Kaplica Czaszek w Czemnej. To jedyny taki obiekt w Polsce i jeden z trzech w Europie

Kaplica Czaszek znajduje się w  Kudowie-Zdroju, w dzielnicy Czermna, około 1 kilometr od centrum miasta. Została zbudowana w latach 1776-1784 z inicjatywy ówczesnego proboszcza parafii św. Bartłomieja Apostoła w Czermnej, pochodzącego z Czech księdza Wacława Tomaszka (czes. Václav Tomášek).

Kiedy zbudowano Kaplicę Czaszek w Czermnej?

Historia kaplicy rozpoczyna się w 1796 roku. Ksiądz Tomaszek odnalazł wówczas w skarpie koło dzwonnicy w pobliżu kościoła mnóstwo ludzkich czaszek i kości. Wraz z grabarzem J. Langerem i kościelnym J.Schmidtem zaczęli zbierać szczątki. Były to kości zmarłych na cholerę w podczas epidemii w XVII i XVIII wieku, zmarłych w trakcie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) oraz tych, którzy zginęli w czasie wojen śląskich, głównie podczas siedmioletniej wojny (1756-1763). "Znaleziska" były czyszczone i bielone. Ksiądz Tomaszek polecił gromadzić je w kaplicy. Inspiracją dla budowy Kaplicy Czaszek były podróże duchownego po Europie, podczas których odwiedził m.in. katakumby w Rzymie. Ksiądz – dzięki wsparciu finansowym lokalnego możnowładcy, Leopolda von Leslie – postanowił stworzyć ze znalezionych kości kaplicę, będącą miejsce pamięci, zadumy i refleksji nad przemijaniem. Po wybudowaniu kaplicy, ks. Tomaszek i grabarz Langer zajęli się "wystrojem" wnętrza. Przez 20 lat (do 1804 roku) w okolicach Kudowy, Dusznik i Polanicy zbierali i oczyszczali ludzkie szczątki.

Kaplica Czaszek w Czermnej - architektura

Kaplica jest niewielkim, barokowym budynkiem o skromnej fasadzie, postawionym na planie kwadratu. Wybudowano ją pomiędzy kościołem św. Bartłomieja wolnostojącą dzwonnicą z 1603 roku To, co wyróżnia ją na tle innych kościołów, to jej wnętrze. Ściany i sklepienia kaplicy wyłożone są szczelnie ok. 3 tysiącami, ułożonych warstwowo ludzkich kości i czaszek. Nigdy nie policzono dokładnie, ile kości znajduje się w krypcie pod kaplicą, wypełniając ją do wysokości około dwóch metrów. Szacuje się, że jest to 20-30 tysięcy sztuk. Na ołtarzu kaplicy z barokowym krucyfiksem, leżą "ciekawsze" okazy czaszek. Na ścianach umieszczono dwie drewniane figury aniołów z trąbą i wagą, oraz łacińskie napisy: „Powstańcie z martwych” i „Pójdźcie przed sąd”. Przed wejściem do kaplicy stoi pomnik z napisem w trzech językach: po polsku, czesku i niemiecku: „Ofiarom wojen ku upamiętnieniu, a żywym ku przestrodze 1914”. 

Czyje kości znalazły się w Czermnej? Nie wiadomo, niemal wszystkie są anonimowe. Na pewno, zgodnie ze swoją wolą, leżą tu ksiądz Wacław Tomaszek i grabarz Jan Langer. Oprócz tego w kaplicy eksponowane są:

• czaszki sołtysa Czermnej Martineca i jego żony. Na czaszce sołtysa widać ślad kul. Został on rozstrzelany przez Prusaków podczas wojny siedmioletniej (1756-1763), za pomoc w przeprowadzaniu wojsk Austriackich przez Błędne Skały. Żona sołtysa zginęła od ciosu ostrym narzędziem.
• czaszka Tatara (świadczy o tym budowa anatomiczna).
• czaszka anonimowego człowieka ze zmianami chorobowymi
• kość udowa dwumetrowego mężczyzny (prawdopodobnie Szweda)

Kaplica Czaszek w Czermnej - zwiedzanie, bilety

Raz do roku, o północy z 14 na 15-go sierpnia w Kaplicy Czaszek w Czerpnej odprawiana jest Msza św. za tych, którzy w niej spoczywają, a także za wszystkich, którzy umarli wskutek długich i nieuleczalnych chorób, lub w wyniku nieszczęśliwych wypadków.

Kaplica otwarta jest dla zwiedzających od wtorku do niedzieli:

w maju czerwcu: 9.00 - 17.30
od lipca do września: 9.30 - 17.00
w październiku: 10.00 - 17.00
od listopada do kwietnia: 10.00 - 16.00

Ceny biletów:

Dorośli: 12 zł
Seniorzy (od 65 lat): 10 zł
Dzieci i Młodzież: (6-18 lat): 7 zł
Dzieci do lat 6 - bezpłatnie

W Kaplicy obowiązuje całkowity zakaz fotografowania i filmowania.

Kaplica Czaszek w Czermnej to jeden z trzech takich obiektów w Europie (pozostałe znajdują się w Kutnej Horze i w Mielniku).  To wyjątkowe miejsce na mapie Polski, które łączy w sobie elementy historii, religii i sztuki. Jej nieco "makabryczne" wnętrze skłania do refleksji nad ludzkim losem i przemijaniem, a także przypomina o tragicznych wydarzeniach, które dotknęły region. Dla wielu odwiedzających to nie tylko ciekawa atrakcja turystyczna, ale przede wszystkim miejsce zadumy i głębokiej refleksji nad życiem i śmiercią.