Dom Schminke w Löbau - makaronowy parowiec Hansa Scharouna [IKONY ARCHITEKTURY]

Löbau to niewielkie miasteczko w niemieckiej Saksonii, oddalone o zaledwie 20 minut jazdy od Görlitz. Dom Schminke powstał w latach 1930-1933 na zlecenie Charlotte i Fritza Schminke – właścicieli fabryki makaronu. Jest dziełem Hansa Scharouna, niemieckiego architekta (1893–1972) uznawanego za jednego z głównych przedstawicieli architektury organicznej.

Hans Scharoun w latach 1912–1914 studiował w Wyższej Szkole Technicznej w Charlottenburgu. Pracował później przy programie odbudowy Prus Wschodnich (pod kierownictwem Paula Kruchena). W latach 1925- 1932 roku był profesorem Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu. W latach wojny zajmował się projektowaniem pralni oraz usuwaniem szkód lotniczych w Berlinie. W 1945 roku został pierwszym miejskim radcą budowlanym Berlina - zasłużył się m.in. planem odbudowy miasta. Do końca życia (zmarł w 1972 roku) twierdził, że „Dom, którego budowę zlecił przemysłowiec Schminke w Löbau, był mi najdroższy“.

Haus Schminke: Dom "króla makaronu"

Willa miała stanąć obok fabryki makaronu i być domem dwójki dorosłych i czwórki dzieci. Dodatkowo miała znaleźć się tu przestrzeń dla dwójki gości. Widok na ogród miał być nieprzysłonięty, a wszystkie pomieszczenia mieszkalne znajdować się od strony południowej. Prowadzenie gospodarstwa miało być łatwe, gdyż w pracach domowych i opiece nad dziećmi panią domu wspierać miała tylko jedna gospodyni. Powstał budynek zarówno nowoczesny, jak i funkcjonalny.

Do głównego wejścia prowadzi szeroka droga dojazdowa. Budynek ma zakrzywiony korpus, a tarasy połączone są zewnętrznymi schodami. Uwagę zwracają okrągłe okna. Wejście przykrywa wystający dach. Przedsionek prowadzi bezpośrednio do głównego holu, który łączy trzy strefy domu: dzienną, nocną i gospodarczą. Podłużny salon na parterze od strony wschodniej ma wejście do ogrodu zimowego. Przez okna skierowane ku fabryce do pomieszczenia wpada południowe słońce, a od strony północnej, dzięki dużym przeszkleniom sięgającym od sufitu po podłogę, otwiera się widok na ogród, który jest przedłużeniem wnętrza willi - do jego stworzenia architekt zaprosił architektkę krajobrazu Hertę Hammerbacher. Na sąsiedniej działce Charlotte założyła ogród warzywny o powierzchni około 11 tys. m kw. – dziś znajduje się tu sad.

Poszczególne pomieszczenia domu są rozdzielone przesuwnymi panelami i zasłonami, co nadaje wnętrzu lekkości. Parter jest otwarty, niewielkie sypialnie z okrągłymi oknami znajdują się na piętrze. Tam też znalazły się pokoje dziecięce przypominające koje na statku.

W umeblowaniu całego domu dominują niemal niewidoczne szafy wnękowe i meble wybrane z myślą o łatwym czyszczeniu. Architekt lampy i meble połączył ekspresyjną koncepcją kolorystyczną. Spora część kolorytu uległa zatraceniu, podobnie jak pierwotne barwy tapet, stąd trudno było je odtworzyć. Rodzina bowiem mieszkała tu zaledwie kilka lat.

Powojenna historia Domu Schminke w Löbau

W 1945 roku dom został zajęty przez Armię Czerwoną, a rok później, w 1946 roku, został zwrócony rodzinie. Charlotte Schminke założyła w willi ośrodek wypoczynkowy dla dzieci ze zbombardowanego Drezna. Po wojnie, Fritz Schminke został uznany za zbrodniarza wojennego (jego firma zaopatrywała Wehrmacht w makaron) i w 1950 roku opuścił NRD, przenosząc się do Niemiec Zachodnich (w 1953 roku rozwiódł się z Charlotte). Dom Schminke został oddany w dzierżawę miastu Löbau, które urządziło w nim klub dla Wolnej Młodzieży Niemieckiej, a następnie “Dom Pionierów”. W 1978 dom wpisano do rejestru zabytków. Kiedy w 1993 roku chciano zwrócić willę pierwotnym właścicielom, trzy córki Charlotte i Fritza zrezygnowały z przejęcia nieruchomości i oddały ją turystom.

Willa otwarta ponownie w 2000 roku, dziś pełni funkcję muzeum i centrum sztuki. Dom można zwiedzać, a nawet spędzić w nim noc.

A pozostałe trzy ikony światowego modernizmu to:

• Dom Tugendhatów w Brnie, zaprojektowany przez Ludwiga Miesa van der Rohe z roku 1931 --> TUTAJ
• Willa Savoye w Poissy pod Paryżem autorstwa Le Corbusiera z roku 1929
• Dom Fallingwater (Kaufman Residence) w Pensylwanii według projektu Franka Lloyda Wrighta z roku 1939 --> TUTAJ