Richard Neutra - najsłynniejszy amerykański modernista, autor luksusowych, ultranowoczesnych rezydencji w Kalifornii ma też na swoim koncie europejski etap twórczości. Z pochodzenia Austriak ostatnie dziesięć lat życia spędził na Starym Kontynencie, gdzie zaprojektował 8 willi i dwa osiedla.
Richard Neutra Richard Neutra to jeden z największych amerykańskich architektów, choć urodził i wykształcił się w Europie. To właśnie jemu Ameryka zasługuje przywiezienie ze Starego Kontynentu awangardowych wówczas dokonań modernizmu , był propagatorem tak zwanego stylu międzynarodowego.
Neutra urodził się we Wiedniu w 1892 roku. Jeszcze w czasie studiów zainteresował się architekturą Adolfa Loosa , który był wówczas w Austrii najbardziej postępowym architektem, twierdzącym, że "ornament to zbrodnia" . Neutra fascynował się też dokonaniami Franka Lloyd Wrighta i jego budynkami, które rozciągają się w przestrzeni na wszystkie strony.
Zobacz także: Fallingwater - dom nad wodospadem. Frank Lloyd Wrigth zaprojektował budynek, który wyprzedził epokę [IKONY ARCHITEKTURY]>>
Na początku lat 20. pracował u samego Ericha Mendelsona , ale już w 1923 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych , gdzie upatrywał swojej szansy na sukces. Poszedł śladami swojego rodaka Rudolfa Schindlera, z którym przez kilka miesięcy pracował u Wrighta.
Neutra od początku jednak stawiał na samodzielność i już w 1925 roku założył własną pracownię. Od początku specjalizował się w domach jednorodzinnych, przykładał przy tym zawsze szczególną wagę do indywidualnych życzeń swoich klientów, co dla modernistów nie zawsze było oczywistością. Jednocześnie prowadził prace badawcze nad nowym technologiami, zastosowaniem betonu , wielkich powierzchni szkła w budownictwie. Nawet swój własny dom zaprojektował jako całkowity eksperyment budowlany.
Lovell House. Proj. Richard Neutra Fot. Los Angeles - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4113057 Richard Neutra: Lovell House Przełomem w jego karierze był Lovell House , wybudowana w latach 1927-29 w Los Angeles luksusowa willa dla doktora Philipa Lovella. Był to pierwszy dom jednorodzinny w konstrukcji stalowej w USA . Absolutnie nie odstawał od tego, co w tym samym czasie budowali Mies van der Rohe czy Le Corbusier w Europie, więcej - wydaje się, że budynki Neutry są bardziej lekkie i dynamiczne.
Kolejne domy wypracowały jego rozpoznawalny styl. Mają wiele z dzieł Wrighta - podobną horyzontalność, wpisanie w krajobraz poprzez szereg wysunięć bryły, tarasów, jednak w odróżnieniu od swego mistrza Neutra unikał jakichkolwiek ozdób, a jego budynki były bardziej stechnicyzowane. Często we wnętrzach pozostawiał surowe betonowe ściany, stropy, stalowe konstrukcje , które nawały budynkom przemysłowego charakteru.
Domy Neutry były abstrakcyjną kompozycją, zawsze jednak opartą na kącie prostym. W latach 40. i 50. stały się one w Stanach wyznacznikiem stylu i elegancji. Jego wille miały olbrzymi wpływ na południowokalifornijski styl życia.
Letni dom Kaufmannów w Palm Springs w Kalifornii. Proj. Richard Neutra Fot. Pmeulbroek - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=65138522 Richard Neutra: pajęcza noga W 1947 roku powstało najsłynniejsze dzieło Neutry - dom letni Kaufmannów w Palm Springs w Kalifornii . Ma szeroko rozpostarte szklano-aluminiowe trakty, altanę-belweder na dachu i basen , w którego tafli odbija się budynek.
Pojawia się tu znak rozpoznawczy architekta - pajęcza noga , czyli lekkie podparcie przedłużonej płaszczyzny dachu na wybiegającej poza jej obrys (i kubaturę budynku) belce, spoczywającej na słupie. Poprzez to wyrzucenie konstrukcji na zewnątrz Neutra zyskiwał wnętrze wolne od słupów, co w połączeniu ze stosowaniem olbrzymich przeszkleń dawało poczucie przenikania się i ciągłości z krajobrazem.
