Bauhaus - 90-lecie powstania szkoły

Państwowa Szkoła Bauhaus powstała w Weimarze w 1919 roku. Pierwszą na świecie szkołę nowoczesnego projektowania założył architekt Walter Gropius. Uważał on, że w erze przemysłowej artystów trzeba kształcić inaczej niż dotąd: znosząc granicę dzielącą sztukę od produkcji przemysłowej i techniki. Pomóc miał w tym powrót do rzemiosła.

Na uczelni zniesiono bariery między profesorami a studentami. Jako mistrzowie i czeladnicy pracowali wspólnie w szkolnych warsztatach. Stolarstwa uczył Gropius, malarstwa ściennego Wassily Kandinsky i Oskar Schlemmer, sztuki oprawiania książek Paul Klee. Opracowywano modele przedmiotów i projekty budynków, które - trafiając do produkcji przemysłowej - miałyby służyć przyszłemu humanistycznemu społeczeństwu. Zamiast sztuki luksusowej preferowano funkcjonalność, prostotę i seryjność - dla każdego. ?Gropius uważał sztukę budowania (Baukunst) za matkę wszelkich sztuk - pisał architekt Ulf Meyer w książce o Bauhausie. - Bauhaus to była nazwa programowa, choć wydział architektury powstał tu dopiero w 1927 roku".

Zgromadzenie na jednej uczelni znanych w całym świecie twórców sztuki nowoczesnej nadało jej międzynarodowy charakter. Studiowali tu m.in.: Niemcy, Amerykanie, Japończycy, Polacy, Rosjanie, Węgrzy, Palestyńczycy, Żydzi, Turcy, Chilijczycy. W ciągu niespełna 14 lat istnienia szkołę ukończyło 1200 osób.

Twórcy Bauhausu to wielcy architekci naszych czasów. Oprócz Waltera Gropiusa dyrektorami szkoły byli też  Hannes Meyer i Ludwig Mies van der Rohe. To oni stworzyli podstawy architektury funkcjonalnej, o prostych, oszczędnych formach z zastosowaniem nowej techniki i nowych materiałów. Budynek szkoły, w którym obecnie mieści się Uniwersytet Bauhausu, to typowo modernistyczna konstrukcja z betonu, stali i szkła, utrzymana w kolorystyce barw podstawowych.

Budynek składał się z trzech prostych brył. Warsztaty, salę teatralną, stołówkę i akademik usytuowano po jednej stronie ulicy, po drugiej - szkołę miejską. Kompleks połączył dwupiętrowy most nad ulicą - siedziba administracji. Projektanci zrezygnowali z tradycyjnej hierarchii fasada przednia - tylna. Wszystkie były sobie równe. Szklane kurtyny zastąpiły normalne okna, dzięki nim budynek otworzył się na zewnątrz. Każdy mógł zajrzeć do warsztatów, przechodząc ulicą, widok miasta z wnętrza był jak oprawiona w ramę scena teatralna.

O sali teatralnej pisano, że chyba nie zdążono jej wyposażyć przed otwarciem. Nie było kurtyny ani zasłon w oknach, jedyną ozdobą wnętrza wyposażonego w rzędy krzeseł obitych surowym płótnem był pomalowany na srebrno sufit.

Awangardowe podejście do projektowania objawiało się nie tylko w architekturze, ale również w sztuce użytkowej, wyposażeniu wnętrz. Dla lepszej współpracy z przemysłem założono Bauhaus spółka z o.o. Obok mebli (proj. Marcel Breuer, Mart Stam i Ludwig Mies van der Rohe ), największy sukces komercyjny odniosły tapety z warsztatu malarstwa.

Do dziś filozofia Bauhausu ma ogromny wpływ na na współczesną estetykę i myśl projektową. Dla wielu to nadal model wzorcowy, a jego siła nie słabnie i inspiruje kolejne pokolenia.

Z okazji 90. rocznicyzałożenia szkoły Bauhausu, trzy niemieckie instytucje (Bauhaus-Archiv Museum w Berlinie, Bauhaus-Museum der Klassik Stiftung w Weimarze i Stiftung Bauhaus w Dessau) przygotowują wspólną wystawę: Modell Bauhaus, poświęconą historii Bauhausu i jego oddziaływaniu. Po raz pierwszy wspólnie zostaną wystawione nie tylko niemieckie zbiory archiwalne prac nauczycieli i studentów szkoły, ale też eksponaty z Muzeum MoMA w Nowym Jorku czy Muzeum na Uniwersytecie Harvarda.

Wystawa odbędzie się w budynku Martin-Gropius-Bau w Berlinie i potrwa od 22-go lipca do 4-go października 2009. Całość przygotowywana jest we współpracy z nowojorskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej MoMa, które razem z Bauhausem świętuje dodatkowo swoje 80-lecie.