Architektura Rygi. Od secesji do Zamku Światła [TOP 10]

1. Stare Miasto

Najstarsza część miasta leży na prawym brzegu Dźwiny. Spacerowanie wąskimi, brukowanymi uliczkami to czysta przyjemność - już w latach 80. XX w. władze miasta zakazały ruchu samochodowego (z nielicznymi wyjątkami) na terenie Starej Rygi. Znajdziemy tu mnóstwo średniowiecznej architektury, ale i nieco secesji.  Jednym z najważniejszych zabytków ryskiego Starego Miasta jest kościół św. Piotra, o którym wzmianki pojawiają się już w 1209 roku. Na charakterystycznej “powycinanej” wieży (która jest symbolem miasta) znajduje się punkt widokowy. Ciekawy jest również kompleks trzech średniowiecznych domów mieszkalnych (najstarszy z XV wieku) nazywany Trzema Braćmi. Polecamy “pokręcenie się” po Starym Mieście bez mapy. Mnóstwo tu małych uliczek, kolorowych domków i urokliwych zakątków. Koniecznie pogłaszczcie figurkę osła z pomnika "Muzykantów z Bremy" - podobno ma moc spełniania życzeń! Starówkę w Rydze doceniło UNESCO, umieszczając ją 11 lutego 1998 roku na liście światowego dziedzictwa kulturowego.

2. Miejsce Pamięci Żanisa Lipke

Miejsce upamiętniające Żanisa Lipke znajduje się na pełnej drewnianych domków, spokojnej wyspie Kipsala. Lipke w czasie II wojny światowej uratował 56 żydów, ukrywając ich m.in. w specjalnie skonstruowanej kryjówce na terenie swojego domu. Wraz z żoną Johanną Lipke otrzymali oznaczenie Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. 30 czerwca 2013 roku, w pobliżu domu Johanny i Żanisa zostało otwarte Miejsce Pamięci Żanisa Lipke. Budynek zaprojektowała łotewska architekta Zaiga Gail. Nowoczesna konstrukcja kojarzy się zarówno ze stodołą jak i Arką Noego. Miejsce zostało zaprojektowane tak, by zwiedzający mogli poczuć się jak w kryjówce. Między surowymi deskami delikatnie przeziera światło dzienne, słychać odgłosy kroków i szczekanie psów. Elewacja cała pokryta jest czarnymi deskami. Tylko z jednej strony budynek jest całkowicie przeszklony. W środku dominują surowe drewno i beton. Muzeum zostało nominowane do Europejskiego Muzeum Roku 2016.

3. Secesyjne kamienice

Dla wielu osób będzie zaskoczeniem, że w Rydze zachowało się prawdopodobnie najwięcej przykładów architektury secesyjnej w całej Europie. Naliczono ponad 800 secesyjnych budynków - z pięknymi, bogato zdobionymi fasadami, oryginalnymi ornamentami, kutymi bramami. Dlaczego właśnie w Rydze? Na przełomie XIX wieku mieszkało tu wielu bogatych kupców, którzy "podpatrywali" trendy w światowej sztuce i architekturze. Secesyjne kamienice są stopniowo remontowane, duża część odzyskała już swój dawny blask. Najsłynniejszą ulicą zabudowaną secesyjnymi domami, jest Alberta iela. Dużo budynków projektował tu Michaił Eisenstein, ojciec sławnego, urodzonegoreżysera Siergieja Eisensteina, twórcy m.in. filmu „Pancernik Potiomkin". W Informacji Turystycznej można znaleźć mapki z trasami spacerowymi po najpiękniejszych secesyjnych zakątkach miasta.

4. Targ Centralny w dawnych hangarach dla sterowców

Targ Centralny w Rydze to jeden z największych bazarów w Europie. Miejsce to również zostało wpisane na listę UNESCO. Wszystko za sprawą niezwykłej architektury, bowiem mięso, wędliny, owoce, ryby i pamiątki sprzedawane są w dawnych hangarach niemieckich sterowców. 5 ogromnych konstrukcji stało pierwotnie w bazie wojskowej pod Lipawą. W 1926 roku zostały rozebrane, elementy przewieziono do Rygi i powtórnie złożono. Pracami architektonicznymi kierował Pavils Dreijmanis. 2 listopada 1930 roku Targ Centralny oddano do użytku. To piękny przykład funkcjonalistycznej architektury z elementami art déco.