1 z 47 BEWO Estate I, 1960. Pierwszy ukończony projekt Richarda Neutry w Europie po II wojnie światowej. To gęste osiedle domów jednorodzinnych powstało blisko lotniska we Frankfurcie w Mörfelden-Walldorf. Niestety dziś psuje je wiele późniejszych przeróbek, nadbudów, które zniekształcają pierwotną jednolitość całego założenia. Iwan Baan Otwórz galerię (47)
2 z 47 BEWO Estate I, 1960. Pierwszy ukończony projekt Richarda Neutry w Europie po II wojnie światowej. To gęste osiedle domów jednorodzinnych powstało blisko lotniska we Frankfurcie w Mörfelden-Walldorf. Niestety dziś psuje je wiele późniejszych przeróbek, nadbudów, które zniekształcają pierwotną jednolitość całego założenia. Iwan Baan 3 z 47 BEWO Estate I, 1960. Pierwszy ukończony projekt Richarda Neutry w Europie po II wojnie światowej. To gęste osiedle domów jednorodzinnych powstało blisko lotniska we Frankfurcie w Mörfelden-Walldorf. Niestety dziś psuje je wiele późniejszych przeróbek, nadbudów, które zniekształcają pierwotną jednolitość całego założenia. Iwan Baan 4 z 47 Rang House, 1961 Niewielki dom jednorodzinny, który wybudowano dla profesora Uniwersytetu we Frankfurcie -Martina Ranga. Dom powstał na skraju Königstein, pod jego budowę wycięto kawałek lasu. Neutra wpisał willę w lesistą okolicę. Choć dom jest w większości zachowany w pierwotnym stanie, potrzebuje dziś renowacji. Iwan Baan 5 z 47 Rang House, 1961 Niewielki dom jednorodzinny, który wybudowano dla profesora Uniwersytetu we Frankfurcie -Martina Ranga. Dom powstał na skraju Königstein, pod jego budowę wycięto kawałek lasu. Neutra wpisał willę w lesistą okolicę. Choć dom jest w większości zachowany w pierwotnym stanie, potrzebuje dziś renowacji. Iwan Baan 6 z 47 Rang House, 1961 Niewielki dom jednorodzinny, który wybudowano dla profesora Uniwersytetu we Frankfurcie -Martina Ranga. Dom powstał na skraju Königstein, pod jego budowę wycięto kawałek lasu. Neutra wpisał willę w lesistą okolicę. Choć dom jest w większości zachowany w pierwotnym stanie, potrzebuje dziś renowacji. Iwan Baan 7 z 47 Rang House, 1961 Niewielki dom jednorodzinny, który wybudowano dla profesora Uniwersytetu we Frankfurcie -Martina Ranga. Dom powstał na skraju Königstein, pod jego budowę wycięto kawałek lasu. Neutra wpisał willę w lesistą okolicę. Choć dom jest w większości zachowany w pierwotnym stanie, potrzebuje dziś renowacji. Iwan Baan 8 z 47 Rentsch House, 1964 To szczególny dom w dorobku Neutry, bo jedyny, który nie ma płaskiego dachu. Bynajmniej zatwardziały modernista nie dokonał tutaj wolty, po prostu miejscowi planiści nie zgodzili się na budowę domu bez wysokich szczytów. Jednak absolutnie nie zaszkodziło to budynkowi, który powstał na obrzeżach Wengen. Urzekające jest położenie willi, z jej okien i tarasów można podziwiać imponujący widok na górskie pasmo Eiger-Mönch-Jungfrau. Budynek powstał dla zamożnego biznesmena Fritza Rentscha. Department of Special Collections, Charles E. Young Research Library, UCLA 9 z 47 Rentsch House, 1964 To szczególny dom w dorobku Neutry, bo jedyny, który nie ma płaskiego dachu. Bynajmniej zatwardziały modernista nie dokonał tutaj wolty, po prostu miejscowi planiści nie zgodzili się na budowę domu bez wysokich szczytów. Jednak absolutnie nie zaszkodziło to budynkowi, który powstał na obrzeżach Wengen. Urzekające jest położenie willi, z jej okien i tarasów można podziwiać imponujący widok