Willa Tugendhatów w Brnie. Ekskluzywny modernizm Miesa van der Rohe [IKONY ARCHITEKTURY]

Willa Tugenhadtów - architektura

Dom ma stalową konstrukcję szkieletową usztywnioną ścianami, co w przypadku budownictwa mieszkaniowego było zupełną nowością. Architekt mógł bardzo swobodnie modelować przestrzeń. Najważniejszym pomieszczeniem w domu jest salon (o powierzchni 235 m kw.) z otwarciem na oranżerię i wielkimi, przesuwnymi przeszkleniami otwierającymi się na ogród. Wprost z sypialni właścicieli można wyjść na duży taras widokowy. 

Wyposażenie domu zostało zaprojektowane przez samego Ludwiga Mies van der Rohe i niemiecką projektantkę Lilly Reich (jeden z foteli produkowany jest do dziś). Wnętrze jest surowe. Jedynie naturalne wzorzyste materiały, jak onyks i mahoń, delikatnie odrywają całość od typowej prostej moderny. Największe wrażenie robi półprzezroczysta, onyksowa ściana. Promienie słońca wpadające przez ogromne okna wydobywają z kamienia tysiące odcieni.

Koszt wybudowania domu był bardzo wysoki, ze względu stalowy szkielet konstrukcyjny i szereg niestandardowych rozwiązań tj. olbrzymie przeszklenia, luksusowe materiały, nowoczesną technologię ogrzewania i wentylacji. Uważa się, za te same pieniądze rodzina Tugendhatów mogła śmiało wybudować 40 tradycyjnych willi.

Powojenne losy Willi Tugendhatów

Niestety żydowscy przemysłowcy nie mogli długo nacieszyć się swoim urokliwym i ultranowoczesnym domostwem. Mieszkali w willi do 1938 roku, kiedy to uciekli do Wenezueli w obawie przed nazistami. W 1939 roku willę przejęli hitlerowcy; mieszkał w niej m.in. niemiecki konstruktor samolotów Wilhelm Messerschmitt.

Po wojnie przez kilka lat mieściła się tu szkoła rytmiki i gimnastyki, a później ośrodek rehabilitacyjny dla dzieci z wadami kręgosłupa. Willa Tugendhatów została wpisana do czeskiego rejestru zabytków architektury w 1969 roku. W latach 80. XX wieku władze Czechosłowacji przeprowadziły kompleksowy remont willi - niestety, bezpowrotnie zniszczono wówczas wiele oryginalnych elementów wystroju.

Miejsce to było świadkiem ważnego historycznego wydarzenia. To właśnie tu, na na początku czerwca 1992 roku, Vaclav Klaus i Vladimir Mecziar podjęli decyzję o podziale Czechosłowacji. Od 2001 roku willa figuruje na liście światowego dziedzictwa UNESCO. W latach 2010-2012 została poddana kompleksowej restauracji. Remont kosztował czeskie władze około 156 mln koron (ponad 25 mln zł). Do willi wróciły np. historyczne elementy wnętrza, jak półokrągła ściana, wyznaczająca jadalnię.

Obok zrekonstruowanego niemieckiego pawilonu wystawowego w Barcelonie z 1929 roku, willa w Brnie jest uważana za najważniejsze przedwojenne dzieło Miesa van der Rohe.