Skalny amfiteatr na Górze św. Anny - pomnik megalomanii nazistów. To jeden z największych tego typu obiektów na świecie

Obiekt znajduje się w miejscu dawnego kamieniołomu o nazwie Kuhtal (Krowiok), z którego wydobywano wapienie. Obok stały wapienniki, a całość była połączona konną kolejką wąskotorową (tzw. rosbanką od niem. Roßbahn) ze Zdzieszowicami. Wydobycia wapieni zaprzestano po I wojnie światowej. Po zamknięciu kamieniołomu wypasano w nim owce.

Amfiteatr Góra św. Anny - historia:

W 1921 roku w okolicy Góry św. Anny toczyły się walki trzeciego powstania śląskiego. Bitwa pomiędzy powstańcami a Freikorpsem, zakończyła się zwycięstwem Niemców. Władze NSDAP (Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników) postanowiły upamiętnić niemieckich żołnierzy poległych w walkach, stawiając im w miejscu bitwy mauzoleum i wznosząc amfiteatr, w którym mogłyby odbywać się wielkie wiece polityczne.

Teren należał wówczas do hrabiny von Francken- Sierstorpff, która w 1936 roku przekazała go NSDAP. W tym samym roku rozpoczęto budowę amfiteatru. Zlokalizowano go pomiędzy dwiema równoległymi drogami na poziomie 305 m n.p.m.

Amfiteatr skalny podzielony był na dwie części: w dolnej było siedem tysięcy miejsc siedzących, w górnej 20 tysięcy miejsc stojących. Pomiędzy sektorami miejsca znaleźć mogło kolejne 20 tys. osób. Trybuny powstały z tzw. wapieni gogolińskich. W dole wybudowano niewielką estradę wyłożoną kamieniem łamanym oraz postument flagowy. Powstały też trzy drewniane baraki z toaletami. Pod obiektem wykuto labirynt tuneli, który miał służyć do odwadniania obiektu.

Góra św. Anny - mauzoleum:

Nad amfiteatrem postawiono mauzoleum ku czci poległych Niemców (dziś w tym miejscu znajduje się Pomnik Czynu Powstańczego projektu Xawerego Dunikowskiego). Był to kamienny obiekt o okrągłym kształcie, z niemieckim orłem i swastyką na kopule. Wewnątrz znajdowała się wydrążona w skale Hala Zmarłych. Stało w niej 50 sarkofagów z prochami niemieckich żołnierzy, a pośrodku 14- tonowa rzeźba umierającego germańskiego bojownika, wykonana na miejscu przez monachijskiego rzeźbiarza Schmolla Eisenwertha (po zakończeniu wojny mauzoleum zostało wysadzone w powietrze).

W 1937 roku obok amfiteatru w parku o powierzchni 38 hektarów stanęło drewniane dwupiętrowe schronisko ze 172 miejscami noclegowymi dla Hitlerjugend. Wyznaczono także miejsca na obozowiska.

Budowa zakończyła się w roku 1938. Amfiteatr podobno miał osobiście odebrać sam Adolf Hitler, ale w przeddzień wizyty, podczas wielkiej ulewy z rur odwaniających wypłynęły ładunki wybuchowe. Podejrzanych o zamach (50 osób) zrzucono z 30. metrowej skarpy, a do Anabergu, bo tak nazywała się wówczas Góra św. Anny, przyjechał inny dygnitarz. W czasie II wojny w amfiteatrze odbywały się wiece, podczas których oddawano część poległym Niemcom.

Amfiteatr na Górze św. Anny: imprezy

Po II wojnie Góra św. Anny znalazła się w Polsce. Obiekt stał się miejscem uroczystości związanych z kultywowaniem polskości Górnego Śląska. Po 1989 roku w amfiteatrze odbywały się ceremonie będące gestami pojednania ze strony mniejszości niemieckiej, a w 1994 roku zorganizowano w nim wojewódzkie dożynki. W 2006 roku na Górze św. Anny odbył się koncert m.in. „Ich Troje” oraz zespołu „Wilki”, a w 2016 roku pierwsze „Igrzyska Rockowe” (w imprezie udział wzięło kilka tysięcy fanów muzyki rockowej, a na scenie wystąpiły takie gwiazdy jak: „Dżem”, „Cree”, „Oberschlesien”, „TSA”, „Rebelianci”).

W 2004 roku amfiteatr na mocy rozporządzenia Prezydenta RP stał się Pomnikiem Historii.

Amfiteatr Góra św. Anny: remont

Niestety amfiteatr ulegał ciągłej dewastacji. Schronisko spaliło się w 2000 roku. Przy ścieżce na skarpę za Pomnikiem Czynu Powstańczego, znajdują się jeszcze resztki trzech drewnianych baraków z toaletami. Ale pojawiła się nadzieja na zmianę: Ministerstwo Obrony Narodowej, które opiekuję się obiektem (bezpośrednią opiekę nad pomnikiem i amfiteatrem sprawuje 10 Opolska Brygada Logistyczna w Opolu), zapisało w planie inwestycji budowlanej środki na rewitalizację terenu.

W maju 2024 roku ma być gotowa dokumentacja, a w lipcu będzie ogłoszony przetarg na wykonanie remontu. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, we wrześniu rozpoczną się prace w terenie, które mają zakończyć się po 11 miesiącach - w sierpniu 2025 roku.