na górskie pasmo Eiger-Mönch-Jungfrau. Budynek powstał dla zamożnego biznesmena Fritza Rentscha. Department of Special Collections, Charles E. Young Research Library, UCLA 10 z 47 Rentsch House, 1964 To szczególny dom w dorobku Neutry, bo jedyny, który nie ma płaskiego dachu. Bynajmniej zatwardziały modernista nie dokonał tutaj wolty, po prostu miejscowi planiści nie zgodzili się na budowę domu bez wysokich szczytów. Jednak absolutnie nie zaszkodziło to budynkowi, który powstał na obrzeżach Wengen. Urzekające jest położenie willi, z jej okien i tarasów można podziwiać imponujący widok na górskie pasmo Eiger-Mönch-Jungfrau. Budynek powstał dla zamożnego biznesmena Fritza Rentscha. Iwan Baan 11 z 47 Rentsch House, 1964 To szczególny dom w dorobku Neutry, bo jedyny, który nie ma płaskiego dachu. Bynajmniej zatwardziały modernista nie dokonał tutaj wolty, po prostu miejscowi planiści nie zgodzili się na budowę domu bez wysokich szczytów. Jednak absolutnie nie zaszkodziło to budynkowi, który powstał na obrzeżach Wengen. Urzekające jest położenie willi, z jej okien i tarasów można podziwiać imponujący widok na górskie pasmo Eiger-Mönch-Jungfrau. Budynek powstał dla zamożnego biznesmena Fritza Rentscha. Iwan Baan 12 z 47 Rentsch House, 1964 To szczególny dom w dorobku Neutry, bo jedyny, który nie ma płaskiego dachu. Bynajmniej zatwardziały modernista nie dokonał tutaj wolty, po prostu miejscowi planiści nie zgodzili się na budowę domu bez wysokich szczytów. Jednak absolutnie nie zaszkodziło to budynkowi, który powstał na obrzeżach Wengen. Urzekające jest położenie willi, z jej okien i tarasów można podziwiać imponujący widok na górskie pasmo Eiger-Mönch-Jungfrau. Budynek powstał dla zamożnego biznesmena Fritza Rentscha. Iwan Baan 13 z 47 Rentsch House, 1964 To szczególny dom w dorobku Neutry, bo jedyny, który nie ma płaskiego dachu. Bynajmniej zatwardziały modernista nie dokonał tutaj wolty, po prostu miejscowi planiści nie zgodzili się na budowę domu bez wysokich szczytów. Jednak absolutnie nie zaszkodziło to budynkowi, który powstał na obrzeżach Wengen. Urzekające jest położenie willi, z jej okien i tarasów można podziwiać imponujący widok na górskie pasmo Eiger-Mönch-Jungfrau. Budynek powstał dla zamożnego biznesmena Fritza Rentscha. Iwan Baan 14 z 47 Rentsch House, 1964 To szczególny dom w dorobku Neutry, bo jedyny, który nie ma płaskiego dachu. Bynajmniej zatwardziały modernista nie dokonał tutaj wolty, po prostu miejscowi planiści nie zgodzili się na budowę domu bez wysokich szczytów. Jednak absolutnie nie zaszkodziło to budynkowi, który powstał na obrzeżach Wengen. Urzekające jest położenie willi, z jej okien i tarasów można podziwiać imponujący widok na górskie pasmo Eiger-Mönch-Jungfrau. Budynek powstał dla zamożnego biznesmena Fritza Rentscha. Iwan Baan 15 z 47 BEWO Estate II, 1965 Drugie z osiedli zaprojektowanych przez Neutrę w Niemczech (z trzech planowanych) powstało w Quickborn, miejscowości leżącej na północny-zachód od Hamburga. Choć domy przypominają te z wcześniejszego osiedla w Walldorfie, to jednak są zachowane w znacznie lepszym stanie. Iwan Baan 16 z 47 BEWO Estate II, 1965 Drugie z osiedli zaprojektowanych przez Neutrę w Niemczech (z trzech planowanych) powstało w Quickborn, miejscowości leżącej na północny-zachód od Hamburga. Choć domy przypominają te z wcześniejszego osiedla w Walldorfie, to jednak są