Ciechanów: wieża ciśnień i Park Nauki Torus

Ciechanów: Wieża ciśnień jak "pączek z dziurką" i "wirująca trąba"

Wyróżniająca się w panoramie Ciechanowa wieża, zwana popularnie „wieżą ciśnień” jest w istocie zbiornikiem wyrównawczym dla dzielnicy przemysłowej. Osobliwą budowlę zaprojektował architekt Jerzy Michał Bogusławski we współpracy z konstruktorem Jerzym Wiblikiem w 1972 roku. Projekt opracowano połączonym wysiłkiem Biura Projektowo - Badawczego Budownictwa Mistoprojekt Mazowsze w Warszawie oraz Politechniki Warszawskiej. Konstrukcja z racji swojej lokalizacji jest jednym z najwyżej położonych punktów Ciechanowa - 143 metry nad poziomem morza.

Wzniesiono ją w 1976 roku (wykonawcą było przedsiębiorstwo Mostostal Płock) i w swoim czasie wieża doczekała się uznania. Rok 1977 przyniósł jej twórcom nagrodę Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych za wybitne osiągniecie twórcze w dziedzinie architektury i budownictwa.

Na unikalny kształt wieży składa się blaszany „pączek z dziurką” - zbiornik wody (o pojemności 1560 m3) oraz podtrzymująca go „wirująca trąba” upleciona z cienkich rur stalowych. Fachowe i geometryczne określenia powyższych nazw skojarzeniowych to: torus o średnicy przekroju 6 metrów - zbiornik, oraz konstrukcja wsporcza - hiperboloida jednopowłokowa - płaszczyzna składająca się z prostych (w tym przypadku 64 połączonych ze sobą rur stalowych). Użycie geometrii hiperboloidy daje maksymalną wytrzymałość konstrukcji przy użyciu minimum materiału. Całość ma 22 metry wysokości.

To dzieło myśli inżynieryjno - architektonicznej po krótkim czasie eksploatacji, w latach 80-tych, przestało być potrzebne. Podobno w okresie swojej pracy wieża nie została nigdy napełniona w stu procentach. Wieża stopniowo zaczęła popadać w ruinę, chociaż pomysłów na jej wykorzystanie było kilka (np. stworzenie na szczycie tarasu widokowego lub restauracji).

Park Nauki Torus w Ciechanowie

W 2013 roku o konstrukcji zrobiło się głośno. Uznany portal The World Geography umieścił ją na piątym miejscu w rankingu najbardziej niezwykłych wież na świecie.  Rok później obiekt trafił na na wojewódzką listę ewidencji zabytków nieruchomych techniki. W 2017 roku teren ten od Zakładu Wodociągów i Kanalizacji przejęło miasto. Postanowiono odrestaurować wieżę i stworzyć obok park nauki. Wieża została oczyszczona, wzmocniona i pomalowana. Zyskała też nowe poszycie z blachy tytanowo-cynkowej.  Zainwestowano w odpowiednie oświetlenie. Obok powstał dwukondygnacyjny budynek Parku Nauki Torus, który otwarto w 2019 roku.

----

Poniżej pełen ranking oryginalnych wież portalu The World Geography:

1. Ivy Tower, Belgia

2. Guinigi Tower, Włochy

3. Dzwonnica soboru św. Mikołaja w Kalazinie, Rosja

4. Wieża telewizyjna, Jekaterynburg

5. Wieża ciśnień w Ciechanowie

6. The Pirate Tower, USA

7. Sathorn Unique, Tajlandia

8. La Cheminée Moretti, Francja

9. Shime Tower, Japonia

10. Montreal Tower, Kanada

11. Tower of Wind, Japonia

12. PL Peace Tower, Japonia