Wertykalna fawela, czyli Wieża Davida w Caracas. Najwyższy slums na świecie

Pochodzące z języka portugalskiego określenie „fawela” (favela) oznacza południowoamerykańskie dzielnice nędzy, które w spontaniczny, niekontrolowany sposób wyrastają na obrzeżach wielkich miast. Zamieszkane przez najbiedniejszych slumsy wypełniają prowizoryczne domy wzniesione z najtańszych materiałów. Przykład z Caracas jest wyjątkowy, bowiem fawela nie tylko wyrosła w środku miasta, a nie na jego peryferiach, ale także wznosi się na wysokość niemalże 190 metrów.

Żelbetowy szkielet Torre David został zaadaptowany przez nowych użytkowników w sposób pozornie chaotyczny, ale jednocześnie - zaskakująco przemyślany. Powstały nowe ścianki działowe, które pozwoliły na wyodrębnienie przestrzeni mieszkalnych oraz miejsc wspólnych. Mieszka w nich obecnie 750 rodzin. Całość tworzy barwną mozaikę wykonaną przy użyciu niekiedy zupełnie prostych środków. O wyjątkowości Wertykalnej Faweli stanowią także przestrzenie wspólne, z których korzystać mogą wszyscy mieszkańcy obiektu. Wykraczając poza dążenia do zaspokojenia najbardziej podstawowych potrzeb (czyli zapewnienia dachu nad głową) wspólnota stworzyła miejsca gdzie można uprawiać sport, pomodlić się czy po prostu spotkać.

Początkowo nie było wody i prądu - w tej chwili media dochodzą do 22 piętra. Lokatorzy zorganizowali swoistą spółdzielnię mieszkaniową. Niewielkie czynsze przeznaczane są na naprawy obiektu. Problemem jest wciąż brak wind. W Wieży Dawida jest sporo małych sklepików - ceny produktów wzrastają wraz z numerem piętra. W wieżowcu jest również salon fryzjerski i dentysta.

Podczas Biennale w Wenecji  w 2012 roku Alfredo Brillembourg, Hubert Klumpner oraz ich pracownia Urban Think-Tank zaprezentowali instalację „Torre David / Gran Horizonte”, ukazującą życie nieformalnej wspólnoty zasiedlającej Wertykalną Fawelę. W środowisku, w którym większość ludzi widzi tylko slums, twórcy dostrzegają nowe możliwości dla spontanicznie powstającej architektury opartej o społeczne więzi. Koncepcja w pełni realizowała główną myśl XIII Biennale zatytułowanego „Przestrzeń Wspólna” („Common Ground”) i zyskała uznanie jury, które nagrodziło wenezuelskich projektantów Złotym Lwem.

Oczywiście nie obyło się też bez kontrowersji. Politycy i architekci z Wenezueli uznali za niewłaściwe, że kraj reprezentowany jest przez nigdy nie ukończone ruiny i slumsy. Brillembourg i Klumpner zdecydowanie odcinają się od jakichkolwiek politycznych koneksji i podkreślają, że ich celem było ukazanie fenomenu nieformalnych siedlisk, które powstają przecież na całym świecie.

Wieżę Dawida możemy oglądać na wyjątkowych zdjęciach Ivana Baana - jednego z najlepszych na świecie fotografów architektury. Polecamy również film dokumentalny "Torre David" (zwiastun obejrzycie tu>>). Niedokończony wieżowiec zamieszkany przez tysiące ludzi wciąż fascynuje twórców filmowych. To właśnie tu trafia Nicholas Brody, niedoszły terrorysta z serialu "Homeland", ukrywający się przed amerykańskim rządem (wieżę w Caracas "zbudowano" w Puerto Rico).

21 sierpnia 2018 r Torre David została znacznie uszkodzona przez trzęsienie ziemi. Częściowo zawaliło się pięć najwyższych pięter.