UNStudio: Dom przy Winnicy w Stuttgarcie

Strategie projektowe holenderskiej pracowni Bena van Berkela i Caroline Bos - UNStudio wykorzystują ruch - zmianę położenia w czasie do kształtowania architektury. Przestrzenne analizy i diagramy cyrkulacji ludzi, przepływu pojazdów i mediów są głównymi wytycznymi dla, charakterystycznych dla tej pracowni, płynnie kształtowanych struktur użytkowych. Widać to wyraźnie na przykładzie Domu przy Winnicy w Stuttgarcie.

Dom przy Winnicy zlokalizowany jest na pograniczu terenu podmiejskiego i rolniczego. Z willi z jednej strony roztacza się bukoliczny krajobraz zbocza wzgórza z uformowaną tarasowo starą winnicą, z drugiej zaś widać miejską panoramę Stuttgartu.

Komunikacja wewnętrzna, organizacja widoków i rozmieszczenie programu domu zdeterminowane są jednym gestem - kojarzącym się z ruchem korkociągu - 'skrętem'. W Domu przy Winnicy centralny 'zawijas' wspiera schody stanowiące główną cyrkulację domu. Kierunek każdego wygięcia jest wyznaczony przez zbiór przekątnych w planie. Podczas gdy dystrybucja programu podporządkowana jest ścieżce słońca, każdy fragment 'korkociągu' stanowi sekwencję, w której widok na zewnątrz gra ważną rolę w doświadczaniu wnętrza.

Osiągnięcie takiego efektu wymagało ograniczenia konstrukcji nośnej budynku do niezbędnego minimum. Dach i stropy podtrzymywane są przez cztery tylko żelbetowe elementy: szyb windy, dwie ściany boczne i jeden wewnętrzny słup. Dzięki dużym nadwieszeniom wylewanych na miejscu stropów wszystkie cztery narożniki domu są wolne od konstrukcji i przeszklone

Podwójnej wysokości przeszklony narożnik mieszczący jadalnię otwarty jest na północny zachód gdzie roztacza się rozległy widok wzgórza z winnicą, stanowiącą tło dla domu. Wyposażony w przesuwane szklane panele narożnik można otworzyć na pełną wysokość, aby jeszcze bardziej zatrzeć granicę między wnętrzem i zewnętrzem. Przeszklony narożnik pokoju dziennego, od południowego zachodu, daje widok na pobliski park.

Kolejne widoki w sekwencji 'korkociągu' pojawiają się na poziomie drugim, gdzie znajduje się sypialnia oraz kącik odnowy biologicznej.

Na wnętrze Domu przy Winnicy składają się miejsca o różnych atmosferach i cechach przestrzennych. Ogólny charakter jasności i lekkości nadają cztery otwarte i przeszklone narożniki wpuszczające światło dzienne głęboko do środka domu. Użyte materiały wykończeniowe podkreślają tą atmosferę. Dzieje się to za sprawą naturalnie jasnej dębowej podłogi, bladego kamienia naturalnego oraz białego tynku z odblaskowymi drobinkami. Specjalnie zaprojektowane wyposażenie jest zintegrowane z architekturą i w ten sposób dalej ją akcentuje. Elementem kontrastującym z tą jasnością, lekkością i płynnością całości jest ciemniejsze pomieszczenie wielofunkcyjne znajdujące się u podstawy 'korkociągu', poświęcone muzyce, męskiej biesiadzie i polowaniu. Sufit i ściany tego pokoju pokryte są specjalnie zaprojektowanymi panelami akustycznymi z ciemnego drewna o zmiennym wzorze. Bogato rzeźbione na suficie transformują na ścianach i opadają linearnym wzorem do ciemnej drewnianej podłogi.

Bryła i linia dachu Domu przy Winnicy bezpośrednio korespondują z liniami krajobrazu i reagują na ukształtowanie terenu. Miękkie linie stoków kształtujących winnicę znajdują odzwierciedlenie w rzeźbie ciała budynku. Projekt najbliższego otoczenia domu - ogrodu - jest rozszerzeniem organizacji wewnętrznej. Skośne kierunki wnętrza domu kontynuując się w ogrodzie wydzielają strefy przeznaczone na różne funkcje i obsadzone różną roślinnością.

Również w Stuttgarcie znajduje się Mercedes-Benz Museum (2001-2006) zaprojektowane przez UNStudio. Można domniemywać, że klient Domu przy Winnicy był tak zafascynowany budynkiem muzeum, że zapragnął domu projektu tych samych architektów.