MIT Chapel - kaplica światła Eero Saarinena [IKONY ARCHITEKTURY]

Eero Saarinen zaprojektował bezwyznaniową kaplicę w 1955 roku (budowę ukończono rok później). Ten niewielki, skromny obiekt znajduje się na kampusie Massachusetts Institute of Technology w Cambridge w stanie Massachusetts, obok Kresge Auditorium i Kresge Oval, również autorstwa Saarinena. We współpracy z architektem krajobrazu Danem Kileyem, zaprojektował on również otoczenie kaplicy.

Kaplica MIT: architektura

Kaplica MIT nie przypomina tradycyjnych świątyń. Jest to skromna cylindryczna bryła o ścianach oblicowanych czerwoną "niedoskonałą" cegłą. Ma 15 metrów średnicy i 9,1 m wysokości. Wieńczy ją aluminiowa iglica. Kaplica osadzona jest wewnątrz bardzo płytkiej betonowej fosy. Z zewnątrz budowla sprawia wrażenie ascetycznej i minimalistycznej. W tej prostocie kryje się głęboka myśl architektoniczna. Projekt Saarinena miał na celu stworzenie miejsca odosobnienia i refleksji w środku tętniącego życiem kampusu uczelni technicznej.

Kaplica MIT Eero Saarinena: wnętrze 

W środku dzieło fińskiego architekta zaskakuje. Lekko falujące ceglane ściany o zróżnicowane fakturze otaczają niewielki, prosty, marmurowy ołtarz. Brak okien (jedynym źródłem światła jest świetlik w górnej części budynku) oraz masywne mury powodują, że we wnętrzu kaplicy panuje sprzyjający skupieniu i koncentracji półmrok. Światło pada bezpośrednio na ołtarz, podkreślając duchową atmosferę tego miejsca. Nad ołtarzem umieszczono rzeźbiarską instalację autorstwa Harry’ego Bertoia, która rozprasza promienie słoneczne, tworząc wrażenie świetlistej kaskady.

Realizacja Saarinena nazywana bywa niekiedy kaplicą światła - zależnie od zmieniających się warunków pogodowych i ruchu błyszczących płytek stanowiących element rzeźby, wnętrze dynamicznie zmienia swój charakter, dostarczając przebywającym w nim osobom niezwykłych przeżyć.

Brak ikonograficznych symboli religijnych czyni kaplicę MIT przestrzenią uniwersalną. Saarinen chciał, aby kaplica była miejscem, w którym każda osoba – niezależnie od wiary czy jej braku – mogła odnaleźć spokój i przestrzeń do refleksji. Kaplica wykorzystywana jest do różnych ceremonii, takich jak śluby, koncerty, medytacje czy spotkania wspólnot akademickich. Warto wspomnieć o znajdujących się tu doskonałych organach zaprojektowanych specjalnie dla tej przestrzeni przestrzeni przez Waltera Holtkamma z Hotkamp Organ Company z Ohio.

W latach 2014-2015 kaplica MIT przeszła pierwszą kompleksową renowację.

Saarinen kontra Mies van der Rohe

Leland M. Roth, czołowy amerykański historyk architektury, zamieścił budynek w swojej książce " Amerykańska architektura: Historia". Wykorzystał go do zilustrowania kontrastu między podejściem Saarinena a podejściem Miesa van der Rohe (który zaprojektował kaplicę dla IIT, znaną jako Carr Memorial Chapel).  Według Rotha „poprzez czystą manipulację światłem i jego skupienie się na płonącym białym marmurowym bloku ołtarzowym, Saarinen stworzył miejsce mściwej ciszy”.

Kaplica MIT jest uznawana za jedno z najwybitniejszych dzieł Eero Saarinena. Budowla ta do dziś inspiruje architektów, którzy poszukują nowych sposobów wyrażania idei transcendencji i sacrum we współczesnej architekturze. Dzięki swojej prostocie, harmonii i duchowemu wymiarowi, kaplica MIT pozostaje miejscem refleksji, gdzie nowoczesność spotyka się z ponadczasowym spokojem, tworząc przestrzeń otwartą na wszystkie religie i przekonania.