Dworzec Częstochowa Główna - jak będzie wyglądać? Powstanie odważna, wyrazista bryła. Rozstrzygnięto konkurs architektoniczny

Dworzec w Częstochowie - kłopotliwa bryła?

Dworzec Główny w Częstochowie nie miał szczęścia. Pierwszy, wybudowany tu w latach 1845-1846 budynek rozebrano pod koniec lat 70. XX w (ocalała tylko konduktorownia i dawny szalet). Decyzja o budowie nowego obiektu zapadła na przełomie lat 70. i 80., ale ostatecznie dworzec otwarto w 1996 roku. Ogromna bryła okazała się za duża na potrzeby mieszkańców. Eksploatacja kosztowała zbyt dużo.

Długo zastanawiano się, co zrobić z kłopotliwym dworcem - przebudowywać, czy wyburzać i budować mniejszy obiekt? Ostatecznie, po wielu konsultacjach (również z mieszkańcami) rozpisano konkurs na przygotowanie koncepcję architektonicznej, obejmującej Dworzec Częstochowa Główna oraz zabudowę i zagospodarowanie terenu w jego otoczeniu.

Na konkurs zorganizowany został przez PKP S.A., SARP w Częstochowie oraz Gminę Miasto Częstochowa i PKS Częstochowa S.A wpłynęły łącznie 23 prace. Za najlepszą uznano koncepcję opracowaną przez zespół pracowni Toprojekt (Rybnik), NStudio (Paryż) i Studio Antonini (Paryż).

Architekci zaproponowali mocną, wyrazistą bryłę, Długi, prawie krajobrazowy obiekt przerzucony nad torowiskami łączyć ma Aleję Wolności z ulicą Marszałka J. Piłsudskiego.

Dworzec Częstochowa Główna - prosta, współczesna forma

Istniejąca konstrukcja pasażu nad torami zostanie w pełni zachowana i wydłużona w kierunkach wschodnim i zachodnim. Nowa bryła została wsparta na obu końcach na parterach ciemnych, szklanych prostopadłościanów, które zastąpią obecne pawilony.

We wschodnim, większym budynku znajdą się kasy biletowe, informacja, punkt wynajmu samochodów, automaty biletowe, toalety oraz zejście do podziemnego pasażu. Pozostałe pomieszczenia obsługi podróżnych - poczekalnia, restauracja, miejsce zabaw dla dzieci, księgarnia, kaplica i dodatkowe toalety, zlokalizowane będą na poziomie pasażu górnego. Ostatnia kondygnacja przeznaczona została na pomieszczenia służb obsługi kolei i pomieszczenia techniczne.

Na parterze zachodniego pawilonu zaplanowano m.in. poczekalnię z punktem do podawania napojów, automaty biletowe, infomaty, bankomaty i punkt informacyjny. W górnej części znajdą się sanitariaty.

Wieża zegarowa i liniowy ruch

Ciekawym elementem, nawiązującym do obiektów Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, będzie prosta, minimalistyczna wieża zegarowa. Stanie się ona znakiem rozpoznawczym nowego dworca Częstochowa Główna. Będzie ona widoczna nie tylko od strony ulicy J. Piłsudskiego, ale też z placu Rady Europy i z wiaduktu na Alejach NMP. Stalowa konstrukcja wieży zostanie pokryta białym mlecznym szkłem.

Biała wieża zegarowa będzie kontrastować z elewacją dworca. Cały górny prostopadłościan pokryty zostanie poziomymi, metalowymi, refleksyjnymi panelami (dzięki temu rozwiązaniu płynnie połączono starą i nową strukturę). Profil okładziny o zmiennej szerokości szczelin i paneli przeciągnięty został wokół wszystkich ścian. Ponieważ obiekt jest bardzo długi, odbicia zmieniać się będą wraz ze zmianą kąta patrzenia. Wystarcza to, żeby uzyskać żywą elewację ze stale zmieniającą się grą świateł. Okładzina przykrywać ma wszystkie punkty styku starej i nowej części , przypadkowe otwory okienne, różnice wysokości dachów oraz elementy instalacji wentylacji i klimatyzacji zlokalizowane na dachach. Długie, nieregularne, poziome linie z odbłyskami światła mają odmaterializować obiekt i dawać wrażenie liniowego ruchu, który jest kwintesencją kolei.

Jak zmieni się otoczenie dworca Częstochowa Główna?

Zwycięska koncepcja zakłada również zagospodarowanie terenu dookoła dworca w pierwszej i drugiej fazie przebudowy. W pierwszej fazie plac Rady Europy będzie zachowany w nienaruszonej formie. Będzie tu mały parking, strefa "kiss and ride" i postój taksówek. Nowością będzie rondo nawrotowe dla autobusów - Przy zachodnim wejściu zlokalizowany będzie przyztanek dla trzech linii miejskich. Docelowo, w drugiej fazie rondo obsługiwać będzie 10 przystanków autobusowych linii miejskich i dwadzieścia dalekobieżnych.

W kolejnej fazie, architekci założyli całkowitą zmianę charakteru Placu Rady Europy. Architekci proponują powrót do przedwojennych proporcji placu, przeniesienie fontanny na jego środek i zasadzenie szpaleru drzew od strony północnej. Pod powierzchnią placu znajdowałby się parking podziemny. Górny prostopadłościan dworca mógłby zostać przeciągnięty aż do wschodniej pierzei Alei Wolności i wsparty na dwóch dodatkowych szklanych bryłach. W nowej części mógłby znajdować się hotel.

Architekci z pracowni Toprojekt, NStudio i Studio Antonini muszą teraz opracować projekt budowlany i wykonawczy. Przebudowa dworca Częstochowa Główna ma odbywać się w ramach Programu Inwestycji Dworcowych PKP SA na lata 2016-2023.

Drugie miejsce w konkursie zdobyła pracownia architektoniczna Domino Wojciech Dunaj ze Szczecina. Trzecią nagrodę otrzymała warszawska pracownia „22” Architekci. Wyróżnienia otrzymali: pracownia Atrium Mariusz Urbański z Poznania, Kacper Rojek z Aleksandrowa Łódzkiego oraz Tomasz Ulman i Piotr Bilski z Częstochowy. Gratulujemy wszystkim finalistom!

Prace wszystkich laureatów można oglądać w częstochowskim Ratuszu, w godzinach pracy Muzeum Częstochowskiego. Dyskusja pokonkursowa odbędzie się 15 stycznia 2020 roku na godz. 12:00.