Wysokościowce w Warszawie na przestrzeni lat

Obecnie najwyższym budynkiem świata, liczącym aż 828 metrów wysokości, jest Burdż Chalifa w Dubaju. Inwestycja pochłonęła 1,5 miliarda dolarów, a rozwój technologii umożliwił wprowadzanie nowatorskich rozwiązań, pozwalających na tworzenie coraz bardziej śmiałych konstrukcji. A jak wyglądały realia XX-wiecznej Warszawy?

Budynki wznoszone w tym okresie liczyły nie więcej niż 6-7 kondygnacji, a te z około 1913 r. – 9, czyli 38 metrów wysokości. Wyjątek stanowił (wybudowany w latach 1908-1910) 8-kondygnacyjny (a obecnie 11-kondygnacyjny) Cedergren o wysokości aż 51,5 metra. Przypisuje się mu rolę pierwszego europejskiego monumentalnego wieżowca inspirowanego amerykańskimi drapaczami chmur szkoły chicagowskiej. Pod względem stylu wpisywał się w modernistyczny nowy historyzm inspirowany średniowieczem. Przez rok od ukończenia był najwyższym budynkiem Europy, a do 1934 – również Polski. Wysokościowiec uległ zniszczeniom w trakcie II wojny światowej. Na przełomie lat 50. i 60. odbudowano go w uproszczonej formie. Inną wysoką – jak na stołeczne warunki – konstrukcją była 9-kondygnacyjna kamienica Kacperskich oddana do użytku w 1914 r. (skrzyżowanie ulic Marszałkowskiej i Polnej). Jej zachowana do dziś elewacja również nosi nawiązania do wielkomiejskiej architektury USA – budynek przypomina nowojorski Flatrion Building. Taką samą liczbę kondygnacji posiadała mariensztacka kamienica przy ul. Nowy Zjazd 7, rozebrana w 1949 roku.

Nowoczesne miasto stołeczne na początku XX wieku

Po zakończeniu I wojny światowej tempo rozwoju urbanistycznego Warszawy przyspieszyło. W okresie międzywojennym powstało wiele nowoczesnych planów, ale tylko niektóre z nich zostały zrealizowane. Przeszkodę stanowiły ograniczone zasoby i możliwości inwestycyjne stolicy oraz odrodzonej po wojnie Polski. W 1933 roku zakończono budowę Prudentiala o wysokości 66 metrów.

Stolica marzeń Stefana Starzyńskiego

Prezydentura Stefana Starzyńskiego miała przynieść wzmocnienie znaczenia Warszawy. Architekci przedstawiali coraz bardziej odważne pomysły - niektóre z nich do dzisiaj robią wrażenie, nawet w odniesieniu do współczesnych możliwości. W 1934 roku Juliusz Nagórski zaproponował budowę dwustumetrowej Wieży Niepodległości, zakończonej iglicą z anteną radiową, jako centralny element projektu Ronda Waszyngtona. Na otwarciu wystawy, oprócz prezydenta-wizjonera, był obecny prezydent Polski – Ignacy Mościcki.

W konkursie z 1935 r. na rozbudowę Banku Gospodarstwa Krajowego przy Alejach Jerozolimskich w Śródmieściu zwyciężyła propozycja Rudolfa Świerczyńskiego. Przewidywała ona powstanie 17-piętrowej wieży, prac jednak nie udało się rozpocząć przed wybuchem II wojny światowej. Ten sam architekt latach 1934-1935 zaplanował powiększenie Gmachu Ministerstwa Komunikacji (dzisiejszy budynek Ministerstwa Infrastruktury przy ul. Chałubińskiego 4/6) o smukłą, 25-kondygnacyjną, prostopadłościenną wieżę na rogu ul. Wspólnej. Ostatecznie budynek przebudowano w latach 1948-1950 według projektu Bohdana Pniewskiego.

Warszawa na miarę XXI wieku

Obecnie nie da się zlekceważyć kierunku rozwoju miasta, który został wyznaczony na początku XX wieku.

Projekty takie jak Varso, najwyższy budynek w Polsce i Unii Europejskiej, Złota 44 - apartamentowiec zaprojektowany przez znanego architekta Daniela Libeskinda, oraz planowane budynki w okolicy hotelu Marriott, wydają się kontynuować historyczną wizję przestrzenną stolicy.

Sen o Warszawie

Stolica wciąż "rośnie". Po oddanych do użytku: kompleksie Varso, Q22, SKYSAWA czy wieżowcach przy rondach ONZ i Daszyńskiego opracowywane są kolejne imponujące koncepcje. Teren przy ul. Towarowej 22 na Woli zmieni się w zieloną dzielnicę z kilkoma wieżowcami sięgającymi nawet 150 metrów. Z kolei w Śródmieściu planowane są inwestycje w pobliżu Pałacu Kultury i Nauki oraz przy hotelu Marriott, gdzie wkomponują się w pas wieżowców pomiędzy al. Jana Pawła II a ul. Emilii Plater, aż do ul. Wspólnej.