Kandovan - miasto wykute w skale

Kandovan - schronienie wśród skał

Skalne miasta to zapierający dech w piersiach dowód na to, że człowiek może żyć w zgodzie z naturą. Kształtowany przez tysiące lat krajobraz, choć zmieniany przez kolejne pokolenia szukające wśród skał schronienia, zachowuje swój unikalny charakter i nieustannie zachwyca. Chociaż większość skalnych miast to dziś chronione zabytki, jest na świecie jedno miejsce, w którym w wykutych w skałach domach nadal toczy się normalne życie. Tym wyjątkowym miejscem jest Kandovan - kraina położona w północno-zachodnim Iranie, ok. 60 km od miasta Tabriz.

Malownicza kraina Kandovanu powstała około 6000 lat temu, a najstarsze skalne domy liczą nawet 700 lat. Legenda głosi, że pierwsi osadnicy pojawili się na tym terenie uciekając przed atakiem Mongołów. Uciekinierzy mogli z łatwością wydrążyć kryjówki w stosunkowo miękkich, wulkanicznych skałach. Wielu z nich postanowiło na stałe osiąść w tym bezpiecznym, górskim schronieniu, a początkowo prowizoryczne groty z czasem zaczęły zmieniać się w domy z prawdziwego zdarzenia.

Przyjazne i zarazem urzekające otoczenie sprzyjało rozwojowi tej małej społeczności. Kandovan położony jest w urokliwej, zielonej dolinie, przeciętą przez rzekę. Żyzna wulkaniczna gleba pozwoliła mieszkańcom Kandovanu na bezpieczną egzystencję u podnóża masywu Sahan.

Kandovan - kraina nieznanych jaskiniowców

Z daleka Kandovan przypomina termitierę i dopiero z bliska widać, że miasteczko zbudowane jest z ciasno "przyklejonych" do siebie domów w kształcie stożków. Stożkowaty kształt domów z niewielkimi szczelinami okien przywodzi na myśl ul. W lokalnym dialekcie domy te określane są słowem "karan", które, według niektórych, wywodzi się od "kando", co oznacza ul pszczeli. Inni badacze twierdzą, że "karan" oznacza "kraj nieznanych jaskiniowców".

Domy, które możemy dziś podziwiać, mają od dwóch do czterech kondygnacji. W tych największych, zazwyczaj na najniższym piętrze znajdują się pomieszczenia dla zwierząt, a na dwóch środkowych- pokoje mieszkalne. Najwyższe piętro jest zwykle przeznaczone na spiżarnię. Domy są wyposażone w niewielkie okna, wykute w skale, zazwyczaj dość strome schody i wyjątkowo malownicze balkony zawieszone nad ziemią niczym półki skalne. Między domami znajdują się wąskie przesmyki, które prowadzą w górę, do kolejnych domostw.

Stworzone przez naturę stożki przypominają rzeźbiarskie dzieła sztuki. Różna wielkość i rozmieszczenie sprawiają, że skały spełniają różne funkcje. Podczas gdy w największych wydrążono domy, te zupełnie małe służą jako siedzenia lub stoły.

Kandovan - krajobraz po wybuchu wulkanu

Niezwykły krajobraz Kandovanu powstał po wybuchu wulkanu, który dziś stanowi masyw Sahand. Aktualnie jest to uśpiony wulkan, którego krater stał się jeziorem otoczonym przez dwanaście pagórków, z których najwyższy ma 3707 m. Powstanie stożków wulkanicznych jest zjawiskiem wyjątkowym i świadczy o niezwykłej sile wybuchu, jaki miał miejsce setki tysięcy lat temu.

Irańskie skały są zbudowane z tufu wulkanicznego - skały osadowej, która tuż po wybuchu wulkanu osiadła na podłożu i w wysokiej temperaturze uformowała ten niezwykły, pofałdowany krajobraz. Tuf wulkaniczny jest zresztą od dawna znany w architekturze, bo w nim właśnie wykuwano rzymskie grobowce czy też budynki kolonialne w Peru. Niemniej jednak o wyjątkowości Kandovanu stanowi to, że architektem była tu sama natura.

