RAPORT: Polskie miasta przyszłości 2050 oczami przyszłych architektów i urbanistów
Miasta przyszłości będą budowane w oparciu o silne więzi społeczne, bez podziału na biedne i bogate dzielnice. Przestrzenie w miastach mają być kształtowane zgodnie z psychologią człowieka i przy aktywnym udziale mieszkańców. Zmniejszy się też zjawisko „rozlewania się” zabudowy na przedmieścia, aglomeracje będą świetnie skomunikowane i zielone, a ich infrastruktura będzie działać na zasadzie gąbki. To tylko niektóre wnioski z raportu „Polskie Miasta Przyszłości 2050 Oczami Młodych” opracowanego przez wchodzących na rynek architektów, urbanistów i strategów, którzy będą mieli wpływ na kształt polskich miast przez kolejne trzy dekady.
W grudniu 2021 roku zaprezentowano raport „Polskie Miasta Przyszłości 2050” odpowiadający na pytania, według jakich scenariuszy mogą rozwijać się polskie aglomeracje w perspektywie kolejnych trzech dekad. Inicjatorem opracowania była Grupa Saint-Gobain, której produkty znajdują zastosowanie w nowoczesnych budynkach i przestrzeniach miejskich, Towarzystwo Studiów nad Przyszłością, a także – w obszarze opracowania scenariuszy przyszłości, według których mogą rozwijać się polskie miasta w perspektywie kolejnych trzech dekad – 4CF, firma konsultingowa specjalizująca się w foresight strategicznym, czyli badaniach na temat prawdopodobnych ścieżek długoterminowego rozwoju.
Na to opracowanie odpowiedzieli młodzi architekci, urbaniści i stratedzy z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy zaprosili do projektu przyszłych kolegów i koleżanki po fachu z Politechniki Śląskiej i Warszawskiej. Wspólnie opublikowali własny raport, w którym przedstawiają swoją wizję polskich miast przyszłości oraz manifest dedykowany młodym specjalistom - „Jak zmieniać nasze miasta małymi krokami?”.
Podejmując temat rozszerzenia projektu o własne opracowanie, nie mieliśmy zamiaru dublować wysiłku profesjonalistów ani negować zaproponowanych scenariuszy. Postanowiliśmy wykorzystać wykonaną pracę, aby z perspektywy osób posiadających szeroką wiedzę na temat miast i zachowujących młodzieńczy optymizm, odpowiedzieć na bardzo ważne pytanie: jak chcemy, żeby miasta wyglądały w 2050 roku?
Młodzi specjaliści duży nacisk w swoim raporcie kładą na zadowolenie mieszkańców, które ma być wizytówką miast przyszłości, a dla którego punktem wyjścia mają być wysoko rozwinięte więzi społeczne, zapewnione dzięki dużej ilości zieleni miejskiej oraz powszechnie dostępnym przestrzeniom integracji sąsiedzkiej. Autorzy wskazują też, że w kontekście socjologicznym ważnym warunkiem do tworzenia lepszych miast w przyszłości będzie zminimalizowanie rozwarstwienia społecznego. Podają też sposób na osiągnięcie tego celu.
W raporcie czytamy, że mieszkańcy, niezależnie od grupy społecznej, powinni żyć razem, a społeczeństwo powinno być bardziej wrażliwe – zarówno w odniesieniu do drugiego człowieka, jak i zwierząt. Dzięki temu lepiej będziemy traktować siebie nawzajem, ale również zwierzęta. Duża w tym rola systemu szkolnictwa, w którym prócz nauki „twardych umiejętności” będzie kładło się nacisk na rozwijanie w dzieciach już od wczesnych lat umiejętności społecznych, takich jak współpraca, traktowanie siebie i innych z szacunkiem oraz odpowiedzialność.
Co ciekawe, autorzy raportu przewidują, że życie w miastach przyszłości będzie przenosiło się bliżej ich centrów, a „rozlewanie się” (z ang. urban sprawl) ich zabudowy na przedmieścia będzie systematycznie ograniczane. W opracowaniu nawiązują też do idei miast 15-minutowych, zapewniających ich mieszkańcom dostęp do potrzebnych usług w pobliżu miejsca zamieszkania.
