Nowa typologia domów według Roberta Koniecznego

Tymi domami zachwyca się cały świat, a tworzy je polski architekt. Są wyjątkowe

Wydaje się, że w dziedzinie projektowania domów wymyślono już wszystko. Polski architekt Robert Konieczny udowadnia, że jest inaczej. Oto kilka domów, które zmieniły sposób postrzegania przestrzeni mieszkalnej. Od drogich willi po domy na każdą kieszeń.

Dom aatrialny - odwrotność domu znanego od czasów rzymskich

Ten projekt został uznany za najlepszy dom jednorodzinny w 2006 roku przez magazyn World Architecture News. Dom aatrialny to odwrotność domu atrialnego znanego od czasów rzymskich. Tym też tłumaczy się nietypowy zapis nazwy, tak często poprawiany przez korektorów. Tradycyjne atrium to otwarta przestrzeń we wnętrzu, w której umieszczano ogród. Natomiast w projekcie Roberta Koniecznego to wejście do domu jest w środku, a dom otwiera się na zewnątrz - zieloną strefę ogrodu. Skąd wzięła się ta zmiana? To nie fanaberia inwestora ani architekta, ale odpowiedź na problem z usytuowaniem domu na działce z dojazdem od południowego-zachodu.

KWK PROMES

Dom aatrialny - krok po kroku

Działka z dojazdem od południowego-zachodu spowodowała ewidentny konflikt pomiędzy dojazdem a ogrodem, czyli strefą intymną przy budynku. Tym samym osoba zbliżająca się do domu mogłaby obserwować domowników przebywających w ogrodzie. By tego uniknąć i zapewnić intymność mieszkańcom, architekci najpierw postanowili zagłębić drogę w ziemi na 2,5 metra. Później skierowali tę drogę w stronę budynku.

KWK PROMES

Trzeba wykroić dziurę w suficie

Wówczas pojawił się problem funkcjonalny z wejściem i wnoszeniem zakupów. By to rozwiązać, wzniesiono drogę wyżej tak, aby ta prowadziła bezpośrednio na poziom parteru. Żeby to było możliwe, trzeba było wykroić otwór w suficie. I tym sposobem powstało wewnętrzne atrium. Dzięki nowatorskiemu rozwiązaniu problemu funkcjonalnego dom otwiera się na zewnątrz, a nie do środka, jak w czasach rzymskich. Duże przeszklenia integrują przestrzeń domu i ogrodu, wprowadzając zieleń jako element aranżacji wnętrz.

KWK PROMES

Dom autorodzinny - nowy typ domu podmiejskiego

W pracowni Roberta Konieczego KWK PROMES opracowano nowy typ domu podmiejskiego. Projekt wynika z obserwacji życia codziennego mieszkańców. Do domu położonego pod miastem najczęściej domownicy dojeżdżają samochodem. By zapewnić im komfortowe warunki codziennego wchodzenia do wnętrza, trzeba było na nowo przemyśleć rolę garażu. To miejsce zazwyczaj jest najmniej atrakcyjną przestrzenią w każdym domu. Zwracamy uwagę na aranżację hallu wejściowego, tak by od progu witała domowników i gości przyjazna przestrzeń. A co w wypadku, jeśli częściej wchodzimy do domu przez garaż, a nie przez przedpokój? Na to pytanie odpowiada właśnie projekt domu autorodzinnego, w którym garaż staje się integralną częścią wnętrza.

KWK PROMES

Projekt domu autorodzinnego jest kontynuacją procesu projektowego rozpoczętego na etapie realizacji domu aatrialnego. Wszystko zaczęło się od poszukiwania rozwiązania problemu, który  spowodowany był usytuowaniem działki od strony południowej, czyli rozwiązania konfliktu pomiędzy intymną strefą ogrodu a wejściem do domu. Zagłębienie drogi w ziemi sprawia, że osoby dojeżdżające do domu nie widzą odpoczywających w ogrodzie domowników. W przypadku projektu autorodzinnego Robert Konieczny posunął się o krok dalej. Uczynił drogę dojazdową integralną częścią budynku. Dojazd został nie tylko zagłębiony w ziemi, lecz również zintegrowany z działką. Dzięki temu uzyskano dodatkową przestrzeń zielonych tarasów na dachu budynku. Co więcej, udało się uniknąć rozcięcia działki na dwie części. Inaczej strefę ogrodu dzieliłaby droga zagłębiona w jej terenie (w domu aatrialnym przejście na drugą stronę jest możliwe dzięki zaprojektowaniu mostu).