Kandovan - hotel w skale

Choć społeczność Kandovanu liczy zaledwie 670 osób, rocznie krainę odwiedza około 300000 turystów z całego świata. To właśnie z myślą o nich w 2007 roku w grotach powstał unikatowy na skalę światową pięciogwiazdkowy hotel - Laleh International Rocky Hotel, w którym warto zatrzymać się chociaż na jedną noc, by poczuć spokojne tempo życia mieszkańców skalnego miasta.

Połączenie tradycji z nowoczesnością stanowi o wyjątkowości hotelu Laleh International Rocky. Dzięki zachowaniu naturalnej struktury skał i upodobnieniu hotelu do standardowych domów w Kandovanie (podobne okna i drzwi) hotel doskonale wpisuję się w tkankę miejską. Niemniej jednak, mimo utrzymania charakterystycznego, tradycyjnego klimatu, hotel jest wyposażony w różne udogodnienia takie jak ogrzewanie podłogowe czy jacuzzi w pokojach. Orientalny styl, wykończenie pomieszczeń ciemnym drewnem i utrzymanie beżowej kolorystyki tworzy w hotelu przyjemny nastrój. Jedynym problemem, z którym borykali się projektanci hotelu, była winda. W typowych kandovańskich domkach poszczególne piętra połączone są zwykle bardzo stromymi, wąskimi schodami. W hotelu jest to duża bariera zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych i starszych. Właściciele mają w planach instalację ruchomych schodów, które ułatwiłyby poruszanie się między piętrami. Hotel wykuty w skale ma zatem niepowtarzalną atmosferę, ale i naturalne ograniczenia.

Kandovan - podróż w czasie

Dlaczego jeszcze warto wybrać się do Kandovanu? Zachwycająca architektura i piękny krajobraz to z pewnością największy atut tego małego miasteczka. Połączenie działania natury z ludzką pracą, koegzystencja przyrody i człowieka są z pewnością bardzo inspirujące. Odwiedzający Kandovan polecają to miejsce ze względu na spokój i ciszę, jaka tu panuje. Mieszkańcy tego regionu to w większości rolnicy i hodowcy owiec. Kandovan słynie z produkcji miodu oraz ręcznie tkanych materiałów i dywanów. Wiele osób odwiedza ten cichy zakątek także ze względu na słynną wodę mineralną, która leczy choroby nerek.

Wizyta w Kandovanie jest podróżą w czasie. Prości ludzie żyjący w zgodzie z naturą, zależni od ziemi i jej darów, są otwarci i przyjaźni dla turystów, chętnie oprowadzają ich po swoich domostwach pokazując wnętrza swoich niezwykłych, skalnych domów.

Skalne miasta

Kandovan nie jest jedynym skalnym miastem na świecie, niemniej jednak tylko w kandovańskich "jaskiniach" nadal toczy się normalne, codzienne życie. Podobnym miejscem jest Kapadocja - kraina położona w centralnej Turcji. Tureckie skalne domy są nazywane "bajecznymi kominami" i, podobnie jak w Kandovanie, rzeczywiście pejzaż wygląda "jak z bajki". Kapadocja także powstała po wybuchu wulkanów, a jej księżycowy krajobraz ukształtowała woda i wiatr, ale to dopiero ludzie, uciekający przed prześladowaniami Chrześcijanie ostatecznie ukształtowali jej dzisiejszy wygląd.

Skalne domy w Kapadocji mają zupełnie inny charakter niż te w Kandovanie. Znaczną ich część to kościoły, w których znajdują się typowe dla tego typu budowli elementy - sklepienia, nawy, kolumny. Ściany tych niezwykłych jaskiń pokryte są freskami przedstawiającymi sceny biblijne. Domy, które pojawiły się w Kapadocji nieco później niż miejsca sakralne, są także wydrążone w tufie wulkanicznym, jednakże znajdują się pod ziemią i są powiązane siecią podziemnych tuneli.

Skalne kościoły z IX-X w. znajdują się m.in. w Goreme czy Sofanli, natomiast podziemne miasta można zwiedzać w Kaymakli czy Derinkuyu.

Podobne miasta wydrążone w skałach można znaleźć na Krymie (twierdza Czufut-Kale, Bakła czy Inkerman) i w Gruzji (miasto-klasztor Wardzia), niemniej jednak mają one wyraźnie inną strukturę i nie składają się, tak jak w Kandovanie czy Kapadocji z niewielkich stożków, które tworzą wyjątkową całość, ale z litej skały z wydrążonymi pomieszczeniami.