Dom na łące na przedmieściach Opola

Lokalizacja

Budynek zlokalizowany jest na południowym zachodzie Polski, w miejscowości Malina koło Opola. Postępująca rozbudowa miasta spowodowała, że intensywnie urbanizowane są podmiejskie wsie, stanowiące już obecnie przedmieścia Opola. Działka, na której powstał budynek, znajduje się na terenach pierwotnie będących łąkami i pastwiskami, okalającymi zwartą zabudowę Maliny. Lokalizacja projektowanego budynku na otwartym, płaskim terenie, wyraźnie odsuniętym od istniejącej zabudowy wsi, skłoniła do przemyśleń na temat korespondencji budynku z takim otoczeniem. W analizie terenu uwzględniono również możliwość powstania zabudowy na działkach sąsiadujących jako element negatywnie wpływający na otoczenie planowanego budynku.

Zagospodarowanie terenu

Brak istniejących wyraźnych bodźców otoczenia oddziałujących na planowaną zabudowę zadecydował o skupieniu uwagi użytkownika w centralnym punkcie terenu, a nie dalszych kadrach oraz perspektywach. Zaproponowane rozwiązanie przestrzenne zamiast reagować na czynniki zewnętrzne, których w tym miejscu jest niewiele, skupia uwagę użytkownika na budynku i jego najbliższym otoczeniu. To budynek poprzez odpowiednią kompozycję brył wysyła sygnały na zewnątrz, a nie odwrotnie.

Założony cel osiągnięto wyznaczając czytelnie najbliższą, istotną dla użytkownika przestrzeń wokół domu. Poprzez wyniesienie fragmentu działki ponad poziom otaczającego terenu zdefiniowano, które miejsce jest ważne. Na powstałym wyniesieniu ustawiono kompozycję trzech brył stanowiących dom. Bryły są zróżnicowane wysokościowo oraz rozsunięte względem siebie. Otrzymano w ten sposób dwie niezależne przestrzenie pełniące zróżnicowane funkcje – OTWARTĄ oraz ZAMKNIĘTĄ. Pierwszą stanowi OTWARTA na ulicę oraz działki sąsiednie przestrzeń przed wejściem do budynku. Ten fragment terenu nie wymaga osłony zabezpieczającej prywatność użytkowników. Barierą jest elewacja budynku, w której zredukowano liczbę okien.

Drugą przestrzeń stanowi ZAMKNIĘTA strefa prywatna / ogrodowa. Intymność mieszkańców w tej części terenu zapewniona jest poprzez osłonięcie bryłami budynku. W części południowo-wschodniej kompozycja wewnętrznego ogrodu domknięta jest pomieszczeniem gospodarczym. Dodany element kompozycji zmniejsza ryzyko swobodnego wglądu w tą część ogrodu z zewnątrz. Dodatkowo razem z bryłą dwukondygnacyjną kadruje widok na otaczające łąki, usuwając z panoramy ewentualną przyszłą zabudowę działek sąsiednich. Od strony ulicy lokalizację budynku definiuje linia zabudowy. W tej części działki linię ogrodzenia usytuowano w licu elewacji, uwalniając teren przed budynkiem. Ta przestrzeń funkcjonalnie nie jest atrakcyjna dla użytkowników domu. Natomiast jako otwarta daje bezcenny „oddech” przed budynkiem, patrząc z perspektywy ulicy.

Bryła

Kompozycja trzech brył, z których składa się założenie, czytelnie definiuje funkcje w terenie. Podział budynku na dwie podstawowe bryły odzwierciedla strefowanie funkcji wewnątrz budynku. Dom składa się z parterowego pawilonu o płaskim dachu zlokalizowanym równolegle do ulicy oraz dwukondygnacyjnej części wsuniętej w głąb działki. Bryły połączone są parterowym łącznikiem stanowiącym główne wejście do budynku. Pawilon zapewnia osłonięcie wewnętrznej przestrzeni ogrodu od strony ulicy. Dwukondygnacyjna bryła przykryta dwuspadowym dachem domyka kompozycję od strony wschodniej. Rozbicie budynku na dwa elementy powoduje, że dom staje się założeniem przestrzennym, a nie jedną dominującą bryłą.