Dom autorodzinny wznosi się razem z drogą, a jego dach jest pokryty trawą. Domownicy komfortowo wjeżdżają do domu na poziom parteru. W korytarzu - drodze łagodnie wznoszącej się na poziom parteru - właściciele zaaranżowali galerię obrazów. Dzięki temu ich codzienne wejście i wjazd do domu zyskały nową jakość.

KWK PROMES

Integrowanie garażu ze strefą dzienną domu możliwe jest dzięki temu, że pojawiły się w produkcji nisko-emisyjne modele samochodów. Pojazdy zasilane elektrycznie nie wprowadzają do domu toksycznych spalin. Samochód przestaje być elementem brudnym, który trzeba izolować od strefy dziennej. Podobnie kiedyś było z piecem kuchennym opalanym drzewem lub węglem. W dawnym budownictwie wyróżniano nawet specjalne strefy w domu: izbę czarną i białą. Dzisiaj kuchenki mają postać dobrze zaprojektowanych sprzętów, które można dobierać do wybranej kolorystyki i stylu urządzenia kuchni.

KWK PROMES

Na dom autorodzinny mogą pozwolić sobie nie tylko zamożni.  Przykładem tego są dwie realizacje - jedna to rzeczywiście przestronna willa z galerią obrazów prowadzącą do domu. Druga to niewielki dom o powierzchni 100 mkw. wybudowany w Radlinie.

KWK PROMES

Dom bezpieczny, czyli niedostępna twierdza inspirowana cyklem dobowym roślin

Na pierwszy rzut oka antracytowa kostka domu bezpiecznego ma niewielki związek z organicznymi formami roślinnymi. A jednak to właśnie dobowy cykl życia kwiatów zainspirował Roberta Koniecznego i architektów z pracowni KWK PROMES do zaprojektowania mechanizmów, którym ta realizacja zawdzięcza swoją nazwę. Podobnie jak kielichy kwiatów otwierają się rano z pierwszymi promieniami słońca i zamykają po zmroku, tak samo działają ruchome ściany i okiennice domu bezpiecznego.

Najwyższy poziom bezpieczeństwa

Pierwszym i najważniejszym życzeniem zleceniodawcy było zaprojektowanie domu-twierdzy. Budynku wyposażonego w technologie, które uczynią go najbezpieczniejszym domem jednorodzinnym. I nie chodziło tu bynajmniej o zastosowanie okien i drzwi antywłamaniowych. Charakter zabezpieczeń miał wynikać z projektu. Tak też się stało.

Fot. Olo Studio

Dom jest niedostępny dla oczu ciekawskich i niebywale skomplikowany technicznie.  Architekci zaproponowali budynek z potężnymi, długimi na 22 m, ruchomymi ścianami. W zależności od ich położenia dom może być albo zamkniętym szarym prostopadłościanem, albo przestronną, przeszkloną willą.

źródło: KWK PROMES

Co ważne, po wysunięciu ścian parteru (wschodniej i zachodniej) jest on nadal bardzo bezpieczny. Gdy dwie potężne ściany dojeżdżają do ogrodzenia, między budynkiem a ogrodzeniem tworzy się swoisty bufor bezpieczeństwa. Dlatego też aby dostać się do wnętrza domu, a następnie do ogrodu, goście muszą poczekać na zaproszenie właścicieli. Kolejnym elementem ruchomym, nawiązującym do niedostępnej twierdzy, jest podnoszony mostek łączący piętro domu z dachem basenu. Dach ten służy jednocześnie jako taras.