zachowane w znacznie lepszym stanie. Iwan Baan 17 z 47 BEWO Estate II, 1965 Drugie z osiedli zaprojektowanych przez Neutrę w Niemczech (z trzech planowanych) powstało w Quickborn, miejscowości leżącej na północny-zachód od Hamburga. Choć domy przypominają te z wcześniejszego osiedla w Walldorfie, to jednak są zachowane w znacznie lepszym stanie. Iwan Baan 18 z 47 BEWO Estate II, 1965 Drugie z osiedli zaprojektowanych przez Neutrę w Niemczech (z trzech planowanych) powstało w Quickborn, miejscowości leżącej na północny-zachód od Hamburga. Choć domy przypominają te z wcześniejszego osiedla w Walldorfie, to jednak są zachowane w znacznie lepszym stanie. Iwan Baan 19 z 47 BEWO Estate II, 1965 Drugie z osiedli zaprojektowanych przez Neutrę w Niemczech (z trzech planowanych) powstało w Quickborn, miejscowości leżącej na północny-zachód od Hamburga. Choć domy przypominają te z wcześniejszego osiedla w Walldorfie, to jednak są zachowane w znacznie lepszym stanie. Iwan Baan 20 z 47 BEWO Estate II, 1965 Drugie z osiedli zaprojektowanych przez Neutrę w Niemczech (z trzech planowanych) powstało w Quickborn, miejscowości leżącej na północny-zachód od Hamburga. Choć domy przypominają te z wcześniejszego osiedla w Walldorfie, to jednak są zachowane w znacznie lepszym stanie. Iwan Baan 21 z 47 Bucerius House, 1966 Wysoko położona w Alpach willa w Brione znajduje się powyżej jeziora Maggiore, dostarcza zapierających dech w piersiach widoków, które Neutra wykorzystał do maksimum. Rozległy Bucerius House kosztował fortunę, stanowi jeden z najlepszych europejskich projektów architekta. Najbardziej dopracowany, wyszukany i elegancki, stanowiący kamień milowy w jego późnej twórczości. Dom powstał dla wydawcy dziennika 'Der Zeit' - Gerda Buceriusa. Szczęśliwie obecny właściciel willi poddaje budynek kompleksowej renowacji. Iwan Baan 22 z 47 Bucerius House, 1966 Wysoko położona w Alpach willa w Brione znajduje się powyżej jeziora Maggiore, dostarcza zapierających dech w piersiach widoków, które Neutra wykorzystał do maksimum. Rozległy Bucerius House kosztował fortunę, stanowi jeden z najlepszych europejskich projektów architekta. Najbardziej dopracowany, wyszukany i elegancki, stanowiący kamień milowy w jego późnej twórczości. Dom powstał dla wydawcy dziennika 'Der Zeit' - Gerda Buceriusa. Szczęśliwie obecny właściciel willi poddaje budynek kompleksowej renowacji. Iwan Baan 23 z 47 Bucerius House, 1966 Wysoko położona w Alpach willa w Brione znajduje się powyżej jeziora Maggiore, dostarcza zapierających dech w piersiach widoków, które Neutra wykorzystał do maksimum. Rozległy Bucerius House kosztował fortunę, stanowi jeden z najlepszych europejskich projektów architekta. Najbardziej dopracowany, wyszukany i elegancki, stanowiący kamień milowy w jego późnej twórczości. Dom powstał dla wydawcy dziennika 'Der Zeit' - Gerda Buceriusa. Szczęśliwie obecny właściciel willi poddaje budynek kompleksowej renowacji. Iwan Baan 24 z 47 Bucerius House, 1966 Wysoko położona w Alpach willa w Brione znajduje się powyżej jeziora Maggiore, dostarcza zapierających dech w piersiach widoków, które Neutra wykorzystał do maksimum. Rozległy Bucerius House kosztował fortunę, stanowi jeden z najlepszych europejskich projektów architekta. Najbardziej dopracowany, wyszukany i elegancki, stanowiący kamień milowy w jego późnej twórczości. Dom powstał dla wydawcy dziennika 'Der