Maurzyce - most Stefana Bryły. To pierwszy na świecie spawany most drogowy

Most w Maurzycach został oddany do użytku w 1929 roku. Powstał według projektu inż. Stefana Bryły, wówczas wykładowcy zasad budowy mostów na Politechnice Lwowskiej, a wykonała go firma „Rudzki i S-ka" z Mińska Mazowieckiego.

Most w Maurzycach: dane techniczne

Most ma 27 metrów długości i 6,2 metra szerokości (jezdnia ma 5,4 m). Przeprawę pierwotnie zaprojektowano jako konstrukcję nitowaną, tylko podłużnice i poprzecznice miały być spawane. Niebawem jednak dr inż. Wenczesław Poniż pod kierunkiem prof. Bryły przeprojektował połączenia nitowane na spawane. Dla realizacji tego mostu opracowano pierwsze w świecie przepisy spawania elektrycznego konstrukcji stalowych.

Przeważająca część prac przy budowie mostu wykonana została w warsztatach firmy „Rudzki i S-ka", jedynie prace montażowe, w tym spawalnicze oraz prace wykończeniowe wykonano w Maurzycach. Dzięki nowatorskiemu rozwiązaniu masa konstrukcji zmniejszyła się z 70 ton do 56 ton. Most był także tańszy w budowie.

Głównym elementem konstrukcyjnym są dwie stalowe belki kratowe o pasie dolnym prostym i górnym łamanym. Na belkach wsparto ruszt złożony z belek poprzecznych i podłużnych, które podtrzymują betonową jezdnię. Nawierzchnia jezdni była pierwotnie bitumiczna, obecnie ułożona jest z granitowej kostki. Most ma nośność 30 ton.

Most w Maurzycach: wycieczki architektów i inżynierów

Do Maurzyc wkrótce po otwarciu przeprawy zaczęli przyjeżdżać inżynierowie z Niemiec, Anglii, Francji i innych krajów. Polską konstrukcją interesowały się największe wówczas światowe firmy. Wzniesienie tego mostu przekonało konstruktorów do stosowania spawania zamiast niezwykle pracochłonnej techniki łączenia elementów stalowych za pomocą nitów. Ale w naszym kraju przeprawa w Maurzycach długo pozostawała jedyną realizacją z wykorzystaniem tej metody w dziedzinie mostów drogowych.

Most w Maurzycach: pomnik techniki

Most znajdował się w ciągu dawnej trasy europejskiej E8 (później E30). W 1968 roku uzyskał status zabytku. Z czasem konstrukcja przestała spełniać potrzeby ruchu (była za wąska i miała za małą nośność), więc w 1977 została przesunięta o ok. 20 m na północ, a na jego dotychczasowym miejscu wybudowano nowy, większy most. Konstrukcję pozostawiono w roli pomnika techniki. W 2008 roku znalazła się na znaczku wydanym przez Pocztę Polską w emisji „Mosty w Polsce” (obok mostu Poniatowskiego i Siekierkowskiego w Warszawie oraz mostu im Ernesta Malinowskiego w Toruniu).

W 1987 roku w ramach prac remontowych uzupełniono ubytki w konstrukcji betonowej, a po 1998 r. wykonano prace antykorozyjne i malarskie. W 2009 roku most wraz ze swoim otoczeniem został gruntownie odnowiony - jego elementy zostały wypiaskowane i pomalowane na jasnoszary kolor, jezdnię wyłożono granitową kostką, wybudowano nowe chodniki. Na głazie ustawionym przy moście wyryto motto życiowe Stefana Bryły: Trzeba myśleć i trzeba pracować.