Potomkowie Fredry zrewitalizują zespół pałacowo-parkowy w Łaszczowie. Powstanie tu Dom Komedii Aleksandra Fredry

Dom Komedii Aleksandra Fredry: po parku czas na pałac

Związki rodziny Szeptyckich z Łaszczowem sięgają lat 30. XIX w. Na początku XX na stałe osiedli tu Izabella z Sobańskich Szeptycka i jej mąż Aleksander Szeptycki, wnuk Aleksandra Fredry. W trakcie I wojny światowej w 1915 roku jeszcze niedokończoną siedzibę spaliły wojska rosyjskie. W czasie II wojny wojska niemieckie rozebrały część murów. W okresie PRL w zadaszonych murach był magazyn nawozów chemicznych. Dewastację powstrzymało wpisanie w 1972 roku założeń pałacowo-parkowych do rejestru zabytków. Fundacja odzyskała park i ruiny pałacu w Łaszczowie w 2012 roku. Od ponad dziesięciu lat, pod nadzorem konserwatorskim i opieką projektową dr. Seweryna Malawskiego restaurowany jest park. Teraz czas na pałac.

Dom Komedii Aleksandra Fredry: pałac jak „przedstawienie teatralne”

Koncepcja jego rewitalizacji, przygotowana przez Pracownię Projektową Jankowski i Opyrchał (JiO), zakłada odtworzenie budynku oficyny, przywrócenie wyburzonego po I wojnie światowej wschodniego skrzydła oraz adaptację ruin zabytkowej części pałacu – w nowej architektonicznej odsłonie.

W zamyśle architektów zrewitalizowany pałac ma być postrzegany jako plenerowe, architektoniczne „przedstawienie teatralne” – scenografia przestrzenna pozostająca w symbiozie z pozostałościami zabytkowych zabudowań kościelnych i pałacowych.

Rewitalizacja będzie prowadzona etapami. Nowe elementy będą w maksymalny sposób wykorzystywać pozostałości pałacu.

Dom Komedii Aleksandra Fredry: odtworzona oficyna

Pierwszym etapem będzie odtworzenie oficyny, która częściowo się rozpadła, a częściowo ją rozebrano. Zaprojektowany przez pracownię JiO budynek nawiązuje formą do historycznego. Dwukondygnacyjny, podpiwniczony obiekt z poddaszem użytkowym powstanie w obrysie fundamentów dawnego budynku. W północno-wschodniej części nowe ściany spotkają się z nieregularnymi pozostałościami jezuickiego kościoła oraz fragmentarycznymi ruinami starej oficyny. Do budowy będzie wykorzystane warstwowo klejone drewno w technologii płyt CLT.  Stolarka okienna, drzwiowa i wierzchnia warstwa okładziny elewacyjnej będą surowe, modrzewiowe, tak jak we wschodnim skrzydle pałacu (które będzie realizowane w dalszym etapie). Wielospadowy dach pokryje jasnoszara blacha aluminiowa w układzie modularnych rombów.

Dom Komedii Aleksandra Fredry: dialog z historią

Kształt wschodniego skrzydła będzie odtworzony w dawnym obrysie, ale powstanie w nowoczesnej technologii drewna klejonego z surowego, nieimpregnowanego modrzewia starzejącego się w naturalny sposób. Użycie drewna, materiału, którego w czasach powstania pałacu nie stosowano do wznoszenia reprezentacyjnych siedzib, można odczytać jako zabieg żartobliwy, zgodny z duchem komedii Fredry. Jest to również dialog z historią Łaszczowa, w którym przed laty ludność mieszkała w domach drewnianych. Wzniesiony z modrzewia pałac zwraca się w ten sposób ku tradycji budowania w Łaszczowie.

Obiekt zyska nową funkcję, z odmiennym układem wnętrza, ale z zachowaniem podziału okien i proporcji wszystkich elementów elewacji. Przestrzeń teatru, zgodnie z przeznaczeniem, będzie otwarta. Zakonserwowane ruiny zostaną zachowane w oryginalnym stanie, z widoczną cegłą, pozostałościami szarego tynku cementowo- wapiennego i porastającą je roślinnością, która z biegiem lat jeszcze się rozkrzewi.

Dom Komedii: dawny kształt w nowoczesnym wydaniu

Do wnętrza zachowanej starej części pałacu zostaną wstawione drewniane kubiki z przeszkleniami kadrującymi widoki na oryginalne fragmenty ścian i stropów historycznej budowli. Ultranowoczesne moduły, w których powstaną pomieszczenia dla artystów, będą miały własne zadaszenia. Jednocześnie nowa część infrastruktury zostanie odseparowana od trwale zawilgoconych, zasolonych i częściowo zdegradowanych historycznych ścian. Dach nad centralną częścią pałacu zostanie odtworzony tylko fragmentarycznie i w formie płaskiego przesklepienia ze szkła. Stalową konstrukcję wzmacniającą „rysującą w przestrzeni obrys dawnego dachu” pokryje stalowa siatka, po której będą mogły piąć się rośliny, dzięki czemu powstanie coś na kształt przestrzennej pergoli.