Najlepszy budynek w Unii Europejskiej. Jak zorza polarna...

Mies van der Rohe Award w 2013 roku otrzymał gmach filharmonii i opery w Reykjaviku. Harpa - bo taką nosi nazwę - to wspólny projekt architektów z dwóch pracowni: duńskiej Henning Larsen Architects oraz islandzkiej Batterii? Architects. Ale na tym nie koniec: autorem koncepcji elewacji gmachu jest znany także w Polsce duński artysta islandzkiego pochodzenia, Olafur Eliasson. To on wymyślił ściany, złożone z setek ze szklanych paneli, ukształtowanych na wzór sześciobocznych bazaltowych słupów, czyli powulkanicznych formacji skalnych, z jakich w dużym stopniu zbudowana jest Islandia.

Harpa, Sala Koncertowa i Centrum Konferencyjne, Reykjavik, Islandia, proj. Henning Larsen Architects, Batter~id Architects, Olafur Eliasson

Harpa, która powstawała wiele lat (konkretnie od 2007 do 2011 roku), wzbudzała też sporo kontrowersji. Krytykowano koszty jej budowy, szczególnie że jej realizacja zbiegła się potężnym kryzysem finansowym, jaki przeżyła Islandia. Wątpliwości budził też fakt budowy w mieście, liczącym niecałe 120 tysięcy mieszkańców obiektu, wyposażonego w aż cztery sale koncertowe (na 1800, 750, 450 i 195 krzeseł). Teraz, gdy gmach nie tylko stał się ikoną miasta, ale i laureatem najważniejszej na kontynencie nagrody architektonicznej te kontrowersje zapewne ucichną.

Harpę oficjalnie otwarto wiosną 2011 roku. Gmachem zarządzają wspólnie Islandzka Orkiestra Symfoniczna i Opera Islandzka, ale obiekt jest wielofunkcyjny. Wyposażono go bowiem również w sale konferencyjne czy seminaryjne, które można wynajmować. Jednak to, co wzbudza największy zachwyt specjalistów, to unikalna akustyka sal koncertowych - opracowała ją amerykańska firma Artec, jedna z najbardziej cenionych, zajmujących się akustyką pracowni na świecie.

Harpa, Sala Koncertowa i Centrum Konferencyjne, Reykjavik, Islandia, proj. Henning Larsen Architects, Batter~id Architects, Olafur Eliasson

O samym budynku mówi się, że zbudowany jest z lodu. Wieloboczne panele, z których złożono elewacje gmachu odbijają i rozszczepiają światło, dając niezwykłe efekty zarówno na zewnątrz (postawiony na wybrzeżu obiekt jest widoczny z daleka), jak i holu. Większość artystycznych realizacji Olafura Eliassona ma związek ze światłem, jak gigantyczne słońce, które artysta „zawiesił” w hali Turbin galerii Tate Modern, jak Kalejdoskop, który zbudował w warszawskim Parku Bródnowskim, czy lustrzany pawilon, który przez kilka miesięcy stał przy Krakowskim Przedmieściu. Nic więc dziwnego, że tworząc projekt dla miasta o niezwykłych i unikalnych warunkach oświetleniowych (do położonej na północy Islandii światło słoneczne dociera inaczej niż do krajów na kontynencie) wymyślił elewację, która wykorzystuje naturalne efekty. Dwa nieco krzywe prostopadłościany, postawione jeden obok drugiego stanowią bryłę, która prawie w całości wykonana została ze szkła, podzielonego ,a niewielkie, wieloboczne kawałki, mieniące się w słońcu niczym nierówno obciosana bryła lodu.

Wiel Arets, szef międzynarodowego jury, przyznającego Mies van der Rohe Award doceniając niezwykłość tej świetlistej konstrukcji mówił: „W tym budynku zawarty jest mit islandzkiego narodu, duch niezwykłego ludu Północy”. Jury zwróciło uwagę na oryginalny sposób przełożenia na język architektury krajobrazu wyspy oraz na fakt, że obiekt powstał w wyniku nietypowej, rzadko spotykanej współpracy pomiędzy architektami a artystą.

Więcej o nagrodzie można przeczytać na www.miesarch.com

ZDJĘCIA>>