Pięć nagrodzonych projektów placu Defilad. Trwają konsultacje z mieszkańcami

Ogłoszenie wyników konkursu rozpoczęła minuta ciszy. Uczczono tym samym pamięć Piotra Szczęsnego, który podpalił się 19 października 2017 roku w akcie protestu na placu Defilad. To wydarzenie zmieniło okoliczności dyskusji o przyszłym kształcie projektowanej przestrzeni. Organizatorzy podkreślili, że otwarta forma konkursu pozwoli poszukać odpowiedniej formy upamiętnienia tragicznego zdarzenia.

Przypomnimy tylko, że plac Centralny to robocza nazwa części placu Defilad wyznaczonej przez przyszłe gmachy: Muzeum Sztuki Nowoczesnej i siedzibę TR Warszawa. Nazwa plac Centralny nie jest oficjalna, została wymyślona na potrzeby konkursu, który sam w sobie jest dość nietypowy. Jury nie przyznało pierwszego miejsca, ale pięć równorzędnych nagród. Zwycięskie prace od dziś można oglądać  przed głównym wejściem do Pałacu Kultury i Nauki. Natomiast wszystkie zgłoszone do konkursu projekty pokazywane są na wystawie w sali im. Leona Kruczkowskiego we wnętrzu Pałacu Kultury i Nauki.

Mieszkańcy mają wpływ na kształt placu Centralnego

Do 29 listopada trwają konsultacje społeczne. Uwagi do projektów można przesyłać za pomocą formularza internetowego dostępnego na stronie Urzędu Miasta st. Warszawy.  Ostateczny zwycięzca zostanie wyłoniony w trzecim etapie konkursu. Wówczas odbędą się negocjacje z autorami uwzględniające zgłoszone przez mieszkańców postulaty. O tym, który projekt zostanie wybrany do realizacji dowiemy się na początku 2018 roku.

Architektura placu nawiązuje do historii miejsca

— mówiła Marlena Happach podczas ogłoszenia wyników konkursu. Dodała, że nagrodzone prace nie są skończonymi projektami, lecz ramami, poprzez które można patrzeć na przestrzeń placu. Wybrany do realizacji projekt ma odzwierciedlać założenia oryginału, a zarazem uwzględniać przekształcenia wynikające z konsultacji i rozmów z architektami.

Pięć pomysłów na plac Centralny - plac spektaklu czy codziennych aktywności?

W nagrodzonych projektach widać próbę pogodzenia dwóch funkcji placu Defilad. Z jednej strony architekci chcą zachować reprezentacyjny wymiar przestrzeni, miejsca zgromadzeń i organizacji imprez masowych. Z drugiej strony szuka się rozwiązań umożliwiających codzienne zamieszkiwanie placu. Widać też zmagania z dominacją  przestrzenną Pałacu Kultury i Nauki. Architekci szukają sposobów na stworzenie kameralnej przestrzeni, miejsca do codziennych aktywności, zachowując przy tym centralną oś układu, chociaż nie w każdej nagrodzonej pracy jest to regułą. Zobaczmy, jak te założenia przekładają się na konkretne rozwiązania projektowe.

Woda w różnych stanach skupienia - scenografia dla placu

W stronę zachowania reprezentacyjnej, otwartej przestrzeni idzie projekt opracowany w zespole autorskim Antoniego Domicza (Michał Czeszejko-Sochacki, Antoni Domicz, Małgorzata Pizio-Domicz, Dawid Wiśniewski). To propozycja aranżacji placu za pomocą tafli wody. Tymi słowami opisują pomysł autorzy:

Wizualne rozbicie placu na mniejsze, bardziej kameralne przestrzenie zauważymy w rysunku posadzki, który równocześnie nawiązuje do gęstej, przedwojennej zabudowy kwartałowej. Aranżowanie przestrzeni za pomocą wody i mgły oraz projektowana zieleń ma uczynić plac bardziej przyjaznym miejscem na co dzień.

Świetlna kompozycja posadzki i lustrzany pawilon

Przedwojenną, kwartałową zabudowę podkreślają również autorki innej nagrodzonej pracy - Marta Dąbrowska i Anna Okoń. W tym wypadku historia miejsca opowiedziana została przez świetlne punkty umieszczone w posadzce. Dodatkowo, by zniwelować monumentalizm i dominację PKIN-u architektki zaprojektowały lustrzany pawilon. Podzieliły plac na dwie części, a trybunę honorową potraktowały jako część ekspozycji znajdującą się w podziemnym muzeum.

Las na placu Defilad

Kolejny nagrodzony projekt Jakub Figela i Filip Kurasza zakłada nasadzenia drzew w swobodnym układzie oraz zagłębioną soczewkowo powierzchnię, która ma stanowić naturalną widownię. Układ zieleni podkreśla osiowość założenia PKiN bez wprowadzania zbędnej symetrii.

Obiekt centralny, czyli strefa miejskich aktywności

Z kolei zespół architektów w składzie: Katarzyna Strzelecka-Paciorek, Jerzy Heymer, Jan Heymer, Paweł Paciorek zaproponował wydzielenie przed placem wyrazistej czerwonej linii umożliwiającej wprowadzenie strefy miejskich aktywności. Intensywny kolor podkreśla miejsce, w którym znajduje się trybuna honorowa. Obiekt, który możemy obserwować na wizualizacji w wyznaczonej strefie to tylko jedna z możliwych propozycji. Architekci chcą, by w tym miejscu powstawały kolejne konstrukcje architektoniczne na wzór pawilonu Serpentine w Londynie.

Pustka na placu, czyli potencjał do codziennego zagospodarowania

Diametralnie inaczej do zadania konkursowego podeszli architekci z kolejnego, zwycięskiego zespołu: Zygmunt Borawski, Srdjan Zlokapa i Martin Marker Larsen. Ich propozycja wydobywa różnorodne warstwy historii i kontekst dawnej Warszawy poprzez wpisanie w posadzkę utwardzonej nawierzchni dawnych ulic i zielonych kwartałów. Projekt podejmuje temat pustki jako sposobu użytkowania placu i niezagospodarowanej przestrzeni, która uzyskuje charakter przestrzeni sprzyjającej różnym formom przebywania w niej. Zamiast dodawać, odejmuje. Operuje innym językiem przestrzennym. Z koncepcją przestrzenną koresponduje idea natury łączącej warstwy historyczne. Pozostałości historyczne (w tym trybuna) potraktowano jak relikty, tym samym redefiniując ich znaczenie. Trawniki zarastające płytę placu znaczą kwartały dawnej zabudowy, asymetryczna względem centralnej osi pałacu droga wydziela kameralne przestrzenie, celowo ignorując hegemonię wieżowca.

ZOBACZ NAGRODZONE PROJEKTY >>>