Na szlaku moderny: Willa Tugendhatów w Brnie

Po blisko 3 latach modernizacji, dom jednorodzinny zaprojektowany przez Miesa van der Rohe odzyskał dawny blask. W budynku trwają ostatnie prace porządkowe, aby w marcu otworzyć swe podwoje dla zwiedzających. To jeden z najważniejszych budynków XX wieku, dlatego warto przypomnieć sobie dla kogo powstał i jaką miał historię...

Dzieło niemieckiego architekta powstało w latach 1929-30 dla bogatej żydowskiej rodziny - Grety i Fritza Tugenhat. Dla młodych przemysłowców z branży tekstylnej nie liczyły się koszty - dom ma być luksusowy, oryginalny, niebanalny. Lepszego klienta chyba nie można sobie wymarzyć.

Willa stoi w Brnie na malowniczym wzgórzu, z którego roztacza się widok na Stare Miasto i położone niżej tereny. Wyjątkowo urokliwe miejsce od razu urzekło Miesa. Architekt wykorzystał duży spadek terenu i stworzył budynek jednopiętrowy od strony ulicy, który od strony ogrodu otwiera się trzema kondygnacjami. Tym sposobem wejście do budynku prowadzi na najwyższą kondygnację.

Projekt pod wieloma względami przypomina pawilon wystawowy w Barcelonie. Mies van der Rohe wprowadził do willi Tugendhatów wiele analogicznych elementów i rozwiązań projektowych. Podobnie jak tam, dom ma stalową konstrukcję szkieletową usztywnioną ścianami, co w przypadku budownictwa mieszkaniowego było zupełną nowością.

Dzięki temu architekt mógł bardzo swobodnie modelować przestrzeń - salon z otwarciem na oranżerię mierzy aż 235 mkw i wielkimi, przesuwnymi przeszkleniami otwiera się na ogród. Wyposażenie domu zostało zaprojektowane przez samego Ludwiga Mies van der Rohe i niemiecką projektantkę Lilly Reich. Wnętrze jest wyjątkowo surowe. Jedynie naturalne wzorzyste materiały, jak onyks i mahoń, delikatnie odrywają całość od typowej prostej moderny.

Koszt wybudowania domu był bardzo wysoki, ze względu stalowy szkielet konstrukcyjny i szereg niestandardowych rozwiązań - olbrzymie przeszklenia, luksusowe materiały, nowoczesną technologię ogrzewania i wentylacji. Uważa się, za te same pieniądze rodzina Tugendhatów mogła śmiało wybudować 40 tradycyjnych willi.

Niestety żydowscy przemysłowcy nie mogli długo nacieszyć się swoim urokliwym i ultranowoczesnym domostwem. Mieszkali w niej do 1938 roku, kiedy to uciekli do Wenezueli w obawie przed hitlerowcami.