Zaha Hadid: ikona współczesnej architektury

Redakcja10-06-2021 00:39

Bycie mistrzem w jakiejś dziedzinie czasem wiąże się z uznaniem dopiero po śmierci – na kartach historii zapisało się jednak wiele postaci, które zyskały zasłużoną sławę jeszcze za życia. Przykładem takiego twórcy jest Zaha Hadid, architektka z imponującym portfolio, na które składa się ponad 900 projektów niezwykłych obiektów. Ta znana i ceniona na całym świecie przedstawicielka dekonstruktywizmu nie tylko tworzyła koncepcje wyróżniające się wizjonerstwem, jej dzieła poruszały – i zawsze będą pobudzały głębokie emocje. Zaha Hadid – które z jej projektów cieszą się największym uznaniem? Co jeszcze warto wiedzieć na jej temat?

Zaha Hadid: najbardziej znana projektantka architektury

Kobiety, które stają się prekursorkami w swojej pracy zawodowej (i nie tylko) zasługują na szczególne miejsce w powszechnej świadomości. Na przestrzeni wieków musiały się zmagać z męską dominacją, która nie tylko nie zostawiała miejsca na ich działalność, ale nierzadko również dopuszczała się tępienia wszelkich przejawów płynącej z drugiej strony kreatywności. Tym większe uznanie należy się tej postaci – Zaha Hadid zaczynała bowiem tworzyć w czasach, kiedy architektura zdawała się być rodzaju męskiego. Mimo wszystko jej nazwisko, a także jej praca, szybko zyskały poważanie w najbardziej elitarnych kręgach architektów, a zaprojektowane przez nią budynki dumnie prezentują się w 44 krajach na całym świecie. Zaha Hadid była też pierwszą kobietą, która została uhonorowana nagrodą Pritzkera (w 2004 r.) – najwyższym laurem w dziedzinie architektury, który bywa nazywany „architektonicznym Noblem”.

Zobacz także: Zaha Hadid Architects zaprojektują wieżowce w sercu Shenzhen >>

Wieżowiec Leeza Soho w Pekinie. Proj. Zaha Hadid Architects

Droga do sukcesu: Zaha Hadid w młodości

Zaha Mohammad Hadid przyszła na świat 31 października 1950 r. w Bagdadzie (Irak). Studia rozpoczęła na Uniwersytecie Amerykańskim w Bejrucie, gdzie uczęszczała do 1972 r. Po uzyskaniu tytułu inżyniera na kierunku Matematyka przeprowadziła się do Londynu, gdzie podjęła naukę w Architectural Association School of Architecture. Swoje życie prywatne i zawodowe, do końca swoich dni, związała właśnie z tym miastem. Zaha Hadid swoje pierwsze zawodowe kroki stawiała w Office for Metropolitan Architecture Rema Koolhaasa, następnie w 1979 r. otworzyła w Londynie własną pracownię projektową, Zaha Hadid Architects (ZHA).

Pierwszy poważny dowód uznania swojej pracy architektka uzyskała już w 1983 r. Międzynarodową sławę przyniosły jej projekty konkursowe na The Peak Club w Hongkongu oraz (nieco później) koncepcja budynku na wąskiej działce przy Ku’dammie w Berlinie (1986 r). Zaha Hadid spełniła swoje marzenie – od dziecka chciała być architektem, co było ogromnym wyzwaniem dla kobiety pochodzącej ze świata muzułmańskiego. Nigdy jednak nie zabrakło jej pasji i determinacji w dążeniu do raz obranego celu, dzięki czemu obecnie na całym świecie możemy podziwiać jej wizjonerskie realizacje. Zaha Hadid zmarła 31 marca 2016 r. w wieku 65 lat. Pomimo ogromnej straty, jaką świat architektury poniósł w związku z jej odejściem, założona przez nią pracownia wciąż funkcjonuje, a tworzący ją architekci z dużym zaangażowaniem starają się kontynuować jej dzieło i podążać w wyznaczonym przez nią kierunku. Zaha Hadid i jej wizja wydają się wciąż żywe w projektach autorstwa Zaha Hadid Architects.

