Willa Müllerów w Pradze. Adolf Loos uszył dom na miarę [IKONY ARCHITEKTURY]

František Müller był zamożnym właścicielem firmy budowlanej Kapsa & Müller. Gdy pod koniec lat 20. XX wieku przenosił się z Pilzna do Pragi, zlecił Adolfowi Loosowi i Karlowi Lhocie budowę domu dla rodziny w praskiej dzielnicy willowej Ořechovka. Obiekt powstał w latach 1928–1930. Dom stanął na skarpie. Mariusz Szczygieł w książce "Nie ma" pisał:

"Willa Müllerów szybko stała się gwiazdą wśród willi. Stołeczne gazety pisały, że to jedyny dom w Pradze, którego budowę wszyscy „śledzą z szacunkiem i zainteresowaniem”".

W projekcie Loos wdrożył swoją teorię „Raumplanu”, czyli przestrzeń domu nie jest dzielona na jednakowe piętra, ale wielkość i wysokość pomieszczeń jest uzależniona od ich funkcji i znaczenia. Wiele osób twierdziło, że żaden pokój w tym domu nie jest na tym samym poziomie. Dom składa się jakby z klocków, które tworzą harmonijną, współzależną całość.

Na zewnątrz willa tworzy biały prostopadłościan, którego ściany są przeprute niewielkimi oknami z żółtą stolarką. W ascetycznej elewacji od ulicy Střešovickej są trzy wysokie okna, balkon i taras z prysznicem i kwietnikiem na płaskim dachu. Ściana porośnięta winobluszczem punktowana żółtymi oknami, łączy się płynnie z murawą. Patrząc na budynek, nie sposób odgadnąć układu pomieszczeń.

Ale wnętrza zaskakują. Za wyposażenie odpowiadały w znacznej części firmy Emil Gerstel i S. B. S. Brno architekta Jana Vaňkaale. Loos preferował czyste barwy: biel, zieleń, czerwień, żółty. W willi Müllerów zastosował je jednak tylko w holu na parterze i w pokojach dziecinnych. W dolnej części budynku są pomieszczenia reprezentacyjne, w górnej przestrzeń prywatna. Mnóstwo pięknego drewna w ciepłym odcieniu – mahoń, dąb, jesion. Meble były robione na wymiar: ergonomiczny fotel przed kominkiem ma dwa rozmiary – dla pana i pani domu. W jadalni stoi ciekawy okrągły stół z marmurowym blatem - można go powiększyć dodając mahoniowy pierścień. Buduar pani domu nawiązuje do stylu ekskluzywnych przedziałów kolejowych. W garderobie jesionowe drzwi, drzwiczki i blaty szaf i schowków wyglądają jak boazeria. W gabinecie pana domu stoją skórzane kanapy, a kominek jest obłożony kaflami z Delft. W sypialni wzór tapety powtarza się na zasłonach i pościeli, na serwetkach i obiciu.

Müllerowie długo się willą nie nacieszyli. Po wojnie nie radzili sobie z utrzymaniem domu. František zmarł w 1951 roku (według niektórych źródeł prawdopodobnie udusił się podczas dokładania paliwa do kotła centralnego ogrzewania). Córka Eva wyemigrowała. W 1955 większość pomieszczeń zajęto na magazyn tkanin Národní galerie. W 1959 roku całość znacjonalizowano. Wdowa zamieszkała w pozostawionych jej dwóch pokojach, w tym jednym bez oświetlenia. Udało się jej jednak zgromadzić znaczną ilość oryginalnych sprzętów z wyposażenia willi. Te, których nie zmieściła we własnych pokojach, rozdała lub sprzedała znajomym, dzięki czemu nie zostały zniszczone. Milada Müller zmarła w 1968 roku. W willi ulokowało się wydawnictwo pedagogiczne, a od 1976 roku Instytut Marksizmu-Leninizmu urządził tu archiwum. Po 1989 roku willę zwrócono córce - Evie Maternovej. Eva nie chciała jednak wracać do Pragi i sprzedała zrujnowaną willę miastu.

Po gruntownej renowacji (w zespole rekonstrukcyjnym pracowała m.in. Polka Maria Szadkowska, historyk architektury, która została następnie kustoszem obiektu) od 2000 roku dom jest oddziałem Muzeum hlavního města Prahy. Działa w nim też ośrodek badań nad twórczością Adolfa Loosa (Studijní a dokumentační centrum A. Loose). We wnętrzach obejrzeć można oryginalne meble oraz akcesoria z epoki, jest tu również mała ekspozycja prezentująca życie i twórczość Adolfa Loosa oraz przegląd jego najbardziej znanych dzieł.

Więcej o Willi Müllerów w Pradze przeczytacie w książce "Nie ma" Mariusza Szczygła. Autor poświęcił jej rozdział "Gwiazda wszystkich willi"