Kontekst i jego efekt - podsumowanie wykładu Juliana Weyera w ramach cyklu Mistrzowie Architektury

Pracownia C.F. Møller Architects

Pracownia C.F. Møller Architects to jedno z czołowych skandynawskich biur, które posiada obecnie osiem placówek w pięciu różnych krajach Europy. Przez ponad dziewięćdziesiąt lat istnienia pracowni, architekci byli wielokrotnie nagradzani za działalność zarówno w Skandynawii, jak i w innych częściach świata. Jak sami mówią, każdego dnia mają okazję projektować i tworzyć jakość architektoniczną w oparciu o innowacje, doświadczenie i wartości skandynawskie, co gwarantuje zrównoważone i estetyczne rozwiązania o trwałej wartości dla klientów, mieszkańców i społeczeństwa.

Metodyka pracy C.F. Møller opiera się na sukcesywnym i całościowym podejściu, popartym dokładną analizą lokalnego kontekstu. Niezmiennym celem pozostaje ustanowienie nowych światowych standardów poprzez wspieranie podejścia, które, w unikalny sposób, łączy w sobie planowanie urbanistyczne, krajobraz, architekturę i projektowanie określonych detali budynku. Istotnymi elementami pracy architektów są troska o środowisko, świadomość zasobów naturalnych, rozsądne finansowanie projektów, odpowiedzialność społeczna, a także solidne rzemiosło. To wszystko buduje etos, będący fundamentem działań biura na każdym etapie projektowym.

Julian Weyer z C.F. Møller gościem cyklu Mistrzowie Architektury

Spotkanie na żywo w ramach cyklu Mistrzowie Architektury poprowadzili Justyna Boduch i Wojciech Fudala z zarządu katowickiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich. Zostało ono podzielone na dwie części, z czego pierwsza obejmowała prelekcję Mistrza. Julian Weyer rozpoczął spotkanie od krótkiego przedstawienia biura C.F. Møller i wartości towarzyszących jego codziennej działalności. Ważnym wątkiem, powracającym wielokrotnie w późniejszej wypowiedzi, okazało się dziedzictwo pracowni i regionu, w którym powstała (Aarhus, Dania), będące nieustanną inspiracją, czymś co należy uwzględniać w myśleniu projektowym, a co paradoksalnie motywuje do kolejnych innowacji. Szczególnie ważnym elementem, który pozostaje niezmienny od czasów początku istnienia biura do czasów obecnych, jest podejście holistyczne, wartość myślenia i wnikliwego procesu projektowego, gdzie poszukiwanie rozwiązań zaledwie stylistycznych odchodzi na bardzo daleki plan.

Zobacz także: Najwyższy drewniany budynek mieszkalny w Szwecji. To projekt CF Møller Architects>>

Uniwersytet w Aarhus

Uniwersytet w Aarhus, jako pierwsza realizacja przedstawiona przez Weyera, jest jednym z najważniejszych projektów i zarazem, jak sam mówi, kluczem do zrozumienia skąd pochodzi C.F. Møller i jaki model pracy prezentuje. Wspomniany kampus został zbudowany w roku 1931 jako przedsięwzięcie obejmujące tereny zielone, budynki dydaktyczne, biura, biblioteki i kwatery studenckie. Budowle wchodzące w skład Uniwersytetu mają jednorodną, prostą formę ze spadzistymi dachami i zostały zbudowane z charakterystycznej żółtej cegły. Co niezwykle istotne, pomimo tak dużej skali realizacji, budynki nie zdominowały obfitującego w zieleń krajobrazu, a zdają się raczej z niego wyrastać, uwydatniając dodatkowo ukształtowanie terenu i dając odbiorcy możliwość stałego przebywania w naturalnym otoczeniu. Kampus w swojej pierwotnej formie, a także na późniejszych etapach rozbudowy pod niezmiennym kierownictwem C.F. Møller, zyskał uznanie jako połączenie funkcjonalizmu i solidnych duńskich tradycji widocznych w przemyślanych rozwiązaniach, adekwatnej formie i świadomym doborze materiałów. Stał się dodatkowo swoistym lustrem działalności pracowni, gdzie dekady rozrastania się kampusu biegły równolegle z procesem rozwoju biura.

Kolejne przykłady realizacji przedstawionych przez Juliana Weyera miały za zadanie pokazać relacje pomiędzy architekturą a naturą, gdzie otoczenie budynku przenika do wnętrza, pozwalając użytkownikowi pozostającemu wewnątrz w pełni korzystać ze światła słonecznego czy zieleni. Kwestia przełamania bariery pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem dzięki choćby parkom, dziedzińcom, ogrodom kieszonkowym, czy zielonym dachom, pozostaje istotnym punktem dużej części rozwiązań proponowanych przez C.F. Møller.