Zobacz także: Dwie wieże w Shenzhen od Zaha Hadid Architects. Tower C będzie najwyższym budynkiem w mieście >>

Tower C w Shenzen. Proj. Zaha Hadid Architects

Zaha Hadid: wyobraźnia i unikalny styl

Zaha Hadid szybko dała się poznać światu nie tylko jako wyjątkowo utalentowana architektka, ale również osoba o niemal bezkresnej wyobraźni. Charakterystyczny dla jej koncepcji futuryzm nieustająco zachwycał i wzbudzał podziw, jednocześnie stanowił też przeszkodę w realizacji. Unikalny styl był ogromnym atutem Zaha Hadid, inwestorzy traktowali go jednak jako niezwykle trudny w przełożeniu na rzeczywistość. Proponowane przez nią formy bywały wręcz kontrowersyjne, zarzucano im też zbyt wysoki koszt budowy. Z czasem zaczęto nazywać ją „papierowym architektem”, czyli tworzącym w teorii, bez możliwości realizacji. Z tego też powodu Zaha Hadid doczekała się pierwszej większej realizacji dopiero w 1993 r. – był to budynek straży pożarnej fabryki Vitra w Weil Rhein. Prawdziwy boom na śmiałe koncepcje Zaha Hadid pojawił się po 2000 r., w związku z dostępnością nowoczesnych technologii, które umożliwiają zbudowanie zaprojektowanych przez nią obiektów.

Zobacz także: Centralny Port Komunikacyjny - tak może wyglądać. Koncepcje zaprezentowali m.in Zaha Hadid Architects i Foster+Partners >>

10 najlepszych projektów Zaha Hadid

Zawodowy dorobek życia tej słynnej architektki to ponad 900 projektów. Jedne charakteryzują się bardziej, inne mniej spektakularną formą, niektóre jednak wyróżniają się na tym bogatym tle. Do najsłynniejszych projektów, jakie opracowała Zaha Hadid, należą:

Haydar Aliyev Center w Baku - centrum kultury, Azerbejdżan, 2012
City of Dreams Hotel Tower - hotel na wyspie Macau, Chiny, 2017
Dorobanti Tower – kompleks z 5-gwiadkowym hotelem i luksusowymi apartamentami, Bukareszt, Rumunia, 2008
Riverside Museum - Glasgow, Szkocja, 2011
Galaxy SOHO – kompleks wieżowców w Pekinie, Chiny, 2012
Eli and Edythe Broad Art Museum - muzeum sztuki współczesnej w stanie Michigan, USA, 2012
Aquatics Centre – pływalnia zbudowana na Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012, Londyn, Wielka Brytania, 2011
Dominion Office w Moskiwe – biurowiec, Rosja, 2015
Phaneo – centrum nauki w Wolfsburg, Niemcy, 2005
Guangzhou Opera House – opera w Guangzhou, Chiny, 2010.

Zobacz także: Projekt Zahy Hadid dla Warszawy >>

Dworzec kolejowy w Tallinie - Ülemiste Terminal. Proj. Zaha Hadid Architects

Nagrody i wyróżnienia dla Zaha Hadid

Wspomniana wcześniej nagroda Pritzkera (2004 r.) to nie jedyny laur, jakim została uhonorowana za swoją pracę Zaha Hadid. Ponadto otrzymała między innymi:

Nagrodę Miesa van der Rohe 2003,
Odznakę Honorową za Naukę i Sztukę 2005,
Thomas Jefferson Medal in Architecture 2007,
Nagrodę Praemium Imperiale 2009,
Nagrodę Structural Steel Design 2010,
Nagrodę Stirlinga 2010 i 2011,
Nagrodę Jane Drew 2012,
Glamour Award fot The Architect-In-Chief 2012.

Zobacz także: Wydrążone w skale muzeum na szczycie góry. Projekt Zahy Hadid >>

konkurs, austria, zaha hadid, biblioteka — Biblioteka i Centrum Nauczania wiedeńskiego Uniwersytetu Ekonomii i Biznesu autorstwa Zahy Hadid

Zaha Hadid to nie tylko architektura

Nieograniczona wyobraźnia, jaką cechowała się Zaha Hadid, objawiała się nie tylko w jej projektach architektonicznych. Tworzyła również meble oraz przedmioty codziennego użytku. Design w nieco mniejszym wydaniu przynosił jej wiele satysfakcji, ponieważ – w przeciwieństwie do koncepcji kubaturowych – praca nad projektem trwała o wiele krócej, a jej efekt szybciej stawał się namacalny. Zaha Hadid inspiracje czerpała z natury – następnie ujmowała je w nie mniej futurystyczne formy, jak miało to miejsce w przypadku architektury. Tworzyła sofy, fotele, pufy i stoliki, a także lampy, akcesoria kuchenne i naczynia. Dorobek jej życia jest godny nie tylko podziwu, ale również pozazdroszczenia. A co sama Zaha Hadid mówiła na ten temat?