Fot. Olo Studio

Najbardziej innowacyjnym elementem Domu Bezpiecznego jest zmienność wyglądu budynku i układu całej działki podczas przesuwania się ruchomych ścian. Jak tłumaczy Robert Konieczny, jest to jedyne znane mu rozwiązanie tego typu na świecie:

Nowatorstwo pomysłu polega na ingerencji ruchomych przesłon w układ funkcjonalny działki, przez co, gdy dom jest zamknięty (na przykład w nocy), strefa bezpieczna zawiera się tylko w obrysie budynku. Za dnia, w wyniku otwarcia ścian, zostaje poszerzona o otaczający ogród.

Fot. Olo Studio

Co ciekawe, do Roberta Koniecznego odezwał się nawet rosyjski inwestor, który chciał zbudować całe osiedle domów bezpiecznych. Realizacja jednak nie doszła do skutku:

Trochę mnie to rozśmieszyło, a trochę wystraszyło - mówi Robert Konieczny w wywiadzie dla tygodnika "Polityka".

Arka Koniecznego - dom o konstrukcji mostu

Co ma wspólnego dom bezpieczny i arka - dom własny Roberta Koniecznego? Między innymi to, że technologia opracowana przy projektowaniu domu bezpiecznego znalazła również zastosowanie (chociaż w mniejszym zakresie) w arce.

materiały pracowni KWK PROMES

Wszystko zaczęło się jak zwykle od działki - tym razem był to kawałek górskiego stoku w Brennej koło Cieszyna. Architekt chciał wybudować na niej parterowy dom o niewielkiej powierzchni (140 m kw. łącznie z powierzchnią tarasów).  Aby zwiększyć poczucie bezpieczeństwa osób przebywających w domu, strefa sypialni musiała zostać wyniesiona ponad poziom stoku, tak by utrudnić do niej dostęp. To ważne również dlatego, że dom stoi na zboczu góry, jest oddalony od innych zabudowań i celowo został pozbawiony ogrodzenia (dzięki temu wygląda jak element góry).

materiały pracowni KWK PROMES

Efekt podniesienia parteru uzyskano dzięki odkręceniu budynku od stoku. Dom zwisa nad zboczem, a dodatkowo ma konstrukcję mostu - podczas ulewy przepływa pod nim woda. Charakterystyczny odwrócony dach (stężenie konstrukcji) jest częścią rozwiązania technologicznego, które chroni przed górskimi osuwiskami.

materiały pracowni KWK PROMES

Dom jest przeszklony z dwóch stron - kadruje tym samym widok na otaczające góry. Gdy słońce zaczyna mocniej grzać, od strony południowej można się od niego odgrodzić, używając ruchomej, betonowej okiennicy. To rozwiązanie, które znajdziemy również w domu bezpiecznym.

materiały pracowni KWK PROMES

Kolejna technologia, która łączy dwie realizacje, dom bezpieczny z arką, to obecność mostu zwodzonego. W domu bezpiecznym most łączył dom z budynkiem basenu, w arce pełni on funkcję wejścia. Dzięki temu rozwiązaniu udało się rozwiązać problem różnicy poziomów między parterem a wejściem.

materiały pracowni KWK PROMES

Po zamknięciu ścian od strony południowej domownicy mogą się czuć bezpiecznie, a dom wygląda niczym monolit - górski głaz, płynący po stoku. Najlepiej o konstrukcji domu i o przygodach związanych z projektowaniem arki opowiada Robert Konieczny. Zachęcamy do obejrzenia krótkiego wywiadu z architektem:

Dom Horyzont

Projekt domu pod Barceloną powstał na zlecenie IMAESTRI - firmy współpracującej z najlepszymi architektami na świecie, takimi jak: Frank Ghery, Zaha Hadid czy MVRDV. I również tu pracownia Roberta Koniecznego wykazała się nowatorskim myśleniem i niesztampowym podejściem do zleconego zadania. Tym razem siedząc w ogrodzie wzrok mieszkańca wędruje po linii horyzontu, którą wyznacza woda w basenie.

Fot. KWK Promes

Rzecz polega na dostosowaniu domu do stoku, podobnie jak w przypadku arki. Konstrukcję można wytłumaczyć na prostym przykładzie. Gdy napełni się pudełko wodą, a później je przechyli, to woda zatrzymuje się na krawędzi - do też pudełka wkładamy dom.  Efekt jest taki, że będąc wewnątrz domu, widzi się z dwóch stron ogrodzenie, które oddziela domowników od sąsiadów, a lustro wody kończy się idealnie na krawędzi ogrodzenia. Hiszpanie nazwali ten dom Horyzont.

