Willa Savoye Le Corbusiera. Biała kostka rzucona na trawę [IKONY ARCHITEKTURY]

Weekendowy dom małżeństwa Pierre’a i Eugenie Savoye ma 480 m. kw. powierzchni i stanął na ponad 17-akrowej działce. Został zaprojektowany i zbudowany według pięciu zasad architektury nowoczesnej Le Corbusiera jako „pudełko na słupach”, „maszyna do mieszkania” oraz „świątynia epoki maszyn”.

Willa Savoye: zgodnie z zasadami

Budowa ruszyła w 1929 roku, a rodzina Savoye wprowadziła się do willi w 1931 roku (w tym samym roku konieczne były prace poprawkowe – uszczelnienie okien i zwiększenie wydajności ogrzewania).

Główna bryła konstrukcji stoi na wzmocnionych pilotis (żelbetonowe słupy), które zapewniają jej podporę - powstaje wolna przestrzeń parteru – to pierwsza zasada architektury Le Corbusiera. Druga wynika z pierwszej – skoro ściany nie muszą już podtrzymywać dachu, można je umieścić w dowolny sposób, co pozwala na otwarty plan. Idąc dalej – jeśli elewacje nie muszą już pełnić funkcji nośnych, mogą zamienić się w pasy wstęgowych, poziomych okien oplatających cały budynek, zapewniając panoramiczne widoki i maksymalne wykorzystanie światła dziennego (zasada czwarta). Wreszcie piąta zasada - zamiast spadzistego dachu, jest płaski strop pokryty zielenią. I to wszystko znalazło odbicie w domu państwa Savoye.

Willa Savoye: wnętrza

Dom wygląda jak biała kostka rzucona na trawę. Le Corbusier opisywał w projekcie, że „Dom będzie spoczywał na trawie niczym przedmiot, niczego nie zakłócając”. Parter willi to hol, rampa i schody oraz garaż samochodowego (który zbudowano na prośbę rodziny, bo samochód był pełnoprawnym elementem domu!), a także pomieszczenia dla pokojówki oraz szofera. Hol oświetla zakrzywiona (promień skrętu limuzyny z 1930 roku) szklana przegroda. Klatka schodowa prowadząca na pietra jest w kształcie ślimaka.

Na pierwszym piętrze umieszczonym na palach oraz cokole utworzonym przez parter, znajdują się sypialnie, kuchnia, salon i zewnętrzne tarasy. Salon to duży prostokąt o powierzchni ponad 85 m. kw. ze ścianami pomalowanymi na róż, bladoniebieski i biały. Jego ozdobą jest żyrandol w kształcie rynny. Do sypialni rodziców przylega łazienka naturalnie oświetlona. W pełni wyłożona kafelkami wanna jest zatopiona w podłodze, a przylegająca do niej leżanka wydaje się nawiązywać do kultowego fotela LC4.

Okna piętra tworzy przeszkloną listwę obiegająca niemal całą bryłę. Wrażenie unoszenia się piętra potęguje ciemnozielony
kolor ścian parteru (dom jest biały). Otwarta przestrzeń wspólna jest otoczona zewnętrznym tarasem. Na dachu znajduje się ogród i tzw. solarium. Prowadzi do niego „architektoniczna promenada”, czyli rampa.

Willa Savoye: burzliwa historia

Rodzina Savoye użytkowała dom zaledwie przez dekadę. W latach 1940-1944 willę zajmują Niemcy (wykorzystywali ją jako strategiczny punkt obserwacyjny nad doliną Sekwany i fabryki Forda), a od 26 sierpnia 1944 roku amerykańcy żołnierze, którzy wyzwolili Poissy. Dom został poważnie uszkodzony. Savoyowie wrócili w 1945 roku. Dwa lata później postanowili przekształcić posiadłość w gospodarstwo rolne, wykorzystując dom jako magazyn. W 1958 roku miasto Poissy kupiło posiadłość Savoye z zamiarem wyburzenia willi i wybudowania w jej miejscu liceum. Na szczęście do tego nie doszło, a budynek został udostępniony studentom na dom kultury.

W 1962 roku miasto przekazuje zrujnowany już dom państwu francuskiemu – podejmowane są pierwsze prace konserwacyjne. W 1965 roku willa została uznana za zabytek jako pierwszy obiekt w stylu funkcjonalizmu we Francji i pierwszy wciąż żyjącego architekta. W latach 1985-1992 dom był odnawiany. W 2016 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (wraz z kilkoma innymi dziełami Le Corbusiera).

Willa Savoye- zwiedzanie

Budynek można zwiedzać (w sierpniu 2024 roku bilet kosztował 9 euro, a dla mieszkańców UE poniżej 26 roku życia był bezpłatny).

Willa Savoye Willa Savoye jest jednym z czterech najważniejszych budynków mieszkalnych klasycznego modernizmu na świecie. Pozostałe to:

• Dom Tugendhatów w Brnie, zaprojektowany przez Ludwiga Miesa van der Rohe z roku 1931
• Dom Schminke w Löbau, zaprojektowany przez Handa Scharouna, powstały w latach 1930-1933
• Dom Fallingwater (Kaufman Residence) w Pensylwanii według projektu Franka Lloyda Wrighta z roku 1939 

Willa Savoye: „zalana nowoczesność”

W 2018 roku duński architekt Asmund Havsteen-Mikkelsen wykonał replikę willi i zanurzył ją w duńskim fiordzie Vejle. Instalacja „Zalana nowoczesność” była apelem do społeczeństwa, które powinno chronić wartości demokratyczne, krytycznie podchodzić do odbieranych informacji i weryfikować ich prawdziwość, bo inaczej „rozum” nowoczesnego społeczeństwa zatonie. Praca była pokazywana na festiwalu Floating Art organizowanym przez Vejle Art Museum.