Ceglane elewacje w najpiękniejszym wydaniu. Brick Award - najlepsze na świecie budynki z cegły
W maju poznamy laureatów kolejnej, siódmej już edycji międzynarodowego konkursu Brick Award. Organizowany co dwa lata przez firmę Wienerberger jest przeglądem najciekawszych realizacji architektonicznych, powstałych z użyciem ceramiki budowlanej. Okazuje się, że pozornie tradycyjnych materiałów, jak cegły, dachówki, kafelków można używać na wiele sposobów i tworzyć z nich czasem zaskakujące bryły. Przyjrzyjmy się kilku realizacjom, dostrzeżonym w konkursie Brick Award na przestrzeni lat. Pokazują one, jak różnorodne może być budownictwo z cegły.
Dla filmowców z Tajlandii
"Projekt jest bardzo prosty, ale jednocześnie wyjątkowo piękny - to pierwszy budynek, który sprawił, że od razu pomyślałem "to jest wspaniały projekt" - tak laureat Nagrody Pritzkera i członek jury Brick Award 2014, Wang Shu, uzasadniał przyznanie głównej nagrody w konkursie siedzibie Instytutu Filmu i Animacji Kantana w Nakhon Pathom w Tajlandii. To położone wśród zieleni centrum szkoleniowe powstało z użyciem ponad 600 tysięcy ręcznie wykonanych cegieł. Gmach zaprojektowało biuro Bangkok Project Studio nadając mu nietypowy kształt kubatury ukrytej za wysuniętymi w różnych kierunkach ścianami kurtynowymi.
Ręcznie wyrabiana cegła ma wyjątkowy charakter - posiada niedoskonałości, niepowtarzalną fakturę, każdy z "klocków" nieco różnie się od kolejnego, nie ma dwóch jednakowych. Nie wszystkim się to podoba i nie w każdym budynku takie cegły mają zastosowanie, jeśli użyć ich świadomie dają wspaniałe efekty. Tak też się stało w Nakhon Pathom w Tajlandii - budynek nabrał dzięki dobrze dobranemu budulcowi swojskiego, przyjaznego charakteru.
Ale na tym nie koniec. Nagrodzony w 2014 roku gmach zrealizowano w etyczny sposób: budulec powstał w ostatniej wiosce w Tajlandii, w której jeszcze istnieją warsztaty ręcznego wyrobu cegieł, zaś do budowy centrum szkoleniowego zatrudniono bezrobotnych z regionu, którzy dzięki temu znaleźli tymczasowe zatrudnienie.
| vidaXL Pustak szklany Chmur... | WIENERBERGER Cegła klinkier... | ZIEL-BRUK Pustak słupkowy c... |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Cegła dla społeczności
Brick Award 2012 wręczono 3 maja 2012 roku w wiedeńskim ratuszu. Główną nagrodę w edycji tamtego roku otrzymał gmach muzeum Mapungubwe Interpretation Centre w RPA, zaprojektowany przez południowoafrykańskiego architekta, Petera Richa. W tym samym roku w kategorii "Budynek mieszkalny" jury Brick Award nagrodziło rezydencję dla seniorów w Alcácer do Sal w Portugalii. Jej autorami są Francisco i Manuel Aires Mateus, architekci pracujący w Lizbonie.
Jury Brick Award dostrzegło ten budynek doceniając fakt, że posiada efektowną, atrakcyjną formę, a jednocześnie doskonale zaspokaja potrzeby społeczności. "W projekcie chodziło nam przede wszystkim o zapewnienie mieszkańcom równowagi pomiędzy życiem w społeczności seniorów wymagających opieki, a poszanowaniem ich sfery prywatności" - tłumaczyli swoją koncepcję architekci.