Wycofanie wyższego elementu w głąb działki zapewnia korespondencję obu brył bez ryzyka dominacji wyższej części nad niższą. Zaproponowana nad częścią wyższą dwuspadowa geometria dachu, z kalenicą usytuowaną po przekątnej rzutu podstawy, umożliwiła uzyskanie zróżnicowanej wysokości elewacji w poszczególnych miejscach tej sekcji budynku. W ten sposób dostosowano wysokość budynku do skali człowieka. Użytkownik przebywający w pobliżu budynku, pomimo znacznej wysokości elewacji, nie czuje się przytłoczony gabarytami bryły.

Układ funkcjonalny domu

Układ funkcjonalny domu powstał na podstawie analizy lokalizacji oraz precyzyjnych wytycznych Inwestora. Budynek podzielony jest przestrzennie oraz funkcjonalnie na dwie części – dzienną / otwartą oraz nocną / zamkniętą. Strefę dzienną stanowi parterowy pawilon z amfiladowym / otwartym układem pomieszczeń. Zlokalizowano w nim: kuchnię, jadalnię, salon oraz gabinet do pracy. Część dzienna połączona jest z ogrodem poprzez przeszkloną fasadę, ciągnącą się na całej długości elewacji. Pełne przeszklenie w tej części domu ma na celu zatarcie granicy pomiędzy wnętrzem domu a ogrodem.

Tutaj zlokalizowano taras oraz strefę rekreacji zewnętrznej. Od strony ulicy przewidziano minimalne przeszklenia mające na celu zapewnienie odpowiedniego doświetlenia, z utrudnioną możliwością zaglądania do wnętrza budynku z tej strony. Strefa nocna / prywatna, niedostępna dla gości, została „schowana” w innej bryle na innej kondygnacji. Na pierwszym piętrze zlokalizowano sypialnie oraz łazienki, zapewniając mieszkańcom domu intymność. W części parterowej przewidziano garaż, pomieszczenia techniczne oraz pokój dla gości.

Estetyka

Budynek powstał na terenie śląskiej wsi Malina. Dominujący typ zabudowy w tej miejscowości stanową budynki w zwartej zabudowie zagrodowej. Zaprojektowany dom powstał na łące. Fizycznie znajduje się poza historyczną tkanką poniemieckiej zabudowy charakterystycznej dla tego rejonu. W związku z tym proponowana forma oraz rozwiązania estetyczne budynku nie naśladują literalnie oryginalnej zabudowy, ale czerpią z jej wzorców. Budynek jako założenie, rozbicie bryły, dach dwuspadowy oraz materiały wykończeniowe są dyskretną kontynuacją tradycji tego miejsca, dostosowaną do potrzeb nowych użytkowników. Do wykończenia elewacji użyto kamienia oraz drewna. Użycie na elewacji budynku kamienia inspirowanego wapieniem w technice murowej wynika z faktu, że wapień był materiałem powszechnie wykorzystywanym w budownictwie w tym miejscu. Naturalny kamień poddany minimalnej obróbce wykorzystany został do wykończenia elewacji oraz wyznaczenia w terenie wyniesionej przestrzeni wokół domu.

Tak związano bryłę budynku z terenem w naturalny sposób. Budynek to nie tylko tworzące go bryły, ale również przestrzeń wokół, funkcjonalnie ściśle ze sobą powiązane. Również drewno w układzie wertykalnym jest częstym elementem spotykanym w zachowanej historycznej zabudowie śląskich wsi. Przy projektowaniu budynku założono, że drewniana elewacja nie będzie impregnowana. Założenie takie przyjęto z dwóch względów – ekologicznego oraz estetycznego. Brak impregnacji drewna powoduje, że wykończenie elewacji jest szczerze naturalne / ekologiczne. Niezabezpieczone drewno pod wpływem promieni UV oraz warunków atmosferycznych ulegnie naturalnemu patynowaniu. W ten sposób szary kolor spatynowanego drewna „zbliży się” do kamiennych elementów pozostałych brył.