Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl
Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Wystawa "Gdynia - Tel Awiw" w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Co łączy "białe miasta jutra"?

Redakcja Pressland/WG/mp

Gdynię od Tel Awiwu w linii prostej dzieli blisko 3000 kilometrów. Mimo geograficznego dystansu, miasta łączy zaskakująco wiele podobieństw. Oba powstały na początku XX wieku i w szybkim tempie stały się nowoczesnymi portami i modnymi kurortami nadmorskimi. Wyróżnia je charakterystyczna, modernistyczna architektura. Spoiwem okazuje się także wspólna, polsko-żydowsko historia. Te podobieństwa, ale i unikatowość każdego z miast poznać można dzięki wystawie „Gdynia – Tel Awiw" w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Przestrzeń wystawy "Gdynia - Tel Awiw"
Przestrzeń wystawy "Gdynia - Tel Awiw"
Fot. Magda Starowieyska/ Muzeum Polin

Gdynia i Tel Awiw to nadmorskie miasta wybudowane niemal od podstaw w pierwszej połowie XX wieku. Odzwierciedlały aspiracje i marzenia państw, których jeszcze kilka lat wcześniej nie było na mapach. Zarówno w Gdyni - "polskich wrotach na świat" i w Tel Awiwie "pierwszym mieście hebrajskim" realizowano ambitne plany urbanistyczne - oba miasta zdominowała modernistyczna architektura. Specjalnie na wystawę przygotowano ekspozycję z makietami ikonicznych budynków Gdyni i Tel Awiwu.

Wystawa "Gdynia - Tel Awiw"
Wystawa "Gdynia - Tel Awiw"
Fot. POLIN

Wraz z postępem technologicznym i zmianami społecznymi w pierwszych dekadach XX wieku starano się budować miejsca do życia na miarę nowej epoki. Pisano wówczas, że "przez szerokie, widne okna dwudziestowiecznego domu można już dostrzec białe miasta jutra". Symbolika bieli w przypadku modernistycznych miast odnosi się do gładkiej, jasnej, przeszklonej ściany nowoczesnego domu. Nie bez przyczyny takimi "białymi miastami" niemal od zarania nazywane są zarówno Tel Awiw, jak i Gdynia

mówi dr Artur Tanikowki, kurator wystawy "Gdynia - Tel Awiw".

Zobaczcie Gdynię na starych fotografiach:

1 z 5Gmach Urzędu Pocztowo-Telegraficznego przy ul. 10 Lutego 10 w Gdyni, 1929, proj. Julian Puterman-Sadłowski i Antoni Miszewski
Gmach Urzędu Pocztowo-Telegraficznego przy ul. 10 Lutego 10 w Gdyni, 1929, proj. Julian Puterman-Sadłowski i Antoni Miszewski
Fot. Henryk Poddębski, MMG
2 z 5Plażowicze podczas wypoczynku nad morzem Bałtyckim, lipiec 1932
Plażowicze podczas wypoczynku nad morzem Bałtyckim, lipiec 1932
Fot. NAC
3 z 5Kobiety podczas spaceru na molo, 1938–1939
Kobiety podczas spaceru na molo, 1938–1939
Fot. NAC
4 z 5Budynki Banku Gospodarstwa Krajowego i urzędu pocztowego w Gdyni
Budynki Banku Gospodarstwa Krajowego i urzędu pocztowego w Gdyni
Fot. Henryk Poddębski, 1930, NAC
5 z 5Kompleks Hal Targowych w Gdyni, 1937, proj. Jerzy Müller, Stefan Reychman
Kompleks Hal Targowych w Gdyni, 1937, proj. Jerzy Müller, Stefan Reychman
Fot. sierpień 1938, NAC

Miasta łączy nie tylko architektura. Oba ważne porty miejskie stały się również modnymi letniskami i kurortami. Odbywały się tu święta miejskie - gdyńskie Święto Morza i telawiwskie Purim. Miasta łączyły także statki linii żeglugowych "Gdynia-Ameryka" (wnętrza projektowali czołowi polscy artyści), a na tzw. Linii Palestyńskiej kursował statek S/S Polonia.

Zobaczcie Tel Awiw na starych fotografiach:

1 z 8Ulica Dizengoffa w Tel Awiwie, widok w kierunku północnym
Ulica Dizengoffa w Tel Awiwie, widok w kierunku północnym
LC
2 z 8Morze i Plaża
Morze i Plaża
Fot. Ze’ev Aleksandrowicz
3 z 8Architektura Nowoczesna
Architektura Nowoczesna
Fot. Ze’ev Aleksandrowicz
4 z 8Architektura Nowoczesna
Architektura Nowoczesna
Fot. Ze’ev Aleksandrowicz
5 z 8Targi Lewantyńskie
Targi Lewantyńskie
Fot. Ze’ev Aleksandrowicz
6 z 8Kino Rimon (później Allenby), 1934, proj. Salomon Gepstein
Kino Rimon (później Allenby), 1934, proj. Salomon Gepstein
Fot. z 1936 r. z anonsem występu Jana Kiepury, PH
7 z 8Plac Ziny Dizengoff, widok od północy, 1934, proj. Genia Averbuch
Plac Ziny Dizengoff, widok od północy, 1934, proj. Genia Averbuch
LC
8 z 8Plac Ziny Dizengoff
Plac Ziny Dizengoff
LC

Na wystawie "Gdynia - Tel Awiw" można oglądać liczne archiwalne fotografie, filmy, dokumenty, rysunki i obrazy. Są tu również elementy wyposażenia modernistycznych kamienic i zastawa stołowa ze statku M/S Piłsudski. Do Polski przyjechały również rzadko opuszczające Izrael prace najwybitniejszych telawiwskich malarzy - można na własne oczy przekonać się jak nowe miasta i ich mit założycielski inspirowały artystów.

Klamrą między przeszłością a teraźniejszością są prace współczesnych polskich twórców - obrazy Marii Kiesner z modernistyczną architekturą w roli głównej, foto-esej Wojciecha Wilczyka o współczesnej kondycji modernistycznych budynków obu miast oraz neon "Transatlantyk" przygotowany przez Maurycego Gomulickiego.

Wystawę "Gdynia - Tel Awiw" można oglądać od 13 września 2019 do 3 lutego 2020. Bilety: 15 zł (normalny) / 10 zł (ulgowy) 

    Więcej o:
Polecane

Skomentuj:

Wystawa "Gdynia - Tel Awiw" w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Co łączy "białe miasta jutra"?