Mia100 Kamienic. Łódzkie kamienice odzyskały blask! [ZDJĘCIA]

Trochę (smutnej) historii

Łódź potrzebuje kompleksowej i szeroko zakrojonej rewitalizacji centrum. Przyzna to każdy, kto w ostatnich latach odwiedził „Ziemię Obiecaną”. Budynki pochodzące w większości z drugiej połowy dziewiętnastego i początków dwudziestego wieku dosłownie prosiły o jak najszybszy remont strasząc przechodniów odpadającymi sztukateriami i spękanym tynkiem. Nic dziwnego, przez kilkadziesiąt lat nie tylko nie poddawane były gruntownym naprawom, ale także drobnym bieżącym pracom. Jeżeli dodamy do tego niedbałość lokatorów oraz fakt, iż same kamienice nierzadko były wznoszone „oszczędnie”, ze słabej jakości materiałów, otrzymamy przygnębiający obraz łódzkiego śródmieścia u progu lat 90. XX stulecia.

Niestety, rok 1989 niewiele zmienił w tej materii. Stosunkowo niewiele było remontów przeprowadzonych zgodnie z zasadami sztuki konserwatorskiej przy pełnym poszanowaniu zabytkowej tkanki budynku. Symptomatyczne dla tamtego okresu były liczne samowole - począwszy od wymiany stolarki okiennej na PCV o ahistorycznych podziałach, a skończywszy na chaotycznym malowaniu fragmentów elewacji przez poszczególnych użytkowników lokali. Na szczęście tego typu działania odchodzą do przeszłości i ustępują miejsca przemyślanym, kompleksowym pracom remontowym prowadzonym pod bacznym okiem konserwatora zabytków.

Początki „Miasta kamienic”

Pierwszy był Wrocław. Od roku 2007 do 2012 wyremontowano tam kilkadziesiąt kamienic w ramach „Programu 100 kamienic”. Gdy w 2011 roku władze Łodzi inicjowały „Mia100 Kamienic” nie ukrywały, że inspirowały się działaniami w stolicy Dolnego Śląska. Z czasem „uczeń przerósł mistrza”, o czym z dumą poinformowali koordynatorzy łódzkiej akcji w listopadzie 2013 roku. Po upływie zaledwie 2,5 roku od uruchomienia programu udało się wyremontować ponad 90 obiektów!

Pierwsze prace w ramach programu remontowego miały stosunkowo niewielki zakres. Najczęściej ograniczano się do remontu elewacji oraz przejazdu bramnego. Mimo tego, korzystne zmiany w przestrzeni śródmieścia Łodzi zaczęły być bardzo szybko widoczne.

Równie istotny jak zakres prac remontowych i konserwatorskich, był sam wybór kamienic. Warunkiem wstępnym był jasny status własnościowy - dany obiekt musiał być własnością municypalną. Powinien także być objęty wpisem do rejestru, wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków.

„Mia100 Kamienic” - ewolucja

Wraz z upływem czasu i kolejnymi realizacjami program ewoluował. Znacznie rozszerzono zakres działań - od remontów elewacji po kompleksowe prace obejmujące nie tylko sam budynek ale i jego najbliższe otoczenie.

Prowadzone są gruntowne prace remontowe od fundamentów i piwnic, aż po dachy. Wzmacniane są konstrukcje stropów, wymieniane pokrycia dachów oraz instalacje, a budynki podłączane są do miejskiej sieci cieplnej. Równolegle dąży się do przywrócenia blasku zabytkowym kamienicom przywracając oryginalny wygląda elewacji, a także wystrój przejazdu bramnego i klatek schodowych, które nierzadko były pięknie dekorowane. W wyjątkowych przypadkach, takich jak kamienica Adolfa Daube przy Piotrkowskiej 171/173, przywrócono świetność historycznym wnętrzom odnawiając sztukaterie, polichromie oraz piece kaflowe.

Prace na elewacjach stanowią niekiedy znaczne wyzwanie dla projektantów i wykonawców, bowiem na przestrzeni minionych dekad poczyniono daleko idące zmiany w stosunku do stanu pierwotnego. W budynkach frontowych na posesji przy ul. Wólczańskiej 167 oraz Wólczańskiej 169 w czasach PRLu usunięto balkony, które podczas prac remontowych zrekonstruowano w oparciu o materiały archiwalne oraz zachowane na elewacjach reminiscencje dawnej struktury. Fasada kamienicy przy ul. Więckowskiego 32 została natomiast niemal w całości pozbawiona detali architektonicznych, które systematycznie odtwarzano. Przywracane są także oryginalne gabaryty i kształty otworów okiennych i drzwiowych, w które następnie wstawiana jest stolarka o formach możliwie wiernie powtarzających rozwiązania historyczne.

Lusterka Rajkowskiej

W ramach programu remontowane są także podwórka poszczególnych kamienic. Pojawia się nowa nawierzchnia oraz nasadzenia. Tam gdzie do niedawna był błotnisty parking (np. przy Lipowej 28) dziś podziwiać możemy granitowy bruk i schludne trawniki. Wyjątkową realizacją jest posesja przy ul. Piotrkowskiej 3, gdzie powstaje Pasaż Róży, w którym znajdą się nie tylko mieszkania ale i lokale użytkowe przeznaczone dla działalności kreatywnych. Elewacje oficyn oraz kamienicy od strony podwórza zostały obłożone lusterkami. Ta niezwykła mozaika jest dziełem artystki Joanny Rajkowskiej i stanowi ciekawy przykład koegzystencji zabytkowej architektury oraz sztuki nowoczesnej.

Celem programu było rozpoczęcie remontu 100 kamienic. Liczba ta została przekroczona, o czym 25 sierpnia zakomunikowano na oficjalnym profilu FB programu. Co dalej? Twórcy „Mia100 Kamienic” zapowiadają rozszerzenie skali działań. Od teraz remontowane mają być nie pojedyncze budynki, a całe kwartały. Trzymamy kciuki za tę jakże potrzebną Łodzi inicjatywę i czekamy na kolejne efekty prac.