Zapora wodna w Solinie. "Betonowa dama" to największa zapora w Polsce

Budowa zapory w Solinie

Przepływający przez ten teren San ma rozległą równinę zalewową, a seria powodzi skłoniła już przed wojną władze do rozważenia budowę zapory regulującej przepływ wody na Solinie. Zapora powstawała w planach już od 1921 roku. Pierwsze projekty dotyczyły małej zapory w Myczkowcach. Przy budowie zapory kilkakrotnie zmieniano plany, a wraz z początkiem II wojny światowej pracę zostało wstrzymane. Po zakończeniu wojny plany zostały zrewidowane i postanowiono stworzyć największą zaporę w Polsce. Zapora wodna miała objąć jezioro solińskie. Prace rozpoczęto w 1953 r., a mniejszą zaporę Myczkowce, która miała stać się zaporą wspierającą, zbudowano w latach 1956-1960. W 1960 roku rozpoczęto prace według projektu Feliksa Niczke z Energoprojektu Warszawa. Budowa została zakończona w 1969 roku. Zapora w Solinie kosztowała 1,5 miliarda. W ramach projektu wybudowano również 57 km dróg.

Zapora - charakterystyka

Sama zapora ma 664 m długości, 8,8 m szerokości w szczycie i 81,8 m wysokości. Uszczelnienie zapewnia fuga dylatacyjna. Przy budowie stworzono największy sztuczny zbiornik w Polsce - Jezioro Solińskie. W skład zespołu elektrowni wodnych wchodzą cztery turbiny, które początkowo były w stanie generować 136 MW energii elektrycznej. Jako elektrownia szczytowo-pompowa dwie turbiny mogą również odwracać przepływ i przesyłać wodę ze zbiornika zaporowego Myczkowce z powrotem do Jeziora Solińskiego w celu wykorzystania w okresach szczytowych, optymalizując wytwarzanie energii. Od 1995 roku podjęto starania o modernizację elektrowni. Instalacja nowych technologii w latach 2000-2003 oraz wymiana starych turbin sprawiły, że urządzenia pomiarowe wskazują, że zapora obecnie wytwarza 200 MW energii elektrycznej, w porównaniu do 173 MW poprzednio.

Sztuczny zbiornik wodny. Turystyka na Solinie

Wnętrze zapory jest udostępnione do zwiedzania przez grupy zorganizowane. Zwiedzanie rozpoczyna się projekcją filmu o odnawialnych źródłach energii, po czym zwiedzający mogą obejrzeć wystawę prezentującą nowe źródła energii odnawialnej. Niezwykle interesującą część ekspozycji poświęcono budowie elektrowni wodnych w Myczkowcach i Solinie. Po tej prezentacji wycieczka wkracza w głąb tamy, aby zwiedzić halę maszyn, zobaczyć turbiny, a nawet zejść do fundamentów tamy do dna jeziora.

Sama Solina to malownicza okolica w województwie podkarpackim, w samym centrum Bieszczad. 70% powierzchni gminy Solina zajmują lasy. Duże obszary leśne, zielone wzgórza, znajdują się w południowej części terytorium gminy, na zboczach Lipowca, Kamienia i innych wzgórz położonych na wysokości prawie 750 m n.p.m. Są to głównie lasy bukowo-jodłowe, z domieszką olszy szarej, modrzewia, jaworu, grabu i osiki.

Główną atrakcją Soliny jest Jezioro Solińskie, które nazywane jest „Bieszczadzkim Morzem”. Przy zaporze znajduje się wypożyczalnia sprzętu wodnego, a z brzegów widoczna jest korona zapory. Otoczone pięknymi wzgórzami Jezioro Solińskie słynie z nieprzewidywalnych kierunków wiatru, co stanowi nie lada wyzwanie dla wielu miłośników sportów wodnych. Żaden inny polski akwen nie wymaga od sportowców tak wysokich kwalifikacji i nie dostarcza tylu przyjemności z pływania. Tafla wody często jest pokryta pianą ze względu na silny wiatr.

Baza turystyczna

Wzdłuż brzegów Soliny znajduje się wiele hoteli, pensjonatów, willi i domów wczasowych. Niemal każda z nich ma własną przystań i wypożyczalnię sprzętu wodnego. Można tu wypożyczyć kajaki, łódki, rowery wodne. Kursują tu również statki wycieczkowe i tramwaj wodny. Zatrzymują się one przed zaporą wodną, gdzie z kilkudziesięciu metrów można podziwiać tę monumentalną budowlę. Zalew Soliński jest dość popularny wśród żeglarzy i kajakarzy ze względu na swoje malownicze położenie i mniej „komercyjny” charakter niż Jeziora Mazurskie. Obowiązuje tu też strefa ciszy.

Dla turystów otwarta została też wieża widokowa, z której widoczna jest korona zapory. Dostępny jest, urokliwy park zdrojowy.

Wokół historii budowy zapór narosło wiele mitów. Jedną z nich jest informacja, że budynki dawnych wsi (np. wieże kościołów) widoczne są z góry. Informacja ta jest jednak nieprawdziwa, ponieważ przed napełnieniem zbiornika, zanim zapora została powiększona, usunięto wszelkie budowle.