Empire State Building - wieżowiec, który stał się symbolem Nowego Jorku [IKONY ARCHITEKTURY]

American Society of Civil Engineers (ASCE) zalicza Empire State Building do 7 cudów współczesnego świata. Od 2017 roku budynek jest 5. najwyższym ukończonym wieżowcem w Stanach Zjednoczonych i 28. najwyższym na świecie. Jest również szóstą co do wielkości wolnostojącą budowlą w obu Amerykach.

Zobacz także: Najwyższe wieżowce na świecie. Gdzie się znajdują? Ile metrów ma najwyższy budynek na świecie?>>

Empire State Building - wysokość

Wieżowiec Empire State Building stanął w dzielnicy Midtown w okręgu Manhattan w 1931 roku. Do 1973 roku, do czasów wybudowania World Trade Center, ESB był najwyższym budynkiem w Nowym Jorku i pierwszym na świecie ponad stukondygnacyjnym. Dziś jest trzecim wysokościowcem w mieście. Jego wysokość strukturalna wynosi 381 metrów, a całkowita (z anteną na dachu) 443 metry. Ma 102 kondygnacje, w tym jedną podziemną. Fundamenty budynku sięgają prawie 17 metrów pod ziemię.

Empire State Building - architektura

Empire State Building od początku miał być biurowcem. Projekt w stylu art déco został wykonany w ciągu dwóch tygodni przez spółkę Shreve, Lamb & Harmon. Architekci korzystali z elementów zaprojektowanych wcześniej przez siebie wieżowców: Carew Tower w Cincinnati oraz Reynolds Building w Winston-Salem.

Wieżowiec został zbudowany przy użyciu ramy ze stali, bardzo nowoczesnego materiału w latach 30. Fasada jest pokryta wapieniem i granitem, z dodatkiem aluminium dla połysku. Ta kombinacja materiałów była bardzo powszechna w Art Deco i promowała estetykę, która była industrialna i nowoczesna, a jednocześnie wyrafinowana.

Wieżowiec uzyskał charakterystyczny stożkowaty kształt, ze względu na ograniczenia, jakie nakładała New York's Zoning Resolution z 1916 roku, związane m.in. z koniecznością zapewnienia dostępu światła. Charakterystyczna iglica budynku o wysokości 20,5 metra, miała być punktem cumowania sterowców, jednak testy wykazały, że jest to rozwiązanie niepraktyczne i niebezpieczne. W 1950 stary maszt zastąpiono 46- metrową wieżą nadawczą. Każdego roku uderza w nią kilkadziesiąt piorunów.

Zobacz także: Architektura art déco w Stalowej Woli [BRYLanty polskiej moderny]>>

Empire State Building - budowa

Pod budowę wyznaczono działkę liczącą ok. 0,8 ha, po spalonym hotelu Waldorf-Astoria, przy 350 Fifth Avenue, pomiędzy 33 i 34
ulicą na Manhattanie. Roboty ruszyły 22 stycznia 1930 roku, ale właściwa budowa rozpoczęła się 17 marca 1930 roku. Wieżowiec wznosiło 3400 pracowników, głównie imigranci z Włoch i Irlandii, a także Indianie z kanadyjskiego rezerwatu Kahnawake, którzy słynęli z niezwykłych umiejętności zachowania równowagi na wysokościach. Pięciu robotników zginęło. Średnio co tydzień przybywało około 4,5 piętra. Po 14 miesiącach i przepracowanych 70 milionów godzin, Empire State Building był gotowy. Budowa kosztowała 24,7 mln dolarów.

Do wzniesienia ESB zużyto 60 tysięcy ton stali, 740 ton aluminium i stali nierdzewnej na ściany zewnętrzne, a także – 10 mln cegieł i 5600metrów sześciennych kamieni na podłogi, ściany i podpiwniczenia. Empire State Building waży przeszło 360 tysięcy ton. Przewody instalacji elektrycznej mają łączną długość ok. 692 km, rury wodociągowe 112 km, rury centralnego ogrzewania 80 km, a kable telefoniczne 5600 km. Ma 73 windy, a na najwyższe piętro z parteru prowadzi 1860 stopni (rekord wbiegnięcia na szczyt wynosi 9 minut i 33 sekundy). Budynek ma 6500 okien. Wszystkie fasady są obłożone kamiennymi płytami z szarego wapienia z Indiany.