5. Wieżowiec Akademii Nauk Łotwy

Siedziba Akademii Nauk była pierwszym wieżowcem w kraju. Budynek, symbol czasów sowieckich, otwarto w oficjalnie w 1960 roku. Projektantami wieżowca byli prof. Oswalds Tilmanis, Wajdelotis Apsitis, K. Pluskne, W. Sznitnikow i inżynier M. Szpektorow. Pierwotnie miał być Domem Kołchoźnika, jednak ostatecznie zdecydowano się przekazać obiekt Akademii Nauk. Na potrzeby budowy wyburzono kilka klasycystycznych zabytków. Wieżowiec Akademii Nauk Łotwy ma 21 pięter (jest niższy od PKiN w Warszawie). Na szczycie znajduje się taras widokowy. Łotysze nazywają budynek  "tortem urodzinowym Stalina".

6. Biblioteka Narodowa Łotwy

Biblioteka Narodowa Łotwy od 2014 roku mieści się w nowoczesnym budynku nad Dźwiną, zaprojektowanym przez Gunnara Birkertsa - amerykańskiego architekta łotewskiego pochodzenia. Budowa trwała 6 lat. Biblioteka jest doskonale wyeksponowana, a jej bryła stała się nowym symbolem miasta. Ma ponad 55 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni. Bryła ma przypominać falę na Dźwinie. Łotysze nazywają budynek Zamkiem Światła (łot. Gaismas Pils). Nazwa ta odnosi się do tytułu znanej łotewskiej pieśni.

7. Dom Kotów

Dlaczego czarny kot stał się symbolem Rygi? Wszystko za sprawą budynku nazywanego Domem Kotów. Ta secesyjna kamienica z 1909 roku znajduje się na Starym Mieście, przy ulicy Meistaru 10. Zaprojektował ją Friedrich Scheffel. Na dwóch wieżyczkach budynku umieszczono charakterystyczne rzeźby kotów z wygiętymi grzebietami i uniesionymi ogonami. Mówi się, że pierwotnie koty odwrócone były tyłem w kierunku biur Wielkiej Gildii - klubu zrzeszającego bogatych przemysłowców wyłącznie pochodzenia niemieckiego. Miała być to zemsta właściciela kamienicy - Łotysza Plume, za odmowę przyjęcia go do klubu. Prezydent Gildii wytoczył właścicielowi trwający 10 lat proces. Ostatecznie wyrokiem sądu, Plume został zmuszony "odwrócić kota ogonem". Być może taka właśnie jest geneza popularnego powiedzenia?

8. Wieża radiowo-telewizyjna

To najwyższa wieża radiowo-telewizyjna w Unii Europejskiej, trzecia co do wielkości w Europie - ma 368,5 m. Zlokalizowana jest na wyspie Zakusala na Dźwinie. Oddaną w 1989 roku wieżę, zaprojektował gruziński architekt Kim Nikuradze. Prosta, zgrabna bryła robi spore wrażenie. Jest widoczna niemal z każdego punktu miasta. Na wysokości ok. 97 metrów nad ziemią znajduje się taras widokowy z którego roztacza się piękny widok na Stare Miasto. W 2017 roku podpisano umowę z firmą SIA Nams, która wygrała konkurs na projekt przebudowy wieży. Obiekt ma być o 40 metrów wyższy. Ma tu powstać centrum nauki i innowacji oraz interaktywna wystawa pokazująca historię radia i telewizji.

9. Drewniane domy na wyspie Kipsala

Kipsala to niewielka wyspa na Dźwinie pełna unikalnych drewnianych, rybackich domów. Robią wrażenie kolorowe elewacje, okiennice, zadbane ogródki. Jest tu bardzo cicho i spokojnie - czuć tu skandynawski klimat! Kipsala to obecnie jedna z najbardziej prestiżowych lokalizacji  Rydze – ceny nieruchomości osiągają tutaj zawrotne ceny. To właśnie na Kipsali mieści się tu także Miejsce Pamięci Zanisa Lipke.

10. Dom Bractwa Czarnogłowych

Bez wątpienia to jeden z najchętniej fotografowanych obiektów w mieście. Wybudowany na początku XIV wieku na Starym Mieście obiekt był siedzibą Bractwa Czarnogłowych - stowarzyszenia bogatych, nieżonatych kupców niemieckiego pochodzenia. Budynek, pierwotnie w stylu gotyckim, wielokrotnie przebudowywano. W czasie II wojny został on całkowicie zniszczony. Odbudowano go i oddano do użytku w 1991 roku. Dziś znajduje się tu muzeum.