Dom nad fosą - część Fortu X w Toruniu. To projekt pracowni Archigeum Przemka Gawędy

Twierdza Toruń powstała w XIX wieku. To jeden z najciekawszych zespołów fortyfikacyjnych w Europie i jeden z największych w Polsce. Składa się z ponad 200 obiektów, w tym z 18 dużych fortów (15 fortów pierścienia zewnętrznego oraz 3 forty pierścienia wewnętrznego).  Jedynym z jej elementów jest wzniesiony w latach 1889–1892 jako otwarta bateria artyleryjska Fort X, nazywany również Baterią Wiślaną. Jego lokalizacja jest niezwykle atrakcyjna - w sąsiedztwie rzeki, niespełna 2,5 km od toruńskiej starówki. Teren ten znajduje się w rękach prywatnych. Inwestor planuje rewitalizację fortu i stworzenie tu hotelu z częścią konferencyjną. Projekt przygotowała pracownia Archigeum Przemka Gawędy (laureata konkursu „40 UNDER 40” w 2023 roku, zdobywca tytułu Architect of the Year Awards 2023 ).

Fort X w Toruniu -  przywrócenie oryginalnego wyglądu

Aktualne ukształtowanie terenu fortu jest w znacznym stopniu zniekształcone i zniwelowane. Działania projektowe skupiły się min. na przywróceniu zarysów fortyfikacji ziemnych takich jak: stanowiska artyleryjskie z trawersami oraz ławy strzeleckie. Projekt zagospodarowania fortu i odtworzenia fortyfikacji ziemnych zrealizowano na podstawie historycznych planów budowlanych, które powstały pod koniec XIX wieku.

Na terenie fortu zaprojektowano funkcję hotelowo-konferencyjną, która będzie się mieścić w istniejącym schronie oraz w nowo zaprojektowanych budynkach. Nowe kubatury ukryte są w fortecznym ukształtowaniu terenu. Mowa min. o sali konferencyjno bankietowej z towarzyszącą funkcją gastronomiczną oraz domu właściciela kompleksu.

Nowoczesny dom na terenie Fortu X

Ideą projektu domu było jego "wpisanie się" w założenie fortyfikacyjne w sposób, aby z jego centralnej części kubatura była niewidoczna. Dom zlokalizowano w najniższej części założenia - przy fosie, która jest integralnym elementem Fortu X. Zbliżenie domu do fosy pozwoliło wpisać się także w oczekiwania inwestora, który chciał posiadać możliwie duży taras w pobliżu zbiornika wody. Dom jest dwukondygnacyjny - strefa dzienna jest zlokalizowana na kondygnacji wyżej. Strefa prywatna wraz zapleczem technicznym znajduje w strukturze terenu. Dach budynku tak jak cały fort, porasta zieleń i trawa. Zarówno frontowej elewacji jak i na podeście zastosowano deskę tarasową.

Budowa domu będzie jednym z pierwszych etapów rewitalizacji Fortu X,  która ma szansę ruszyć w 2025 roku.