Awangarda na prowincji - Ośrodek Zdrowia w Gierałtowicach

Ośrodek Zdrowia/Ośrodek Pomocy Społecznej w Gierałtowicach

Zaprojektowany przez pracownię OVO Grąbczewscy Architekci budynek Ośrodka Zdrowia i Ośrodka Pomocy Społecznej w Gierałtowicach łączy w sobie kosmopolityczny charakter architektury modernistycznej z lokalnym śląskim kolorytem. Koncepcja, wyłoniona jako laureat I nagrody w konkursie realizacyjnym w 2007 roku, wprowadza nową jakość w krajobraz gminy, a jednocześnie nie stanowi elementu obcego. Umiejętne operowanie skalą architektury oraz detalem sprawia, że realizacja Barbary i Oskara Grąbczewskich jest nowoczesna, ale jednocześnie swojska.

Modernistycznie i tradycyjnie

Prostopadłościenna bryła na planie trapezu nawiązuje do okolicznych budynków o prostych formach i płaskich dachach. Elewacje ośrodka obłożono przepalanym klinkierem o chropowatej, nieregularnej fakturze, który stanowi odniesienie do regionalnych tradycji budowlanych. Płaskie powierzchnie ścian zostały przeprute licznymi prostokątnymi otworami okiennymi o jednakowych wymiarach, obracanymi i zestawianymi w pionie i w poziomie, zależnie od potrzeb.

Architekci wyraźnie podkreślili strefy wejściowe, które zlokalizowana zostały w centralnej partii elewacji zachodniej (wejście do Ośrodka Pomocy Społecznej) oraz wschodniej (wejście główne). Szeroki, całkowicie przeszklony pionowy pas biegnie przez pełną wysokość elewacji dzieląc bryłę na dwie części. Dodatkowo wejście główne zaakcentowane zostało poprzez wycofanie szklanej ściany względem lica elewacji. Powstał w ten sposób portyk, który stanowi silny akcent kompozycyjny i przełamuje jednostajny wyraz prostej bryły. Jednocześnie nadaje on bardziej oficjalny charakter kameralnemu założeniu, które to działanie wydaje się być jak najbardziej pożądane w obiekcie pełniącym funkcję publiczną.

Budynek odporny na szkody górnicze

Projektując budynek w Gierałtowicach, architekci z pracowni OVO Grąbczewscy zmuszeni byli zmierzyć się z niebagatelnym problemem, jaki stanowiły szkody górnicze. Teren, na którym wzniesiono ośrodek zalicza się do III kategorii szkód w pięciostopniowej skali. Obiekt został więc posadowiony na podwójnym ruszcie żelbetowym, przy czym pomiędzy rusztem dolnym i górnym umieszczono siłowniki, które w razie konieczności umożliwią jego wypoziomowanie. Ponadto konieczne stało się wprowadzenie dodatkowej konstrukcji usztywniającej całą bryłę. Na wysokości stropu międzykondygnacyjnego oraz stropodachu wprowadzono żelbetowe ściągi spinające strukturę, które pozostały widoczne w strefach wejściowych. Wykorzystano je jako element informacji wizualnej umieszczając na nich napisy mówiące o funkcji obiektu.

Komiks na ścianach

Oszczędna, niemalże minimalistyczna estetyka form zewnętrznych znajduje swoją kontynuację we wnętrzach ośrodka. Chropawe ceglane powierzchnie, stal oraz szkło ze strefy wejściowej ustępują tam miejsca gładkim, białym tynkom oraz prostym elementom wyposażenia wnętrz. Na jednej ze ścian w poczekalni Ośrodka Zdrowia namalowany został komiks zaprojektowany przez 13 letniego syna architektów. Stanowi on element identyfikacji wizualnej, który ożywia ascetyczną przestrzeń i przemawia w sposób niewerbalny do najmłodszych pacjentów.

To jeszcze nie wszystko...

Budynek Ośrodka Zdrowia i Ośrodka Pomocy Społecznej stanowi zaledwie część planowanego założenia. Kompozycję dopełni Gminny Ośrodek Kultury, również zaprojektowany przez pracownię OVO Grąbczewscy Architekci, który ma zostać zrealizowany w latach 2012-2014. Powtarza on główne założenia i rozwiązania formalne obecne w istniejących obiekcie- proste formy, ceglane powierzchnie ścian przeprute prostokątnymi oknami, wyraźnie podkreślona centralna strefa wejściowa. Jego fasada frontowa ma zostać ukształtowana w podobny sposób jak w przypadku omawianego budynku Ośrodka, dzięki czemu ukośna linia zabudowy wyznaczy nową pierzeję niewielkiego trapezoidalnego placu otwierającego się na główny wjazd do Gierałtowic. W zamyśle projektantów ma on stać się bramą do Gierałtowic i główną przestrzenią publiczną gminy.

Wyróżnienia i nagrody

Realizacja autorstwa Barbary i Oskara Grąbczewskich stanowi przykład obiektu niemalże perfekcyjnie wcielającego w życie ideę zgodności środków i celu. Stworzono kameralną i skromną architekturę, która swym charakterem odpowiada mieszczącym się wewnątrz funkcjom, a jednocześnie harmonijnie komponuje się z otoczeniem. Cechy te zostały docenione nie tylko przez jury konkursowe, ale także przez polskie i zagraniczne środowisko architektoniczne.

Projekt Ośrodka Zdrowia/Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Gminnego Ośrodka Kultury w 2009 uzyskał wyróżnienie na Międzynarodowym Biennale Młodych Architektów LEONARDO w Mińsku. W 2011 roku nominowano go do nagród Wienerberger Brick Award, Architektura Roku Województwa Śląskiego oraz Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego.

Ośrodek Zdrowia i Ośrodek Pomocy Społecznej w Gierałtowicach

Autorzy projektu: : OVO Grąbczewscy Architekci - Barbara Grąbczewska i Oskar Grąbczewski (zagospodarowanie terenu, architektura i wnętrza), Marek Grąbczewski (mural/komiks)

Konkurs realizacyjny : I nagroda 2007 r.

Projekt : 2007-2009 r.

Realizacja : 2009 -2010 r.