Instytut Salka autorstwa Louisa Kahna [IKONY ARCHITEKTURY]

Instytut Salka w La Jolla w Kalifornii to wielofunkcyjny kompleks naukowy składający się z laboratoriów, pracowni i mieszkań dla naukowców. Budowę według projektu jednego z najbardziej znanych amerykańskich architektów XX wieku - Louisa Kahna ukończono w 1965 roku. Miejsce to zostało utworzone przez Johanesa Salka - odkrywcę szczepionki przeciw polio. Współzałożycielami placówki byli Jacob Bronowski i Francis Crick.

Monumentalne założenie

Koncepcja ukształtowania położonego nad Pacyfikiem kompleksu zakładała realizację dwóch bloków budynków oddzielonych od siebie niewielkim placem. Kahn umiejętnie zestawiał przestrzenie o różnym charakterze - prywatnym, półprywatnym i publicznym. Zgodnie z wcześniej wypracowanymi rozwiązaniami we wnętrzach wyraźnie rozdzielił przestrzeń usługową (komunikacja, instalacje techniczne) od przestrzeni obsługiwanej (laboratoria, pokoje naukowców).

Monumentalna struktura instytutu stanowi zestawienie charakterystycznych dla twórczości Kahna prostych, pierwotnych form oraz zwyczajnych materiałów, które jednak w jego rękach nabierają niezwykłego wyrazu. Szeroko stosowany beton wykonano zgodnie z antyczną, rzymską recepturą i dodano do niego tuf wulkaniczny. Jego szare powierzchnie uzupełnione zostały elementami z naturalnego drewna.

Wewnętrzny plac pokryty trawertynem i woda zamiast zieleni

Przez długi czas Kahn zastanawiał się nad aranżacją wewnętrznego placu. Ostatecznie zainspirowany realizacjami Luisa Barragana zwrócił się po radę do swojego kolegi po fachu, który rzekł, iż nie powinno na nim być ani jednej rośliny, ani jednego liścia, tylko woda. Tak powstała wyłożona trawertynem piazza przecięta wąską stróżką, która zdaje się mieć swój koniec dopiero w pobliskim oceanie.

Prace konserwatorskie

Prace konserwatorskie prowadziła  w 2014 roku pracownia Getty Conservation Institute we współpracy z nowojorskim biurem WJE. Drewniane fragmenty elewacji i betonową strukturę dokładnie oczyszczono z pojawiających się na niej grzybów, pleśni i glonów. Starano się zachować jak najwięcej z oryginalnego drewna teakowego użytego na fasadzie. Tylko w tych miejscach, gdzie było to niezbędne, położono nową okładzinę. Drewniane elementy pełnią ważną funkcję w obiekcie. Pozwalają na regulowanie nasłonecznienia we wnętrzach. Teakowe przesłony występują w formie przesuwnych ram okiennych, żaluzji i okiennic. Beton oczyszczono z nalotu, który nazbierał się przez lata i sprawił, że fasady zaczynały czernieć.

Dzięki pracom renowacyjnym można dziś podziwiać Instytut Salka w formie, w jakiej zobaczyli go po raz pierwszy naukowcy w latach 60.