Zeit' - Gerda Buceriusa. Szczęśliwie obecny właściciel willi poddaje budynek kompleksowej renowacji. Department of Special Collections, Charles E. Young Research Library, UCLA 25 z 47 Bucerius House, 1966 Wysoko położona w Alpach willa w Brione znajduje się powyżej jeziora Maggiore, dostarcza zapierających dech w piersiach widoków, które Neutra wykorzystał do maksimum. Rozległy Bucerius House kosztował fortunę, stanowi jeden z najlepszych europejskich projektów architekta. Najbardziej dopracowany, wyszukany i elegancki, stanowiący kamień milowy w jego późnej twórczości. Dom powstał dla wydawcy dziennika 'Der Zeit' - Gerda Buceriusa. Szczęśliwie obecny właściciel willi poddaje budynek kompleksowej renowacji. Department of Special Collections, Charles E. Young Research Library, UCLA 26 z 47 Bucerius House, 1966 Wysoko położona w Alpach willa w Brione znajduje się powyżej jeziora Maggiore, dostarcza zapierających dech w piersiach widoków, które Neutra wykorzystał do maksimum. Rozległy Bucerius House kosztował fortunę, stanowi jeden z najlepszych europejskich projektów architekta. Najbardziej dopracowany, wyszukany i elegancki, stanowiący kamień milowy w jego późnej twórczości. Dom powstał dla wydawcy dziennika 'Der Zeit' - Gerda Buceriusa. Szczęśliwie obecny właściciel willi poddaje budynek kompleksowej renowacji. Department of Special Collections, Charles E. Young Research Library, UCLA 27 z 47 Bucerius House, 1966 Wysoko położona w Alpach willa w Brione znajduje się powyżej jeziora Maggiore, dostarcza zapierających dech w piersiach widoków, które Neutra wykorzystał do maksimum. Rozległy Bucerius House kosztował fortunę, stanowi jeden z najlepszych europejskich projektów architekta. Najbardziej dopracowany, wyszukany i elegancki, stanowiący kamień milowy w jego późnej twórczości. Dom powstał dla wydawcy dziennika 'Der Zeit' - Gerda Buceriusa. Szczęśliwie obecny właściciel willi poddaje budynek kompleksowej renowacji. Department of Special Collections, Charles E. Young Research Library, UCLA 28 z 47 Kemper House, 1967 Ta dyskretnie ulokowana willa w Wuppertalu ma w sobie wiele podobnych rozwiązań co House Bucerius, ale ze względu na słabiej nasłonecznioną działką położoną na skraju lasu - jest jednak inna. Łączy je luksus i rozłożystość bryły. Budynek obecnie objęty jest ochroną konserwatorską. Horst Glaeser, www.waldehuth.de 29 z 47 Pescher House, 1968 Ta willa powstała w Wuppertalu, mieście, w którym Neutra spędził ostatnie lata swego życia. Dziś to jednej z najlepiej zachowanych domów projektu słynnego modernisty w Europie. Iwan Baan 30 z 47 Pescher House, 1968 Ta willa powstała w Wuppertalu, mieście, w którym Neutra spędził ostatnie lata swego życia. Dziś to jednej z najlepiej zachowanych domów projektu słynnego modernisty w Europie. Iwan Baan 31 z 47 Pescher House, 1968 Ta willa powstała w Wuppertalu, mieście, w którym Neutra spędził ostatnie lata swego życia. Dziś to jednej z najlepiej zachowanych domów projektu słynnego modernisty w Europie. Iwan Baan 32 z 47 Pescher House, 1968 Ta willa powstała w Wuppertalu, mieście, w którym Neutra spędził ostatnie lata swego życia. Dziś to jednej z najlepiej zachowanych domów projektu słynnego modernisty w Europie. Iwan Baan 33 z 47 Pescher House, 1968 Ta willa powstała w Wuppertalu, mieście, w którym Neutra spędził ostatnie lata swego życia. Dziś to jednej z najlepiej zachowanych