Gabinet "Świadectwa z getta warszawskiego" w Muzeum Warszawy

Gabinet „Świadectwa z getta warszawskiego” pokazuje moment przemiany tętniącego życiem obszaru dzielnicy północnej w morze ruin. Obok zdjęć mieszkańców i członków ruchu oporu pokazane zostaną pochodzące z międzynarodowych archiwów fotografie zamkniętej dzielnicy autorstwa niemieckich żołnierzy, a także wydobyte spod ziemi nieliczne przedmioty znalezione na terenie getta.

„Świadectwa z getta warszawskiego”: fotografie i artefakty

Wystawa Świadectwa z getta warszawskiego jest próbą ukazania tego, co niewyobrażalne. Obejmuje okres od czasu okupacji niemieckiej i wydzielenia w Warszawie „obszaru zagrożonego tyfusem” wiosną 1940 roku do obchodów piątej rocznicy powstania w getcie warszawskim w roku 1948. Fotografie są nie tylko uniwersalną opowieścią o wojnie, lecz także pozwalają na kontakt z tamtą rzeczywistością z różnych punktów widzenia. Materialnymi znakami życia społeczności są wykopane w czasie poszukiwań przedmioty, należące do ludzi z terenów przedwojennej dzielnicy północnej. Wystawę zamyka film, stanowiący jedyne źródło światła na wystawie. Dokument nagrany zaraz po wojnie pokazuje miejsce po getcie – pustynię, które powstała po unicestwieniu całej społeczności żydowskiej.

- Nie można opowiadać o historii Warszawy, o jej zburzeniu i odbudowie bez mówienia o tym, co wydarzyło się w getcie warszawskim– mówi Karolina Ziębińska, dyrektorka Muzeum Warszawy.

„Świadectwa z getta warszawskiego”: jedyny filmowy dokument

Po upadku powstania Niemcy rozpoczęli metodyczne niszczenie całego terenu getta - dawna dzielnica północna praktycznie zniknęła całkowicie z powierzchni Warszawy. Na wystawie po raz pierwszy publicznie pokazany zostanie prawdopodobnie jedyny zachowany z tamtego okresu film. Dokument „Mir, lebngeblibene” („My, którzy przeżyliśmy”), powstały zaraz po wojnie, ukazuje porażający rozmiar katastrofy, po której społeczność żydowska próbowała wrócić do normalnego życia w socjalistycznej rzeczywistości. Ujęciom krajobrazu ruin towarzyszy modlitwa El Male Rachamim (Boże pełen miłosierdzia) nakładająca na tych, którzy przeżyli, nakaz pielęgnowania pamięci o nieobecnych.

Po wyzwoleniu Warszawy w 1945 roku nadzieje społeczności żydowskiej na odbudowę dzielnicy północnej okazały się płonne. Pustynia po getcie stanie się nową dzielnicą – osiedlem Muranów, w której próżno szukać materialnych śladów toczącego się tu niegdyś żydowskiego życia. Przeprowadzone na terenach dawnego getta poszukiwania Archiwum Ringelbluma oraz archiwum lewicowo- syjonistycznej partii Bund zakończyły się fiaskiem, ale wydobyto fragmenty m.in. dokumentów, naczyń, widelców i guzików (zostaną one zaprezentowane na wystawie).

Wystawa wykorzystuje zbiory Muzeum Warszawy, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Filmoteki Narodowej Instytutu Audiowizualnego i innych instytucji. Ekspozycję w Muzeum Warszawy na Rynku Starego Miasta 42 będzie można zwiedzać we wtorki, środy i piątki w godz. 9–17, we czwartki w godz. 9-19, a w soboty i niedziele w godz. 11-18. Bilety kosztują 20 zł (15 zł ulgowy), we czwartki wstęp jest bezpłatny.