Czy uda się dokończyć Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie? Brakuje pieniędzy

Symboliczne miejsce pamięci

Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich to oddział Muzeum Wsi Kieleckiej, który ma upamiętniać ofiary represji, jakim poddawano mieszkańców polskich wsi podczas II wojny światowej. Wieś Michniów w pow. skarżyskim – brutalnie spacyfikowana w lipcu 1943 roku – stała się symbolem wszystkich wsi zaatakowanych przez okupanta.

Na terenie, gdzie obecnie powstaje placówka przed laty stworzono symboliczne miejsce pamięci dedykowane tamtym tragicznym wydarzeniom: najpierw powstał zbiorowy grób ofiar z pomnikiem z czerwonego piaskowca (w 1945 roku), w 1993 roku odsłonięto rzeźbę „Pieta Michniowska” dłuta Wacława Staweckiego, a w roku 1997 otwarto Dom Pamięci Narodowej.

Obiekt godny współczesnych czasów

Studio Nizio Design International w 2009 wygrało konkurs na koncepcję rozbudowy Mauzoleum. Firma ma duże doświadczenie w tworzeniu tego typu placówek - wybudowała już m. in. Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej czy Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie. Jako generalny projektant, architekci stworzyli też projekt zagospodarowania terenu oraz projekty architektury i wnętrz. Projekt zakładał powstanie monolitycznych chat o ostrych kantach, które wypełni multimedialna ekspozycja. Poszczególne segmenty swoją rzeźbiarską formą miały oddawać dramaturgię historycznych wydarzeń.

W 2011 roku projekt muzeum został nagrodzony European Property Award w kategorii Public Service Architecture, a w 2016 roku magazyn Dezeen umieścił budowane muzeum na liście najbardziej oczekiwanych realizacji architektonicznych na świecie.

Intrygująca konstrukcja

Prace konstrukcyjne przy Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich podzielono na etapy. Budowa rozpoczęła się w 2010 roku - 8 lat temu. Pierwszy etap związany był z budową obiektów technicznych, ogrodzenia działki oraz parkingu. Powstała wówczas także część ścieżek wiodących do mogiły. Następnie zbudowano części kompleksu zagłębione w gruncie i wylano fundamenty części otwartych. Potem wzniesiono zasadnicze segmenty muzeum i dokończono dojścia od mogiły do budynku Mauzoleum.

W 2015 roku opisywaliśmy stan budowy (artykuł niżej). Niestety, po doprowadzeniu inwestycji do stanu surowego zamkniętego prace stanęły.

Drogie wykończenie i kłopoty administracyjne

Od kilkunastu miesięcy Mauzoleum w Michniowie stoi puste. Problemem okazały się pieniądze. Wiosną tego roku ogłoszono przetarg na wykończenie obiektu i stworzenie ekspozycji muzealnej. Inwestor - Muzeum Wsi Kieleckiej, które chciało przeznaczyć na te prace ok. 13 milionów złotych - musiało unieważnić przetarg. Z czterech złożonych ofert jedna z nich została uznana za wadliwą, bowiem opiewała na zaledwie 1 mln 200 tys. złotych, a trzy kolejne znacznie przewyższały budżet. Firmy wyceniały roboty od 17,9 mln złotych aż do 23,1 mln złotych.

Beata Ryń (rzecznik prasowy muzeum) tłumaczyła wówczas, że znalezienie dodatkowych pieniędzy nie poprawi sytuacji. Ponieważ inwestycja była dofinansowana z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, projekt nie mógł być droższy niż 5 mln euro. Wybranie droższej oferty - nawet gdyby znalazły się dodatkowe środki - skutkowałoby koniecznością zwrotu dofinansowania.

- komentują architekci z biura Nizio Design, autorzy projektu michniowskiego muzeum.

Jak będzie wyglądała przyszłość muzeum?

Ogłoszono zatem drugi przetarg, tym razem z odchudzonym zakresem prac. Zrezygnowano z niektórych części wyposażenia, takich jak dodatkowe ławki czy gabloty. Zmniejszono także liczebność zespołu naukowców, którzy mieliby przygotować wystawę od strony merytorycznej. Oferty otwarto 25 lipca. Wpłynęły dwie propozycje, niestety kolejny raz przekraczające budżet. Konsorcjum EBS i EXPO Factor jest w stanie dokończyć budynek za 18 mln 700 tys. złotych, a firma Perfect - za 21 mln 500 tys. złotych.

- mówi Mariusz Justyniarski z działu inwestycji i zamówień Muzeum Wsi Kieleckiej.

- podsumowuje sytuację rzecznik prasowy Muzeum Wsi Kieleckiej, Beata Ryń.

Zwróciliśmy się z prośbą o skomentowanie sprawy do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, niestety nie uzyskaliśmy odpowiedzi na nasze pytania.

Władzom muzeum zależy na ukończeniu inwestycji jeszcze przed 76 rocznicą pacyfikacji Michniowa, która przypada na lipiec 2019 roku. Niestety, jest więcej niż pewne, że nie uda się zdążyć z końcem budowy przed tą datą.

Aktualizacja: otrzymaliśmy komentarz z Centrum Informacyjnego Ministerstwa Kultury.