Dworzec Wolsztyn w nowej odsłonie

PROJEKT: Przebudowa i rozbudowa dworca kolejowego w Wolsztynie na Zintegrowane Centrum Komunikacyjne z wielofunkcyjnym dworcem kolejowo – autobusowym

GENEZA

Wolsztyn znany jest na świecie z jedynej czynnej w Europie parowozowni, która codziennie obsługuje regularny ruch pasażerski i corocznie ściąga turystów z całego świata. Parowozy definiują to miasto. Istniejący budynek dworcowy z lat 50. mimo, że wpisany do Ewidencji Zbytków, rokrocznie niszczał i niemal całkowicie został zamknięty. Dodatkowo kilka lat temu został on kupiony od PKP przez inwestorów prywatnych. Wolsztyn nie posiadał tez dworca autobusowego - stary dworzec autobusowy został sprzedany prywatnemu inwestorowi, a autobusy parkowały na ulicy. Dopiero zmiana włodarzy miasta, odzyskanie budynku dworca przez Gminę oraz konkurs architektoniczny na Zintegrowane Centrum Komunikacyjne zapoczątkowały zmianę tego miejsca.

IDEA

Cały koncept nowego węzła komunikacyjnego opiera się na bardzo silnym kontraście i kontekście: istniejącego modernistycznego dworca, nawiązań do historii w postaci parowozów i czynnej parowozowni (genius loci - tożsamość miasta) oraz nowoczesną, ekspresyjną linią zadaszeń i nowoczesnych elementów małej architektury. To właśnie dialog nowoczesnej architektury z tradycją i historią, a nie pójście w pastisz pseudo-historyzującej architektury sprawia, że to miejsce staje się zapamiętywane, charakterystyczne i unikatowe: że podkreśla się w mocny sposób upływ historii przy jednoczesnym wykorzystaniu nowoczesnych środków wyrazu. Wszystkie nowe zabudowy są utrzymane w kolorystyce czarno – czerwonej (nawiązanie do koloru parowozów) i wykonane ze stali.

ZAŁOŻENIA

Podstawową funkcją nowego obiektu jest obsługa ruchu podróżnych komunikacji kolejowej i autobusowej. Wcześniej dworzec służył jedynie obsłudze komunikacji kolejowej. Głównym problem było więc wyeliminowanie barier architektonicznych w istniejącym budynku i połącznie go z peronami komunikacji kolejowej i autobusowej. W tym celu stary budynek został otwarty komunikacyjnie nie tylko w kierunku peronów kolejowych, ale również na zaprojektowany plac autobusowy oraz ulicę Dworcową. Różnice wysokości wewnątrz obsługuje nowa klatka schodowa oraz pion z przelotową windą; na zewnątrz zaś różnicę wysokości wyeliminowano projektując rampy poprzecinane schodami. Taki  kaskadowy charakter służy nie tylko pokonywaniu wysokości, ale jest również atrakcyjnym i niebanalnym miejscem oczekiwania podróżnych. Może być również wykorzystywany jako platforma widokowa w czasie parad parowozów.

W celu poprawy komfortu podróżnych zaprojektowano wiatę nad peronem, która płynnie przechodzi w zadaszenie w części obsługi komunikacji autobusowej – tworząc jedną wizualnie i architektonicznie całość. Peron kolejowy połączono komunikacyjnie z zatokami dla autobusów. Dla obsługi komunikacji autobusowej zaprojektowano plac manewrowy z 4 peronami dla mniejszych busów i 2 dla autobusów. Przed samym budynkiem dworca zlokalizowano miejsca postojowe.

POWIĄZANIE Z MIASTEM | PRZESTRZEŃ MIASTOTWÓRCZA

Podstawowym założeniem urbanistycznym projektu było uporządkowanie przestrzenne ul. Dworcowej poprzez nadanie jej silnego wyrazu przestrzennego i architektonicznego w postaci Zintegrowanego Węzła Komunikacyjnego. Istniejąca wokół dworca współczesna zabudowa jest dość chaotyczna i pozbawiona szczególnych walorów architektonicznych. Nowy dworzec miał być wizytówką miasta nie tylko dla przyjezdnych turystów (pierwszy kontakt z miastem), ale przede wszystkim miał być nowoczesnym i przyjaznym pasażerom węzłem przesiadkowym.

Całe założenie zastało tak zaprojektowane, by nie przytłaczało skalą. Zadaszenia okalają niemal cały stary budynek i wychodzą w przestrzeń ulicy: w postaci zadaszenia peronów kolejowego i autobusowego, daszków nad wejściem do budynków czy wiat na rowery i taksówki. Przestrzeń ta dopasowana jest do skali miasta i sąsiedniej zabudowy. Wiaty zaprojektowano na rożnych poziomach, przez co nie dominują – zwłaszcza od strony ul. Dworcowej – i płynnie przechodzą w ulicę.

Od strony ul. 5 stycznia zaprojektowano przed dworcem ogólnodostępny plac dworcowy z zegarem w postaci dominanty przestrzennej. To tu zlokalizowano w ramach kolejnego zadaszenia całodobową toaletę i parking rowerowy. Wśród ławek i donic z drzewami zaprojektowano miejsce na tablice informacyjne. W całym założeniu pojawiają się te same materiały wykończeniowe i mała architektura.

• Projekt: PL.architekci | www.plarchitekci.pl | www.facebook.com/plarchitekci
• Autorzy: PL.architekci, architekci: Bartłomiej Bajon, Katarzyna Cynka – Bajon, Bartosz Stanek
• współpraca koncepcja: Joanna Sypniewska, Magdalena Santysiak
• Autor budynku z 1957 r.: Kazimierz Serowski
• Architektura wnętrz: PL.architekci
• Architektura krajobrazu: PL.architekci
• Konstrukcja: Pracownia Projektowa Jacek Kryske: Jacek Kryske, Patryk Kasprzycki
• Branże: TMI Tomasz Murawa (instalacje wod - kan), SPPoprawa (instalacje elektryczne), AZ Projekt ( branża drogowa)
• Powierzchnia zabudowy: 2103 m kw. (łącznie z zadaszeniami) 
• Powierzchnia użytkowa: 1115 m kw.
• Projekt: 2017 - 2018
• Realizacja: 2019 - 2020
• Inwestor: Gmina Wolsztyn
• Generalny Wykonawca: DANA - BUD
• Koszty: 12,8 mln zł brutto, w tym 4,2 mln ze środków UE