Doskonale wkomponowany w teren budynek posiada urzekającą, rzeźbiarską formę - skomponowano go niczym szachownicę ze śnieżnobiałych kubików poprzetykanych przeszklonymi balkonami. Jurorzy Brick Award dostrzegli w tej wyjątkowej bryle echa twórczości znanych portugalskich projektantów, Álvara Sizy i Eduarda Souto de Moury. Docenili zarazem połączenie estetycznej formy architektonicznej ze ściśle odkreśloną funkcją - gmach dobrze służy swoim mieszkańcom.
W portugalskim domu seniora cegła jako budulec nie jest widoczna - choć użyto jej do skonstruowania wijącego się, podłużnego gmachu, została ona otynkowana i pomalowana białą, błyszczącą farbą. Architekci mówią, że dzięki lśniącej farbie budynek jeszcze bardziej nabrał cech rzeźby - a to było jednym z celów, jakie sobie stawiali.
| CRH Klinkier Płytka ceglana... | Fototapeta Consalnet Ceglan... | Fototapeta Consalnet Ceglan... |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Skromność władzy
Nagrodzona w 2010 roku siedziba parlamentu w Vaduz, stolicy Lichtensteinu - to dowód na to, że architektura prosta, skromna, uporządkowana nie tylko może być atrakcyjna, ale doskonale pasuje do siedzib władz. Zespół dwóch obiektów, ustawionych przy niewielkim placu może sprawiać wrażenie nazbyt powściągliwych, wręcz nudnych. Jeśli jednak uświadomimy sobie, że nowe obiekty zostały ustawione w historycznym centrum miasta, wśród kameralnej zabudowy, u stóp zabytkowego zamku, zrozumiemy konieczność użycia prostych form. Dodać można, że ceglany kompleks projektu Hansjörga Göritza powstał po drugim konkursie architektonicznym, ogłoszonym na siedzibę parlamentu. Pierwszy konkurs pozostał nierozstrzygnięty, bo żadna ze zgłoszonych wizji nie odpowiadała oczekiwaniom inwestora.
Hansjörg Göritz dwa budynki parlamentu zbudował z jasnej cegły, którą uzupełniono m.in. Glazurowanymi płytkami ceramicznymi w tym samym odcieniu. Poczucie powagi siedziby władzy architekt osiągnął, sięgając po bryły nasuwające skojarzenia z... architekturą sakralną.
Siedziba parlamentu, Vaduz, Lichtenstein, proj. Hansjörg Göritz, źródło: materiały prasowe Brick Award
Do budowy obu gmachów zużyto 680 tysięcy specjalnie na ten cel wyprodukowanej cegły w kolorze ochry. Co ważne, ten sam materiał można zobaczyć na elewacjach i we wnętrzach - architekt zrobił to świadomie, chcąc nie tylko stworzyć wrażenie integralności tej przestrzeni, ale też wypełnić wnętrza parlamentu ciepłym, żółtawym światłem.
| BOSCH Wiertarka udarowa PSB... | SATA Nasadka udarowa 1/2" 1... | Yato Nasadka udarowa 1783 |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Stare z nowym
Petera Zumthora nie trzeba nikomu przedstawiać. Szwajcarski architekt - minimalista, słynący z realizacji oddziałujących na zmysły, prostych, ale zawsze urzekających formą zdobył pierwszą nagrodę w konkursie Brick Award 2008. I nic dziwnego - zaprojektowane przez niego Muzeum Kolumba w Kolonii jest obiektem wyjątkowym.
Muzeum Kolumba swoją nazwę zawdzięcza gotyckiemu kościołowi pw. św. Kolumby. Zbombardowany w czasie II wojny światowej do naszych czasów ocalał w formie ruiny - i to z nią szwajcarski architekt zintegrował nowy gmach. Połączył ceglane średniowieczne mury z nowoczesną strukturą w sposób zupełnie unikatowy, bo wyraźnie pokazujący nawarstwienia z dwóch różnych epok. Zachowane gotyckie ruiny paradoksalnie zyskały dzięki tej integracji - nie tylko zaczęły pełnić nową funkcję, ale dzięki skromnej, formie, opracowanej przez Zumthora stały się lepiej widoczne, bardziej wyraziste.
