Kaplica Notre Dame du Haut w Ronchamp. Wyjątkowa architektura sakralna Le Corbusiera [IKONY ARCHITEKTURY]

Żelbetowa budowla o surowych, grubych ścianach, wznosi się na wzgórzu Bourlemont w Wogezach, w miejscu, gdzie kiedyś stała XV-wieczna kaplica pielgrzymkowa, zbombardowana w 1944 roku. Bryła kształtem przypomina nowoczesną rzeźbę plenerową, inspirowaną, według niektórych źródeł, skorupą kraba, a według innych – kornetem francuskich zakonnic. Dzieło to zrewolucjonizowało postrzeganie i formę architektury sakralnej.

Kaplica w Ronchamp

Pomysł odbudowy kaplicy pojawił się tuż po zakończeniu II wojny światowej. Wtedy to dwaj francuscy dominikanie: Pie-Raymond Régamey oraz Alain-Maria Couture, podpowiedzieli władzom miasta. aby na wzgórzu stworzyć nowoczesną budowlę, a do prac projektowych zatrudnić najlepszego wówczas architekta, Le Corbusiera. Szwajcarski architekt początkowo wzbraniał się, ale gdy odwiedził Ronchamp, oszołomiony jego pięknem podjął wyzwanie. I stworzył kolejne w swej karierze, dzieło wybitne.

Zobacz także: Znani architekci: Le Corbusier, czyli papież modernizmu>>

Le Corbusier - kaplica w Ronchamp

Kaplicę Notre Dame du Haut tworzy kilka nieregularnych brył. Znajduje się w nich: podłużna nawa i trzy kaplice boczne. Podłoga opada w stronę centralnie umieszczonego ołtarza głównego. Osobną bryła jest wysoka dzwonnica, przywołująca komin transatlantyckiego frachtowca.

O niezwykłości tej budowli decyduje właśnie zastosowanie krzywizn (we wcześniejszych realizacjach Le Corbusier stosował wyłącznie linie i kąty proste). Dzięki nim ciężkie powyginane bryły nabierają lekkości. Uwagę zwraca przede wszystkim żelbetowy, wywinięty szary dach. Oparty jest na betonowych słupach ukrytych w ścianach, a między nim a ścianami dookoła budowli biegnie 10-centymetrowa szczelina światła. Ten zabieg sprawił, że ciężki dach zdaje się unosić nad budowlą. Poza tym, dach został tak wyprofilowany, że woda z całej jego powierzchni spływała do jednego gargulca i wpada do zbiornika z deszczówką.

Kaplica w Ronchamp - wnętrze

We wnętrzu panuje półmrok. To kolejny celowy zabieg architekta – ma on pomóc w kontemplacji i modlitwie. Mrok ledwo rozjaśnia światło wpadające przez nieregularnie rozmieszczone otwory okienne. Prostokątne lub kwadratowe niewielkie okna, wypełnione zarówno przezroczystym szkłem, jak i fragmentami kolorowych witraży autorstwa samego architekta, przypominają malarstwo abstrakcyjne. Kolory szyb w typowych dla twórczości Le Corbusiera barwach: czerwonej, żółtej i zielonej, w zależności od natężenia światła migoczą i odbijają się na szerokich krawędziach otworów perforowanej białej ściany. Na niektórych witrażach architekt, który był przecież także malarzem i rzeźbiarzem, umieścił rozmaite symbole: Słońce, Księżyc, pięciokąt foremny, węże i dłonie.

W 2014 roku nieznani sprawcy zniszczyli jedno z okienek w południowej ścianie kaplicy. Był to kwadratowy, niebieski witraż z przedstawieniem ludzkiej twarzy wpisanej w księżyc, cenny również dlatego, że był jedynym podpisanym przez Le Corbusiera.

W kaplicy Notre Dame du Haut znajdują się także dwa obrazy Le Corbusiera wykonane w majolice. Każdy ma po 18 mkw. Jeden znajduje się wewnątrz budynku, drugi na szerokich drzwiach wejściowych, od zewnętrznej strony.

Zbudowana w latach 1954-1955, kaplica Notre Dame du Haut niedaleko Ronchamp, w 1965 roku została wpisana na listę zabytków francuskich. W 1999 roku nazwano ją "Dziedzictwem XX wieku", a od 2016 roku wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Zobacz także: Wielki Corbusier. 17 budynków na liście dziedzictwa UNESCO>>