Fot. KWK Promes

Pomysł jest prosty jak drut. I takie zawsze są najlepsze. Tyle że najtrudniej na nie wpaść - mówi Robert Konieczny.

Fot. KWK Promes

Dom Optymalny

Dom Optymalny powstał jako typowy projekt domu, który można adaptować do swoich potrzeb zarówno pod względem metrażu, jak również materiałów wykończeniowych. A wszystko zgodnie z zasadami architektury zrównoważonej i domu aktywnego.

KWK Promes, Robert Konieczny

W standardzie Dom Optymalny oferuje powierzchnię ok. 140 mkw. plus garaż wbudowany w bryłę budynku. Regularny kształt i dwuspadowy dach sprawiają, że projekt powinien się dobrze wpisać w różne rodzaje otoczenia i dopasować do typowej polskiej zabudowy.

KWK Promes, Robert Konieczny

Aby zapewnić optymalne warunki użytkowania, projekt przewiduje wykorzystanie instalacji odzyskiwania ciepła, możliwość montażu paneli PV lub solarnych i włączenie ich do lokalnej sieci elektrycznej lub produkcji ciepłej wody użytkowej oraz automatyczną wentylację pomieszczeń nawet pod nieobecność właściciela (okna zostaną zaopatrzone w okucia z elektrycznymi napędami, połączonymi w system przewietrzania domu przez okna fasadowe i dachowe w określonych cyklach).

KWK Promes, Robert Konieczny

DOM-OPTYMALNY.PL

Pierwsze sześć domów powstaje w Radostowicach koło Pszczyny. Ich ustawienie pozwoli optymalnie wykorzystać nasłonecznienie i zminimalizować wzajemne uciążliwości.

Najlepsze są najprostsze pomysły, ale najtrudniej na nie wpaść

Robert Konieczny opowiadając o swoich projektach, umieszcza je na tzw. ścieżkach projektowych. Gdy przyjrzymy się wnikliwie kolejnym realizacjom, dostrzeżemy kontynuację, rozwijanie i przekształcenie raz zastosowanych rozwiązań. W rozmowie na temat projektowania architekt podkreśla:

Oczywiście, ambicją biura jest to, żeby robić rzeczy nietypowe, niestandardowe, żeby szukać ciekawych rozwiązań. Z tym, że podstawą jest znalezienie dobrej odpowiedzi na zadany temat. To jest absolutne abecadło, musi być funkcjonalnie, musi być dobrze ten budynek wpisany w kontekst, a jeżeli jeszcze udaje się zrobić coś, co jest nietypowe, niestandardowe, co przeciera szlak, to super, to już jest największa radość dla biura, tylko trzeba to robić trochę na luzie.

Przestrzeń eksperymentu

Okazuje się, że to właśnie w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o funkcjonalność i konstrukcyje  kryje się droga do innowacyjnych rozwiązań. Myślenie architektów z KWK PROMES wykracza poza standardowe projektowanie, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. To jedna z niewielu polskich pracowni architektonicznych, która wciąż na nowo definiuje to, czym może być współczesna przestrzeń mieszkalna. Każdy kolejny projekt okazuje się eksperymentem. Ale nie jest to sztuka dla sztuki, wymyślanie dla wymyślania. To próba reagowania na zmieniający się styl życia, potrzeby zleceniodawców i stawianie czoła nowym wyzwaniom projektowym.

Projekty tylko dla bogatych?

Chociaż niektóre z realizacji były możliwe tylko przy zainwestowaniu dużych środków w budowę, to Robert Konieczny stara się przenosić opracowane rozwiązania również na projekty domów o mniejszym metrażu i skali. Chodzi o to, by były dostępne i tańsze w budowie.

Na uwagę zasługują również projekty bloków i domów wielorodzinnych powstających w pracowni KWK PROMES, ale to już temat na kolejny artykuł.