Ze względu na zmiany klimatyczne, ważną cechą miast przyszłości będzie efektywne gospodarowanie ograniczonymi zasobami, wraz z zapewnieniem w tym celu odpowiedniej infrastruktury. W 2050 roku miasta mają stać się samowystarczalne i ograniczać emisję gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń. Będzie to możliwe dzięki powszechnemu korzystaniu z autonomicznego transportu zasilanego z odnawialnych źródeł energii i alternatywnym środkom transportu, a także odpowiedzialnemu podejściu do budownictwa.
W naszym opracowaniu przewidujemy również, że dążeniu miast do zdobycia statusu miast przyszłości będzie towarzyszył rozwój nowych kierunków studiów, kształcących specjalistów m.in. w zakresie tworzenia zielonej infrastruktury miejskiej, wychodzącej naprzeciw zmianom klimatycznym. Ważne w tym kontekście będzie też urzeczywistnienie w Polsce koncepcji miasta-gąbki, zakładającej wykorzystanie infrastruktury (głównie tzw. infrastruktury błękitno-zielonej) do gospodarowania wodą poprzez jej retencjonowanie, magazynowanie i uwalnianie, gdy jest to potrzebne.
Autorzy raportu wskazują też, że przestrzenie w miastach przyszłości będą kształtowane zgodnie z psychologią człowieka. Ma na to pozwolić wykorzystanie zbioru technik „space syntax”, które umożliwiają analizy pod kątem tego, gdzie ludzie się znajdują, jak się przemieszczają po danej przestrzeni i jak się do niej przystosowują. Do 2050 roku „space syntax” ma pomóc w tworzeniu planów miejscowych.
Z przyjemnością przyznaję, że efekty współpracy z młodymi specjalistami z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Politechnik Śląskiej i Warszawskiej pozytywnie nas zaskoczyły. Wchodzący wkrótce na rynek architekci, urbaniści oraz stratedzy nie tylko przedstawili uzasadniony merytorycznie swój punkt widzenia na rozwój budynków i infrastruktury polskich miast w perspektywie kolejnych trzech dekad, czego dotyczyło nasze pierwotne opracowanie, ale poszli też o krok dalej, wskazując na aspekty socjologiczne rozwoju miast w przyszłości. Wykazali się niezwykłą dojrzałością i profesjonalizmem w projektowaniu wizji miast, które będą współtworzyli.
„Making the world a better home” to cel nadrzędny Grupy Saint-Gobain, a to właśnie troska o losy planety wpisana w nasze codzienne działania na rynku budowlanym, motoryzacyjnym i rynkach przemysłowych skłoniła nas do stworzenia i przeprowadzenia kampanii społecznej „Polskie Miasta Przyszłości 2050” w 2021 roku. Z wielką radością przyjęliśmy fakt, że nasz projekt zainspirował studentów z trzech ważnych uczelni w kraju. Patronat nad tym przedsięwzięciem - oraz efekt ich współpracy - jest dla nas kolejnym krokiem milowym w ramach strategii ESG, włączonej w plan strategiczny Saint-Gobain „Grow&Impact”.
Autorami projektu są studenci Uniwersytetu Warszawskiego zrzeszeni w kole naukowym AD FUTURUM, studenci Politechniki Śląskiej działający w kole naukowym Ecosystem oraz studenci Politechniki Warszawskiej reprezentujący koło naukowe Architektura Jutra. Opiekunem merytorycznym projektu jest dr hab. Wojciech Dziemianowicz, prof. Uniwersytetu Warszawskiego.
Pełne opracowanie raportów „Polskie Miasta Przyszłości 2050 Oczami Młodych” oraz Polskie Miasta Przyszłości 2050 można znaleźć pod adresem: www.miastaprzyszlosci2050.pl.
Skomentuj:
RAPORT: Polskie miasta przyszłości 2050 oczami przyszłych architektów i urbanistów