Peter Zumthor w Kolonii wykonał dzieło, w którym połączył pozornie wykluczające się cechy. Opracował bryłę, która stanowi wyłącznie tło dla zachowanych gotyckich ruin, jest ortodoksyjnie skromna i prosta, by nie przytłoczyć zabytkowych reliktów. Jednocześnie z użyciem szarej cegły wykreował zupełnie nową, wciągającą przestrzeń, która nie pozostawia wątpliwości, że powstała w XXI wieku.
Minimalizm w zakonie
W 2006 roku pierwsza nagroda w konkursie Brick Award powędrowała na Węgry. To tam, w miejscowości Pécs architekci Ferenc Cságoly i Ferenc Keller zaprojektowali budynek mieszkaniowo-biurowy. Jurorzy konkursu docenili w tym wypadku wkomponowanie nowego obiektu w gęstą, historyczną zabudowę - podkreślano wyjątkową subtelność formy budynku, jego zintegrowanie z otoczeniem.
Wśród docenionych w 2006 roku obiektów warto zwrócić uwagę także na laureata trzeciej nagrody. Tę wręczono Janowi Soukupowi i Johnowi Pawsonowi za projekt północnego skrzydła klasztoru trapistów, położonego w miejscowości Nowy Dwór w Czechach. Cegła posłużyła architektom do rozbudowania XVIII-wiecznego kompleksu zakonnego - jednak nie starali się oni ani naśladować historycznych form, ani podkreślać nowoczesności nowego skrzydła. Opracowali minimalistyczną formę o geometrycznych kształtach i gładkich, jasnych elewacjach.
Ceglana szachownica
W 2004 roku Brick Award wręczono po raz pierwszy. To w tamtym roku, 12 lat temu rozpoczęła się historia jednego z bardziej znanych konkursów, w których nagradza się zrealizowane obiekty. W pierwszej edycji kilkuosobowe, międzynarodowe jury spośród wielu nadesłanych do finału zakwalifikowało 38 budynków, spośród których wybrano później zdobywców trzech pierwszych nagród oraz dwóch wyróżnień specjalnych.
Pierwszą nagrodę przyznano tunelowi dla pieszych, jaki z cegły zaprojektował w Pradze Josef Pleskot. Druga powędrowała do Berlina. To tu na potrzeby Uniwersytetu Humboldta Benedict Tonon zaprojektował budynek magazynowy. Gmach wzniesiono z brązowych i żółtych cegieł, przy czym ułożono je na wzór szachownicy. Powstały w ten sposób wyrazisty wzór na elewacjach stał się znakiem rozpoznawczym obiektu.
Co ciekawe, użycie układanych na przemian, różniących się kolorem cegieł ma dać jeszcze jeden efekt - złudzenie optyczne. Budynek został tak zaprojektowany, że dzięki prostemu kształtowi i szachownicowym elewacjom widziany z daleka zatraca swoją trójwymiarowość - wydaje się płaską strukturą, stworzoną przez dwubarwne klocki.
Cegła polska
W 2013 roku po raz pierwszy odbyła się polska edycja Brick Award. Pomysł był taki, aby w drodze krajowych eliminacji wybrać nasze najlepsze ceglane budynki i wtedy zgłosić je oficjalnie do międzynarodowego konkursu. Polskie realizacje oceniało jury pod przewodnictwem prof. Ewy Kuryłowicz; przyznano nagrody w kilku kategoriach, m.in. budynkom mieszkalnym obiektom użyteczności publicznej, gmachom powstałym w wyniku rewitalizacji i modernizacji.
W konkursie przyznano też dodatkowe wyróżnienie i ono jest szczególnie warte uwagi. Otrzymał je gmach ratusza w miejscowości Siechnice pod Wrocławiem. Zaprojektowany przez pracownię Zbigniewa Maćkowa budynek jest częścią dużego założenia - kreowania nowej przestrzeni niewielkiej miejscowości. Siechnice mają być wygodnym miejscem do życia, w którym tradycyjne rozwiązania urbanistyczne są dopasowane do współczesnych czasów.