domów projektu słynnego modernisty w Europie. Iwan Baan 34 z 47 Pescher House, 1968 Ta willa powstała w Wuppertalu, mieście, w którym Neutra spędził ostatnie lata swego życia. Dziś to jednej z najlepiej zachowanych domów projektu słynnego modernisty w Europie. Iwan Baan 35 z 47 Pescher House, 1968 Ta willa powstała w Wuppertalu, mieście, w którym Neutra spędził ostatnie lata swego życia. Dziś to jednej z najlepiej zachowanych domów projektu słynnego modernisty w Europie. Iwan Baan 36 z 47 Delcourt House, 1969 Jedyny dom Neutry zbudowany we Francji. Powstał w Croix na przedmieściach Lille dla dawnej koleżanki i jej męża. Dziś dom otacza wysoki mur. Iwan Baan 37 z 47 Delcourt House, 1969 Jedyny dom Neutry zbudowany we Francji. Powstał w Croix na przedmieściach Lille dla dawnej koleżanki i jej męża. Dziś dom otacza wysoki mur. Iwan Baan 38 z 47 Delcourt House, 1969 Jedyny dom Neutry zbudowany we Francji. Powstał w Croix na przedmieściach Lille dla dawnej koleżanki i jej męża. Dziś dom otacza wysoki mur. Iwan Baan 39 z 47 Delcourt House, 1969 Jedyny dom Neutry zbudowany we Francji. Powstał w Croix na przedmieściach Lille dla dawnej koleżanki i jej męża. Dziś dom otacza wysoki mur. Iwan Baan 40 z 47 Delcourt House, 1969 Jedyny dom Neutry zbudowany we Francji. Powstał w Croix na przedmieściach Lille dla dawnej koleżanki i jej męża. Dziś dom otacza wysoki mur. Iwan Baan 41 z 47 Stettfurt House, 1970 Ostatni projekt Neutry. Plany rozrysował jego syn Dion, a całą dokumentację ukończył szwajcarski architekt, z którym już wcześniej współpracował Neutra. Dom powstał w Thurgau w Szwajcarii. Iwan Baan 42 z 47 Stettfurt House, 1970 Ostatni projekt Neutry. Plany rozrysował jego syn Dion, a całą dokumentację ukończył szwajcarski architekt, z którym już wcześniej współpracował Neutra. Dom powstał w Thurgau w Szwajcarii. Iwan Baan 43 z 47 Stettfurt House, 1970 Ostatni projekt Neutry. Plany rozrysował jego syn Dion, a całą dokumentację ukończył szwajcarski architekt, z którym już wcześniej współpracował Neutra. Dom powstał w Thurgau w Szwajcarii. Iwan Baan 44 z 47 Stettfurt House, 1970 Ostatni projekt Neutry. Plany rozrysował jego syn Dion, a całą dokumentację ukończył szwajcarski architekt, z którym już wcześniej współpracował Neutra. Dom powstał w Thurgau w Szwajcarii. Iwan Baan 45 z 47 Stettfurt House, 1970 Ostatni projekt Neutry. Plany rozrysował jego syn Dion, a całą dokumentację ukończył szwajcarski architekt, z którym już wcześniej współpracował Neutra. Dom powstał w Thurgau w Szwajcarii. Iwan Baan 46 z 47 Stettfurt House, 1970 Ostatni projekt Neutry. Plany rozrysował jego syn Dion, a całą dokumentację ukończył szwajcarski architekt, z którym już wcześniej współpracował Neutra. Dom powstał w Thurgau w Szwajcarii. Iwan Baan 47 z 47 Stettfurt House, 1970 Ostatni projekt Neutry. Plany rozrysował jego syn Dion, a całą dokumentację ukończył szwajcarski architekt, z którym już wcześniej współpracował Neutra. Dom powstał w Thurgau w Szwajcarii. Iwan Baan Koniec galerii zdjęć
Richard Neutra w Europie Neutra nie porzucił jednak ojczystego kontynentu. W 1930 roku w czasie podróży do Europy prowadził wykłady w Bauhausie . Na Starym Kontynencie osiadł na stare lata. W latach 1960-70 zaprojektował 8 willi, w tym cztery w Szwajcarii, trzy w Niemczech i jedną we Francji oraz dwa osiedla mieszkaniowe w Niemczech. W 1970 roku Neutra zmarł w Wuppertalu.