Tak zmieni się rynek miejski w Brzegu. Konkurs architektoniczny zwyciężyła Maćków Pracownia Projektowa

Brzeg - miasto z historią

Brzeg to miasto w województwie opolskim z bardzo bogatą historią. Pierwsza wzmianka o mieszczącej się tu osadzie targowo-rybackiej pojawiła się już w 1235 roku. Sercem miasta był wytyczony w XIII wieku rynek. Dzięki centralnemu ulokowaniu ratusza i przyległych zabudowań, utworzone zostały dwa place oraz dwa przejścia pomiędzy nimi. Na przestrzeni lat, każda z tych przestrzeni zyskała nieco inną funkcję i charakter. Niestety, działania wojenne oraz czasy powojenne pozbawiły Brzeg większości starych budynków. Stare miasto wraz z cennymi zabytkami legło w gruzach (zniszczonych zostało 70% tkanki miejskiej).

W latach 60. XX wieku w trzech pierzejach rynku pojawiła się zabudowa. W parterach ulokowane zostały lokale handlowe i usługowe. Zachodnia pierzeja zamieniła się w skwer, a na wprost wejścia do ratusza pojawił się duży parking. Spowodowało to rozmycie granic rynku i zatarcie reprezentacyjnego charakteru tego miejsca.

Nadszedł czas na przywrócenie rynkowi w Brzegu właściwej rangi. Miasto Brzeg we współpracy z SARP O/Opole zorganizowało konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji zagospodarowania rynku miejskiego w Brzegu wraz z zielenią i elementami małej architektury. W warunkach konkursu zapisane były decyzje o likwidacji komunikacji kołowej oraz odbudowie pierzei zachodniej. Najlepszą pracę przygotował zespół architektów z Maćków Pracownia Projektowa - Zbigniew Maćków, Katarzyna Mrzewa, Michał Nykiel, Justyna Turowska, Ewelina Zawadzka i Michał Zawadzki.

Rynek w Brzegu tylko dla pieszych

Przede wszystkim cała płyta rynku została zaprojektowana jako strefa piesza - znikną przystanki komunikacji miejskiej i postój taksówek. Wyznaczono strefę, która pełnić będzie rolę drogi pożarowej oraz będzie stanowić dojazd dostawczo-techniczny do budynków z lokalami usługowymi przy rynku. Jazda na rowerze dozwolona będzie tylko po drodze pożarowej.

Zostanie zniwelowana różnica poziomów posadzki między chodnikami a jezdniami, a poziom całego rynku zostanie lekko podniesiony (tym samym zlikwidowane zostaną częściowo schody prowadzące do lokali usługowych). Umożliwi to wprowadzenie w parterach zarówno istniejących, jak i nowoprojektowanych budynków kawiarni i restauracji. Na posadzce rynku wyznaczono strefy, gdzie możliwe i pożądane jest wystawianie stolików i organizowanie ogródków gastronomicznych.

Na całej powierzchni rynku zastosowany będzie jeden rodzaj płyt chodnikowych (czarne kostki granitowe) - takie rozwiązanie scali wszystkie przestrzenie o odmiennym charakterze. Jedynie dookoła ratusza pojawi się "wkładka" z szarych, granitowych płyt chodnikowych. Podkreśli ona rangę ratusza i pozostałych obiektów na środku rynku. W posadzce rynku rozmieszczone zostaną punkty świetlne.

Sadzawka przed ratuszem

Przed efektownym, reprezentacyjnym wejściem do ratusza pojawi się płytka, prostokątna, ustawiona symetrycznie do kompozycji placu sadzawka. W tafli wody będzie odbijała się renesansowa elewacja budynku. Wzdłuż brzegu sadzaki pojawi się betonowe siedzisko.

Plac wschodni (po drugiej stronie ratusza) pozostanie pustą przestrzenią, na której będzie można organizować większe imprezy. W południowym narożniku placu zostanie ulokowany podest (może on służyć jako dodatkowe miejsce siedzące, leżące czy charakterystyczny punkt identyfikacyjny w przestrzeni).

Nowa pierzeja rynku

W zachodniej pierzei rynku pojawi się pięć segmentów o urozmaiconej szerokości, z których skrajne, przylegające do ulic Chopina i Zamkowej, stanowić będą większe obiekty, ciągnące się aż do ulicy Władysława Jagiełły. Podział ten, podobnie jak kształty dachów czy układy okien w pewnym stopniu odzwierciedlają historyczny kształt tego miejsca. Większe budynki zaprojektowano jako usługowe czy biurowe, zaś trzy najmniejsze – jako budynki mieszkalne. We wszystkich nowych budynkach zaprojektowano usługowe partery o otwartych, przeszklonych witrynach.

Szpalery drzew

Uzupełnione i zagęszczone zostaną szpalery drzew wzdłuż trzech ścian rynku i czwartej brakującej. Zostaną tu umieszczone spójne elementy małej architektury - siedziska, stojaki rowerowe, kosze na odpadki i proste latarnie. W rekreacyjnych strefach pod drzewami pojawią się ławki-polegiwacze z betonu i drewna o szarym odcieniu.

Rynek w Brzegu ma szansę odzyskać elegancki charakter, adekwatny do centralnego placu miasta. Architektom z Maćków Pracownia Projektowa gratulujemy świetnego projektu!

Uzasadnienie jury

Oceniając pracę architektów z Maćków Pracownia Projektowa, jurorzy zwrócili uwagę na:

• ogólną elegancję i umiar propozycji we właściwy sposób eksponujący zabytkowy Ratusz oraz geometrię historycznej przestrzeni Rynku,
• spokojną wizualnie, wyraźnie pieszą posadzkę,
• dobry podział przestrzeni Rynku na część reprezentacyjną (przed wejściem do Ratusza) oraz elastyczną część wielofunkcyjną (z tyłu Ratusza),
• interesującą formę fontanny wraz z towarzyszącą ławą, które stanowić będą unikatowy mebel miasta,
• dobrą, odnoszącą się do wzorców historycznych dyspozycję zieleni

Pozostali laureaci:

II nagroda: Kinga Łukasińska, Michał Wasielewski
III Nagroda równorzędna: Marta Dąbrowska, Anna Okoń
III Nagroda równorzędna – Michał Szkudlarski, Andrzej Nowak, Weronika Pietruńko