Villa Metamorphosis - przemiana ekstremalna

Inspiracją dla projektu była znana książka Franza Kafki pt. "Przemiana". Przedstawiona w niej fantasmagoryczna wizja przemiany człowieka w robaka i związane z nią pytanie o akceptację indywidualności jednostki w systemie społecznym, została wyrażona w architekturze budynku w sposób wprost porażający. Oto bowiem, ze starego, prawie 50-letniego, parterowego domu, powstało dzieło sztuki, lewitujące między jawą a snem, tym co materialne, a tym co eteryczne. Groteska z jaką Miyagi dokonał modernizacji, ujawnia się w szeregu poetyckich elementów architektonicznych, m.in. powleczonych asfaltową "skórą" kopuł, zębatych żaluzji, przypominających rozwarte ptasie dzioby, czy też okien o hieroglificznej geometrii, które nie są ani nowoczesne, ani starożytne.

Budynek jest zlokalizowany niedaleko miasta Woodstok, u podnóża gór Catskill. Został on zaprojektowany dla rodziny, która chętnie spędzają swój wolny czas w tej okolicy. Dom stoi bardzo blisko linii drzew, przez co jego tylna część posiada najbardziej prywatny charakter. Od frontu roztacza się natomiast widok na otwartą przestrzeń i pobliskie jezioro.

Prócz samej Villi Metamorphosis, na parceli znajdują się także i inne obiekty, nazwane przez architekta: Domem Samotności (House of Solitude), Lustrem Nieba (Sky Mirror) i Bramą Wieżowa (Tower Gate). Wszystkie one mają za zadanie tworzyć formalny łącznik miedzy architekturą, a roztaczającym się wokół krajobrazem. Gość odwiedzający dom doświadcza je jako zaprogramowany z góry temat, ideę, którą architekt nazywa Krajobrazem Geometrycznej Mitologii (The Landscape of Geometric Mythology). Te tajemnicze obiekty mają burzyć spokojny i jednostajny krajobraz okolicy. Mają one być nośnikiem mitu nowoczesnej architektury.

Dom Samotności (House of Solitude)składa się z wąskiego korytarza, zakończonego niewielkim pomieszczeniem. Światło dnia wpada tu poprzez przeszklony sufit. Jest to miejsce kontemplacji i wyciszenia, gdzie człowiek może podziwiać niebo i wsłuchiwać się w dźwięki przyrody. W szerszej perspektywie, obiekt podkreśla  panoramę jeziora widoczną z wnętrza Villi Metamorphosis i jednocześnie chroni od południa przed wzrokiem sąsiadów.

Lustro Nieba (Sky Mirror) wraz z Domem Samotności definiuje przednią przestrzeń domu. Jest ono wizualnym punktem ogniskującym widok na dom i widok z domu na jezioro. Po deszczu woda, która zbiera się na jego powierzchni stanowi coś na kształt lustra, w którym odbija się niebo.

Brama Wieżowa (Tower Gate) stanowi ostatni element architektonicznego mitu Villa Metamorphosis. Znajduje się ona obok miejsca parkingowego i pełni rolę symbolicznego wejście na posesję. Składa się ona z czterech wież, ozdobionych poziomymi wzorami.

Zakrzywiona ściana, południowej części domu została wyprofilowana komputerowo, a jej szkielet stanowią 43 drewniane kratownice. Elewacja pokryta została asfaltowym gontem. Jasne pionowe pasy biegnące na całej jej powierzchni, zostały wykonane z winylowych listew. Światło do tej części domu dostarczają moduły z pustaków szklanych, które znajdują się w szczycie ściany. Dzięki jej odpowiedniemu wyprofilowaniu, światło jest dostarczane do wnętrza przez cały dzień.

Zdaniem projektanta, przemieszczaniu się wewnątrz budynku, towarzyszy wrażenie zmiany jego architektury. Wraz z przejściem z pokoju wypoczynkowego do pokoju z wysokim sufitem w dalszej części domu, ulega zmianie oś budynku - z północ-południe na wschód-zachód, a także objętość wnętrza. Dzięki temu osoba przebywająca w domu może doświadczyć przemiany przestrzeni zarówno horyzontalnie, jak i wertykalnie.

Ostatnim elementem projektu Miyagiego, który zwraca uwagę odbiorcy, jest "zębata" fasada od północnej strony domu. Jest to tak naprawdę wielka żaluzja kryjąca okno sypialni, przed wzrokiem sąsiadów. Została ona wykonana z półprzeźroczystych, polimerowych płyt, które mogą być wedle życzenia zamykane lub otwierane. Gromadzą one światło, i jako rozszczepiony, miękki blask wpuszczają je do wnętrza sypialni.

Villa Metmorphosis jest z całą pewnością budynkiem niezwykłym. Jak chce jej projektant, nie może być ona jednak rozpatrywana w kategoriach "konwencjonalnej" architektury, lecz raczej jako dzieło sztuki nowoczesnej. Nie dziwi zatem fakt, że budynek ten został zakwalifikowany do finału tegorocznego World Architecture Festival. Nasuwa się jednak pytanie, czy tego typu odważna i emocjonalna architektura może znaleźć swoich odbiorców? Jak Wy sądzicie?

Dawid Legierski