Empire State Building - ciekawostki

• Wnętrze oświetla 3 mln żarówek. W rozmaitych biurach Empire State Building pracuje ok. 15 tys. osób. Obok biur są banki, restauracje i sklepy. Na szczycie drapacza zainstalowane są nadajniki prawie wszystkich komercyjnych stacji telewizyjnych i radiowych.
• W holu wejściowym, wysokim na 3 piętra, znajduje się duży aluminiowy relief przedstawiający Empire State Building, ale bez
  anteny, która dodano później. W pasażu północnym osiem podświetlanych płyt, stworzonych przez Roya Sparkia i Renée
  Nemorovą w 1963. Przedstawiają one tradycyjnych siedem cudów świata i Empire State Building jako ósmy cud.
• W budynku są dwa tarasy widokowe. Jeden znajduje się na 86. piętrze, a drugi na 102 piętrze. W pogodny dzień odwiedzający mogą zobaczyć tereny odległe o 80 mil w kierunku New Jersey, Connecticut, Pensylwanii i Massachusetts. Wejścia na tarasy są płatne. Niestety, ponad 30 osób popełniło samobójstwo skacząc z nich.

• Fasada Empire State Building, poprzez odpowiednie oświetlenie jest wykorzystywana do celów medialnych. Kolory iluminacji szczytu budynku są dobierane są odpowiednio do pory roku i ważnych wydarzeń. I tak budynek został oświetlony na niebiesko po śmierci Franka Sinatry w 1998 roku (piosenkarz miał przydomek „Ol'Blue Eyes”), a po śmierci aktorki Fay Wray pod koniec 2004, budynek był ciemny przez 15 minut. Przez kilka miesięcy w 2010 roku, po ataku na WTC reflektory oświetlały Empire State Building na czerwono, biało i niebiesko. 8 listopada 2016 roku, przy wyborze Donalda Trumpa na prezydenta Stanów Zjednoczonych, na fasadzie została wyświetlona jego podobizna, z podpisem „45. prezydent”. Jednak jesienią każdego roku w mgliste noce światła na ESB są wyłączane dla bezpieczeństwa migrujących ptaków.
• Budynek bardzo często jest wykorzystywany w filmach i grach komputerowych. Najbardziej znanym filmem, w którym „grał” Empire State Building jest „King Kong” z 1933 roku (scena, w której gigantyczne zwierzę siedzi na szczycie budynku, przeszła z resztą do historii kina, odtworzono ją więc w 2005 roku w nowej wersji filmu). Natomiast w filmie science-fiction z 1996 roku „Dzień Niepodległości” kosmici doprowadzają do eksplozji drapacza.
• 28 lipca 1945 roku podczas gęstej mgły, w budynek uderzył amerykański samolot bombowy. Bombowiec na wysokości 78. i 79. piętra (295 metrów nad ziemią) wybił dziurę o wymiarach 5 na 6 metrów. Jeden z silników przebił budynek na wylot i spadł na ulicę po drugiej stronie. Śmierć poniosło 14 osób, a 26 zostało rannych, szkody wyceniono na milion dolarów. Po tej katastrofie zabroniono lotów samolotowych nad Nowym Jorkiem na wysokości mniejszej niż 760 metrów (2500 stóp).

Empire State Building w 1951 roku został sprzedany przez pierwszego właściciela Johna J. Raskoba z firmy Empire State Inc., za 34 mln dolarów. Od tego czasu bardzo często zmieniał właścicieli. W połowie lat 90. Empire State Building poddano gruntownej renowacji, której koszt wyniósł 55 mln dolarów.