Nowe centra polskich miast: przebudowa Bogatyni

Przebudowa centralnych przestrzeni miasta Bogatynia, to niezwykle rzadka okazja do zdefiniowania na nowo tożsamości miejsca. Miejscowość o niezwykle charakterystycznym położeniu w tzw. Worku Turoszowskim, w obszarze Obniżenia Żytawsko-Zgorzeleckiego,  posiada granicę administracyjną w większości swojego obwodu pokrywającą się z granicą terytorium Polski. 

Bogatynia dotychczas pozostaje de facto pozbawiona typowego założenia centralnego. Brak w mieście klasycznego placu głównego -  rynku, który stanowiłby salon miasta.Władze miasta podjęły decyzję o ulokowaniu takiej przestrzeni na obszarze dawnego placu dworcowego, który mieści się w ścisłym centrum miasta.Do niedawna przestrzeń ta służyła za plac manewrowy dla autobusów przy funkcjonującym tutaj kiedyś dworcu PKS, wcześniej – dworcu kolei wąskotorowej o historycznym znaczeniu dla rozwoju miasta.

W budynku starego dworca, zlokalizowanym na przyszłym placu centralnym niczym miejskie sukiennice, otwarto niedawno niewielkie muzeum pod nazwą „Dworzec Historii”. Obecna inwestycja przewiduje jego przebudowę i rozbudowę.Mając na uwadze rangę inwestycji i jej znaczenie dla tożsamości miasta, władze Bogatyni zdecydowały się w 2014 roku na ogłoszenie konkursu projektowego na zagospodarowanie tej przestrzeni.

Laureatem konkursu została pracownia Pikul Architekci z siedzibą w Jaśle w województwie podkarpackim.W projekcie przewidziano utworzenie przestrzeni o kształcie klasycznego ortogonalnego rynku. Przy pomocy prostych zabiegów wprowadzono elementy kształtujące jego granice.Zachodnią granicę placu „przesunięto” na zachód ku istniejącej zabudowie pierzejowej dzięki wprowadzeniu jednolitej powierzchnie również w obszarze pasa drogowego.Od strony wschodniej zakłada się lokalizację muru oporowego niwelującego istniejącą skarpę.Mur oporowy ma zyskać charakterystyczne wykończenie wykonane z dachówek, tworzące specyficzną fakturę. W obrębie muru mają znaleźć się elementy odnoszące się do straconych w czasie powodzi tzw. Domów przysłupowych.

Ścianę południową placu ma stworzyć przestrzeń skweru, którego charakterystycznymi elementami mają być rozległe rabaty bylinowe z roślinami takimi jak jeżówka purpurowa, rozchodnik okazały, przywrotnik ostroklapowy i inne. Kompozycję dopełniają grupy traw ozdobnych, jak trzcinnik ostrokwiatowy i miskant chiński w odmianach.

Przewaga zieleni nad utwardzoną nawierzchnią w tym obszarze stanowić ma przewagę dla otwartego placu. Zgodnie z  wytycznymi projektantów z pracowni Pikul Architekci, północny fragment placu pozostawiono do zagospodarowania w niedalekiej przyszłości w ramach odrębnej inwestycji polegającej na budowie nowej pierzei. Władze miasta zaakceptowały koncepcję jej charakteru sporządzoną przez tę samą pracownię.W obszarze opracowania założono przebieg szlaku tzw. ścieżki historycznej, która przebiega na fragmencie turystycznego szlaku istniejącego obecnie.Trasa ta ma zawierać pięć przystanków poświęconych ważnym etapom rozwoju miasta i wraz z nim rozwoju technicznego eksploatacji i produkcji, a także przemysłu tkackiego.Zaprojektowano także nowe wiaty przystankowe w obrębie ulicy Daszyńskiego, nowe elementy małej architektury oraz oświetlenie obszaru.

Koncepcja zakłada iluminację obszaru opracowania w przeważającej mierze światłem odbitym. Stosuje się przede wszystkim światło kierunkowe mające na celu wyróżnić określone elementy kompozycji urbanistycznej placu. W obrębie terenów z przewagą zieleni zakłada się iluminację drzew przy pomocy reflektorów gruntowych. Aleja zieleńca zlokalizowanego w południowej części obszaru opracowania oraz ciąg pieszy po jego północnej stronie zostaną oświetlone światłem odbitym od koron drzew. Jednocześnie przystanki „trasy historycznej” jako podświetlone akcenty także stanowić będą elementy iluminacji nocnej.

W północno-zachodnim obrębie placu przewiduje się lokalizację fontanny w postaci trzech rzędów dysz do pionowego wyrzutu wody z poziomu gruntu.Dysze zostaną umieszczone w bezprogowych korytkach okresowo wypełnianych kilkucentymetrową warstwą wody i tworzących podłużne tafle będące przedłużeniem pasów z żółtego klinkieru – reminiscencji przebiegu torów kolei wąskotorowej.

Jednym z ważniejszych przewidywanych akcentów kompozycyjnych jest ekspozycja kolejki wąskotorowej – zabytkowego modelu będącego obecnie w dyspozycji stowarzyszenia Bractwa Ziemi Bogatyni.

Nieczęsto zdarza się okazja do stworzenia serca miasta niemal od zera. Inwestycja z pewnością jest ciekawym wyzwaniem zarówno dla władz miasta jak i projektantów. Niezbędne były nawet zasadnicze zmiany w zapisach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, aby dostosować je do przedstawionej przez projektantów wizji. Obecnie trwają prace nad projektem budowlanym i uzyskaniem pozwolenia na budowę. Przewiduje się rozpoczęcie realizacji inwestycji na 2017 rok.

ZOBACZ PROJEKTY >>>