aby nikt z nich nigdy więcej nie był w stanie stworzyć równie pięknej budowli
  • W latach 30. XIX wieku budowla podupadła i zarosła krzewami. Ówczesny generalny gubernator Bengalu lord William
    Bentnick zaproponował, by Tadż Mahal rozebrać, a pozyskany w z niego marmur przesłać statkiem do Londynu i sprzedać. Na szczęście koncepcja upadła, gdy okazało się, że zabrany marmur z Czerwonego Fortu w Delhi, nie znalazł w Londynie nabywców
  • W 1900 roku wicekról Indii, lord George Curzon, nakazał odrestaurować Tadż Mahal.
  • W 1983 roku Tadż Mahal został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
  • W 2007 roku został wybrany jednym z Nowych Siedmiu Cudów Świata
  • Budowlę każdego roku odwiedza ok. 3 milionów turystów
    Więcej o:

Skomentuj:

Tadż Mahal - pomnik miłości i jeden z siedmiu nowych cudów świata [IKONY ARCHITEKTURY]