Ratusz w Siechnicach stanął przy miejskim placu, na którym wkrótce miał zacząć działać lokalny targ, na którym są też miejsca do wypoczynku. Prosty, elegancki gmach z ciemno-rdzawej cegły góruje nad okoliczną zabudową. Choć ideowo nawiązuje do tradycyjnych, choćby renesansowych ratuszy, formę ma na wskroś nowoczesną, powściągliwą, uproszczoną. Zamiast zegarowej wieży ma dwukondygnacyjną nastawę, przebitą ogromnymi oknami. Gładkie ceglane ściany i szkło nadają powagi temu najważniejszemu przecież obiektowi w miasteczku.
Cegła jednorodzinna
Rzadko w konkursie Brick Award do ścisłego finały kwalifikują się domy jednorodzinne. Warto więc docenić fakt, że w drugiej polskiej edycji konkursu, rozstrzygniętej w 2015 roku nagrodę przyznano m.in. domowi dla jednej rodziny, zaprojektowanemu przez Emiko Hayakawę i Aureliusza Kowalczyka.
Dom stanął w podwarszawskim Józefowie, na działce porośniętej sosnami. To drzewa niejako "wymusiły" kształt domu i sposób ukształtowania jego elewacji. Plan nieregularnego wieloboku pozwolił wkomponować budynek pomiędzy roślinność na działce, zaś jednolite ściany stały się tłem dla gry światła i cienia, wywoływanej przez pnie sosen oświetlane przez słońce.
"Precyzyjny wątek szarej cegły tworzy żywą powierzchnię - ekran, na którym kładą się cienie drzew" - zauważyli jurorzy polskiej edycji Brick Award. To budynek niezwykle powściągliwy i skromny, operujący ograniczoną ilością materiałów i detali. Jego wyraz tworzą: nieregularny kształt łamanych ścian, szara cegła jako budulec i drewno użyte jako materiał wykończeniowy. Architekci wiele pracy włożyli w to, by precyzyjnie dobrać każdy z elementów i opracować je tak, aby realizacja nie była nudna czy banalna.
Kto zwycięży w 2016 roku?
Kolejna edycja Brick Award rozstrzygnięta zostanie już wkrótce - zwycięzców poznamy 19 maja. Na razie możemy przyjrzeć się 50 nominowanym w tym roku do nagrody obiektom. Pięcioosobowe jury z tego grona wybierze najlepsze realizacje w pięciu konkursowych kategoriach: Budynek mieszkalny (Residential Use), Budynek użyteczności publicznej (Public Use), Modernizacja (Re-Use), Budynek w zabudowie uzupełniającej (Urban Infill), Specjalne zastosowanie (Special Solution).
Wśród 50 obiektów z całego świata, które znalazły się w prestiżowym gronie nominowanych w tym roku do Brick Award jest jeden obiekt z Polski - to gdański Teatr Szekspirowski, wzniesione z antracytowej cegły monumentalne dzieło Renato Rizziego.
Z polskim obiektem rywalizują realizacje takich sław, jak Frank Gehry (The Dr Chau Chak Wing Building na terenie kampusu Uniwersytetu Technicznego w Sydney) czy Jean Nouvel (siedziba policji w Charleroi, w Belgii). Są w konkursie obiekty minimalistyczne (np. budynek mieszkalny projektu Baumschlager Eberle, wybudowany w mieście Lustenau w Austrii), są urzekające rzeźbiarskim potraktowaniem cegły, jak np. wielorodzinny budynek Kahrizak w Teheranie, projektu pracowni CAAT studio.
Skomentuj:
Ceglane elewacje w najpiękniejszym wydaniu. Brick Award - najlepsze na świecie budynki z cegły