Znamy najlepszy budynek Europy!

Nagroda nazwana imieniem twórcy najsłynniejszych budynków modernizmu uznawana jest przez architektów za najważniejszą w Europie i ma na celu wyróżnienie najlepszych europejskich projektów architektonicznych, zrealizowanych w ciągu ostatnich dwóch lat. Wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Fundacji Miesa van der Rohe w Barcelonie ma również zwracać uwagę na rozwój najnowszych rozwiązań architektonicznych i technologii, oraz wspierać młodych twórców, którzy dopiero rozpoczynają swoją karierę zawodową (w tym roku wyróżnienie dla młodych Architektów zdobyli Hiszpanie Ramon Bosch i Bet Capdeferro).

W tym roku spośród ponad trzystu nominowanych budynków, do ścisłego finału zakwalifikowano jedynie sześć, wśród nich salę koncertową z Kopenhagi projektu Jeana Nouvela, nowoczesne muzeum w sąsiedztwie Akropolu projektu Bernarda Tschumi'ego, czy w końcu rozsławione MAXXI Muzeum w Rzymie autorstwa Zahy Hadid, które najczęściej wymieniane było wśród faworytów.

Tymczasem jury złożone członków Europejskiej Rady Architektów (ACE) oraz innych europejskich stowarzyszeń i instytucji architektonicznych zadecydowało, że na tytuł najlepszej europejskiej realizacji architektonicznej zasługuje odrestaurowany gmach Nowego Muzeum (Neues Museum) w Berlinie, który do niedawna był niczym innym jak powojenną ruiną.

Budynek, stanowiący część jednego z największych kompleksów muzealnych świata - Wyspy Muzeów (Musuminsel) powstał w 1859 roku, aby pomieścić antyczne eksponaty przepełnionego Altes Museum. W skład ekspozycji weszły najważniejsze archeologiczne eksponaty z całego świata, wśród nich słynne popiersie egipskiej królowej Nefretete z 1340 r. p.n.e. Projektantem gmachu został Friedrich August Stüler, uczeń Friedricha Schinkela. Neoklasycystyczna, trzypiętrowa budowla z przestronnym holem wejściowym, którego serce stanowiła reprezentacyjna klatka schodowa, uległa dotkliwym zniszczeniom podczas wojennych bombardowań. Były one tak duże, że przez dziesiątki lat budynek stał opuszczony i niszczał. Dopiero w latach 90. zdecydowano o przywróceniu obiektu do życia.

Tego trudnego zadania podjął się brytyjski architekt David Chipperfield, który od lat jest cenionym specjalistą w projektowaniu i renowacji muzeów. Zamiast wiernie odtwarzać klasycystyczne zdobienia lub wprowadzać współczesne trendy projektowe, architekt zdecydował się na rekonstrukcję w duchu minimalizmu, która stanowi tło dla zachowanych elementów zabytku. - Wszystko co było oryginalne pozostało, każdy centymetr został wyczyszczony i naprawiony - mówił Chipperfield. Jednocześnie podkreślił, że nowe elementy, które wprowadził, głównie z betonu zmieszanego z wiórkami saksońskiego marmuru, stanowić mają jedynie tło dla zastanej tkanki zabytku. Niektóre elementy bryły architekt zdecydował się zrekonstruować ręcznie wyrabianą cegłą z odzysku.

Tam gdzie zniszczenia były największe, architekt odtworzył dawną kubaturę zachowując pierwotny podział pomieszczeń. W hallu głównym, który został kompletnie zniszczony powstały niezwykle uproszczone schody, jedynie układem przypominające te sprzed bombardowania. Ich biała monolityczna forma dobrze współgra z gołymi ceglanymi ścianami, na których niegdyś widniały malowidła.

Minimalistyczny język projektu Brytyjczyka niczego nie udaje, i nie imituje przeszłości. - Bardzo łatwo dostrzec, co jest elementem zastanym, a co naszą ingerencją - mówił architekt po przyznaniu mu Grand Prix. - Nie chodziło nam o kontrast, tylko kontynuację, która ma swoją własną tożsamość - dodał. Wszystko co oryginalne pozostało - i tak między antycznymi posągami dostrzeżemy ślady kul na nadpalonej ścianie, czy zdefragmentowaną polichromie, sąsiadującą z surowym betonem i szkłem.

Sporym wyzwaniem stało się także wyposażenie starych murów w nowoczesne rozwiązania technologiczne. Ingerencja architekta jest prawie niezauważalna. W rzeczywistości szereg instalacji, przewodów, czy urządzeń kryją w sobie obdrapane ceglane ściany, co sprawia, że obiekt w Berlinie, pomimo swojej surowości, stał się jednym z najnowocześniejszych muzeów w Europie.

Prace nad renowacją rozpoczęto w 2003 roku, a w październiku 2009 roku drzwi budynku otwarto dla publiczności - dokładnie po 70 latach od zamknięcia. Oczom zwiedzających oprócz ciekawej architektury ukazała się wspaniała kolekcja prawie 9 tys. eksponatów sztuki egipskiej, a także zbiory archeologiczne z okresu prehistorii i wczesnego średniowiecza - dokładnie tak, jak eksponowano je przed II wojną światową. Przebudowa pochłonęła ponad 200 milionów Euro

Ceremonia wręczenia nagród odbędzie się 20 czerwca w Barcelonie w siedzibie Fundacji Miesa van der Rohe.