Zobacz także: Stary, betonowy silos zbożowy zamieniony w nowoczesny blok mieszkalny. Świetna realizacja C.F. Møller>>

Copenhagen International School

Następny omówiony projekt, Copenhagen International School, to powrót do tematu szkolnictwa, a więc znaczącej strefy działań biura. Główny budynek szkoły podzielony jest na cztery części, z czego każda została przystosowana do charakterystycznych potrzeb uczniów, odpowiadających różnym etapom ich edukacji. Budynek został zaprojektowany tak, by niejako łączyć się ze sferą publiczną w środowisku miejskim. Sąsiadująca ze szkołą nadmorska promenada jest miejscem wypoczynku i różnego rodzaju aktywności, zarówno uczniów, jak i okolicznych mieszkańców. Sama forma obiektu przypomina ułożone na sobie kontenery morskie, dzięki czemu wpisuje się świetnie w otoczenie portowe. Co szczególnie godne uwagi, całość fasady pokryta jest panelami słonecznymi, z czego każdy ustawiony pod innym kątem, co w całości daje efekt mieniących się w słońcu łusek. Takie rozwiązanie zaopatruje budynek w równowartość ponad połowy rocznego zużycia energii, co czyni go jedną z największych zintegrowanych elektrowni słonecznych w Danii.

International School Ikast-Brande, a więc kolejna omówiona realizacja, jest projektem, jak twierdzi Weyer, różniącym się w widocznym stopniu od wszystkich poprzednich. W tym wypadku proces projektowy i praca nad rozbudową budynku szkolnego zaprowadziły architektów do zaproponowania nie tyle samego centrum edukacji, co całego ośrodka kultury, centrum społeczności. Konkretne rozwiązania zagospodarowania terenu wynikały nie tylko z programu dydaktycznego instytucji, ale również z bezpośrednich oczekiwań wszystkich odbiorców, a więc także lokalnych instytucji i mieszkańców. Sam kompleks, w odróżnieniu od tradycyjnego schematu działania obiektów szkolnych, nie jest jedynie miejscem nauki, w którym w ciągu dnia odbywają się lekcje, a w pozostałym czasie jest on udostępniony celem realizowania dodatkowych aktywności. W tym wypadku to budynek pożytku publicznego zostaje udostępniony szkole, by codziennie odbywały się tam lekcje. Zależnie od części budynku i pory dnia, obiekt przybiera różne funkcje, jedni odbiorcy korzystają z niego permanentnie, inni mają możliwość wynajęcia określonej powierzchni jednorazowo. Całość budowli otoczona jest terenem zielonym dostosowanym do wielu różnych aktywności i integracji, odpowiadającym różnorodnym zapotrzebowaniom ludności. Forma kompleksu przybrała postać połączonych ze sobą pomniejszych budynków, co w dosłowny sposób wyraża charakter małego miasteczka, gdzie każdy segment reprezentuje inną funkcję, dając przestrzeń dla działań wielu instytucji i jednostek.
 

Zobaczcie wykład Juliana Weyera w ramach cyklu Mistrzowie Architektury:

Pytania do architekta

Druga połowa spotkania z Julianem Weyerem miała formę odpowiedzi Mistrza na pytania zadawane przez widzów w komentarzach. W tej części mieliśmy możliwość znalezienia wielu cennych wskazówek kierowanych do młodych architektów, począwszy od zapewnienia, że pomimo niemal stuletniej tradycji pracowni C.F. Møller, w przeszłości działalności biura zdarzały się niepowodzenia i porażki. Każdy nowy projekt niesie ze sobą ryzyko błędu, które można zminimalizować rzetelnym, pełnym zrozumienia kontekstu i poczucia odpowiedzialności procesem projektowym, o czym należy pamiętać nawet, gdy jest się doświadczonym i nagradzanym architektem.

Według Mistrza kluczem do sukcesu jest stałe podtrzymywanie swojego optymizmu, znalezienie radości w obranym przez nas zawodzie i traktowanie jej jako motoru napędowego pomimo przeciwności, które oczywiście pojawiają się na naszej drodze. 

Kolejną znaczącą kwestią, o której mówił Weyer, był problem nietypowej sytuacji, w której znalazła się obecnie ludność na całym świecie. Mówca zaznaczył, że moment trwania pandemii, której zagrożenie wpłynęło zarówno na ogół, jak i na każdego z nas z osobna, może skutkować przeformułowaniem znaczenia architektury dzisiaj i w przyszłości.

Co zmieniło się przez minione sto lat od ostatniej pandemii - “hiszpanki”?  Z pewnością świat nie był wtedy w najmniejszym stopniu tak zurbanizowany jak dzisiaj. W ostatnich dekadach rozwój miast postępował w niebywałym tempie, co może oznaczać, że w przyszłości większość ludzkości będzie zamieszkiwać właśnie miasta. Przewidywania te powinny motywować architektów do stworzenia nowej jakości miast, a także sposobu na ponowne zaproszenie natury do zurbanizowanych przestrzeni. Środowisko naturalne jest dla człowieka właściwym, potrzebnym do prawidłowego funkcjonowania otoczeniem, a sama w sobie natura i jej elementy, miejmy nadzieję, staną się integralną częścią przestrzeni życiowej mieszkańców miast, a co za tym idzie, architektury. Zapewne wielotygodniowa izolacja, konieczność przebywania w określonej, niezmiennej przestrzeni przez długi czas, pozwoli nam spojrzeć w inny, bardziej świadomy sposób na przyszłość człowieka i jego komfortu zarówno fizycznego, jak i psychicznego w przestrzeni zurbanizowanej.

Życie codziennie daje nam mnóstwo okazji do refleksji, a napotkane trudy mogą stać się inspiracją do kreatywnych, świadomych działań na rzecz rozwoju architektury, o czym powinniśmy pamiętać, zwłaszcza dzisiaj.

Zobaczcie, jak na pytania widzów odpowiadał Julian Weyer: