Hans Poelzig - architekt, nauczyciel, artysta

Hans Poelzig - realizacje

W schyłkowym okresie Republiki Weimarskiej Poelzig był jednym z najbardziej znanych niemieckich architektów. Projektował wielkie założenia urbanistyczne jak berlińskie centrum wystawowe czy biura IG we Frankfurcie nad Menem - główną siedzibę jednego z najważniejszych wówczas europejskich koncernów.

Szczególnym aspektem twórczości Poelziga, który sprawia, że jest on postacią interesującą do dzisiaj, jest jego działalność na polu wielu dziedzin sztuki i mediów. Był zapalonym projektantem, malarzem, którego prace olejne antycypowały późniejszy nurt Action Painting, pasjonowały go teatr i film. Nie stronił też od projektowania porcelany, fontann, klamek, a także budowania scenografii dla filmu i sztuk teatralnych. Najchętniej zresztą sam zostałby reżyserem. Ta skłonność widoczna jest w jego architekturze, która odznacza się charakterystycznymi scenicznymi elementami i dużą swobodą.

Uznanie, jakim Poelzig cieszył się wśród opinii publicznej i kolegów po fachu, znalazło swój wyraz także w powierzanych mu funkcjach publicznych: był dyrektorem Szkoły Sztuki i Rzemiosła Artystycznego, miejskim architektem Drezna (1919-21), pierwszym przewodniczącym DeutscherWerkbund, członkiem zarządu Związku Niemieckich Architektów, członkiem i przez pewien czas zastępcą dyrektora Akademii Sztuki w Berlinie oraz, od 1923 r., profesorem w Wyższej Szkole Technicznej w Charottenburgu (Berlin). Poelzig odegrał też kluczową rolę jako polityk. Niewiele wydarzeń w niemieckiej architekturze i urbanistyce odbyło się bez jego udziału, a jego wpływ był wszechstronny.

Na początku minionego stulecie nikt nie miał wątpliwości, że w pierwszych latach wieku to właśnie Poelzig był wiodącą postacią starszej generacji architektów, obok Petera Behrensa i Theodora Fischera. Młodsi architekci szanowali go tak jak pozostałych, choć czasami respekt ten połączony był z lekkim rozdrażnieniem. Nie można go było sklasyfikować jako członka frakcji konserwatywnej. Wiązał się z awangardowymi ruchami, jak Weissenburgsiedlung w Stuttgarcie, brał udział w międzynarodowych konkursach, między innymi na Pałac Ligi Narodów w Genewie, Pałac Sowiecki w Moskwie czy teatr w Charkowie. Dojrzały Poelzig określał swoją pozycję jako "gdzieś pomiędzy".

Zobacz także: Heinrich Lauterbach - architekt wrocławskiego modernizmu>>

Nie sposób wyobrazić sobie historii niemieckiej architektury bez Poelziga, ale też trudno jest precyzyjnie określić znaczenie jego dzieła, które sytuuje się gdzieś pomiędzy dziedzictwem historycznym, modernizmem i monumentalizmem. W przeciwieństwie do innych niemieckich architektów, którzy opuścili Niemcy w latach trzydziestych, Poelzig został w kraju w czasach Trzeciej Rzeszy. Nie miał więc okazji swobodnie działać na emigracji jak Walter Gropius, Ludwig Mies van der Rohe czy Erich Mendelsohn Śmierć w 1936 roku przerwała też jego plany znalezienia nowego miejsca pracy w Turcji. W ten sposób wszystkie jego dzieła powstały w granicach Cesarstwa Niemieckiego.

W 2009 roku Muzeum Architektury we Wrocławiu zorganizowało wystawę dedykowaną Hansowi Poelzigowi - wybitnej postaci świata sztuki i architektury. Prezentowane na niej były szkice, rysunki, plany i modele reprodukowane z oryginalnych materiałów. Część z nich była własnością prywatną, niektóre pochodziły z archiwów i kolekcji z Hamburga, a największa grupa eksponatów - ze zbiorów Muzeum Architektury Technischen Universität z Berlina. Przykłady obrazów architekta, które Poelzig zaprezentował tylko raz - na wystawie w 1919 r., były reprodukowane w formie fotografii. Fragmenty filmów niemych: "Der Golem wie er in die Welt kam" ("Golem: jak pojawił się na świecie") oraz "Zur Chronik von Grieshuus" pokazywały Poelziga jako autora scenografii, co było jednym z wielu przejawów jego niezwykłego talentu.

---

Mat. Muzeum Architektury we Wrocławiu