Brama - Gateway to Warsaw. Pomysł na ożywienie Placu Defilad w Warszawie [WASZE PROJEKTY]

Plac Defilad w Warszawie powstał razem z budową Pałacu Kultury i Nauki w 1955 roku. Ogromny, liczący 24 ha plac w samym centrum miasta, zaprojektowany został na potrzeby wydarzeń publicznych. Od kilku dekad toczy się dyskusja dotycząca zagospodarowania placu. w 2017 roku miasto ogłosiło konkurs na koncepcję placu Centralnego, który miałby powstać przed Pałacem Kultury i Nauki od strony ul. Marszałkowskiej. Zwycięską pracę przygotowała pracownia A-A Collective.

Inny, ciekawy pomysł ma Staś Gulkowski - młody architekt, który niedawno ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Mediolańskiej.  "Brama — The Gate to Warsaw" to projekt dyplomowy, wieńczący jego studia magisterskie. Architekt proponuje m.in. nowy Plac w ramach Placu Defilad połączony z podziemnym węzłem komunikacyjnym - łączącym przystanki autobusowe, metro, dworzec Warszawa Śródmieście oraz Warszawa Centralna. Nie chce "ukrywać" Pałacu Kultury i Nauki, ponieważ według niego, to ten budynek czyni Warszawę jedyną w swoim rodzaju. W tym projekcie PKiN jest „właścicielem” i „głównym aktorem” parceli.

Oto, co o swoim projekcie pisze Staś Gulkowski:

Projekt  zakłada usystematyzowanie terenów Placu Defilad, wprowadzenie nowych zasad użytkowania przestrzeni oraz unifikację jej poszczególnych części poprzez wprowadzenie elementów małej architektury i jednolitej posadzki. Nowa, spójna całość zwieńczona została podziemnym, odkrytym mini-placem będącym absolutnym centrum pierzei południowej. Poprzez bezpośredni kontakt wizualny z tym co pod powierzchnią, Plac Defilad nabywa zupełnie nowego znaczenia i jego ranga jako centralnego miejsca stolicy Polski rośnie.

Podążając za inspiracją krzywej łuku triumfalnego – symbolu wejścia – zaprojektowana została „Brama do Warszawy”: horyzontalny portal miasta. Utworzona krzywa, przedłużona z obu stron, nakreśla elipsę okrążającą pałac. Powtarzając tę elipsę o równy dystans do środka i na zewnątrz otrzymany został unikatowy wzór posadzki. Ten wzór sugeruje użytkownikom podążanie po krzywej i odkrywanie Placu Defilad w zupełnie nowy sposób. Zachęca do okrążenia monumentu i w pełni wykorzystania walorów Placu. Jednocześnie podkreśla symboliczne znaczenie Pałacu jako epicentrum miasta. Harmonia pomiędzy strukturą zieloną a twardymi nawierzchniami jest również jednym z głównych założeń. Dzięki temu Plac Defilad jest miejscem dla wszystkich i do wszystkiego – miejscem ludzi. Tych głodnych kultury, zieleni, obcowania z ludźmi czy spokojnego popołudnia z książką na trawie. Rozmieszczając mniejsze elementy koncepcji postanowiłem przeanalizować zarówno znane mi ścieżki wiodące na wskroś przez plac, które sam wydeptywałem przez wiele lat swojego życia, jak również te drogi, którymi wkrótce Warszawiacy będą się najprawdopodobniej posługiwali częściej. Strategiczne punkty wizji placu zostały połączone i utworzona siatka stała się główną wytyczną na strategię funkcjonalności Placu Defilad. Następnie powstałą siatkę podkreślono poprzez umieszczenie na jej głównych osiach wielofunkcjonalnych słupów-latarni. Drzewa, mała architektura i delikatnie zagłębione place-strefy dopełniły całości naturalnemu flow pieszych powstałemu dzięki analizie. Plac staje się znacznie łatwiejszy w użyciu, bardziej intuicyjny. Charakterystyczne oświetlenie stanowi nową wizytówkę tej przestrzeni miasta. Te latarnie funkcjonują jako miejsce krótkiego odpoczynku dla podróżujących, ale również jako okno na to, co pod powierzchnią placu – infrastrukturę transportu, dla którego te tereny były domem już od czasów Dworca Wiedeńskiego, wybudowanego w latach 1844-1855 zaraz przy skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i ulicy Marszałkowskiej. Unikatowy design lamp przewidziany został również jako struktura obudowująca windy znajdujące się na placu.

Ważną grupą użytkowników Bramy są osoby dojeżdżające oraz turyści. Dla tych, którzy do centrum miasta dostaną się pociągiem z Lotniska Chopina zaprojektowany został nowy peron otwarty na zaproponowaną wklęsłą część Placu Defilad - centralną część projektu. To tu rozpoczyna się przygoda każdego turysty przylatującego do Warszawy. Pałac Kultury i Nauki, jak Paryska wieża Eiffla, byłby wyczekiwany przez pasażerów trasy Lotnisko Chopina – Brama Warszawy. Wysiadający podróżni w ten sposób literalnie przeszliby przez portal do miasta. Poza symbolicznym znaczeniem nowego węzła komunikacyjnego i jego centralnej części, dojeżdżający zyskaliby rozwiązanie ułatwiające przesiadkę z jednego środka transportu na drugi. Zaproponowany został również komplet obiektów usług przydatnych w codziennym funkcjonowaniu osób dojeżdżających jak i przejezdnych i turystów. Atmosfera i charakterystyka węzła komunikacyjnego centrum Warszawy została w sposób płynny wykorzystana do stanowienia integralnej części designu wnętrz tej przestrzeni –  przejeżdżające pociągi, tunele i spieszący się ludzie to tło a zarazem serce koncepcji. Podróżujący przesiądą się szybciej, dojadą do kolejnego środka transportu ruchomym chodnikiem, windą czy ruchomymi schodami, a także unikną obecnie uciążliwego przemieszczania się góra – dół oraz nieuniknionego wychodzenia na zewnątrz by następnie wejść znów do środka. Węzeł przesiadkowy Warszawa Centrum zaprojektowany został na 5 różnych poziomach i został połączony „kręgosłupem” stanowiącym główną drogę dla przemieszczających się podróżnych. To na tej linii pomiędzy metrem Centrum a dworcem Warszawa Centralna przewidziany został łatwy dostęp do usług takich jak księgarnie, studio fitness, kawiarnia czy kiosk.

Sercem założenia jest Brama – publiczny skwer na osi symetrycznej od Pałacu Kultury po stronie południowej. W ten sposób powstała mikro-przestrzeń Placu Defilad. Po obu stronach Bramy znajdują się dwa budynki wspornikowe. Jeden z nich – Biblioteka Polskiej Kultury i Sztuki – zaprojektowany jako uzupełnienie tak bogatego już w kulturę nowego Placu Defilad. Po stronie zachodniej przewidziane zostało Centrum Obsługi Turystów. To tu, zaraz po przyjeździe z lotniska zagubiony podróżnik dowie się, gdzie kupić bilet miejski, jak dojechać do swojego hotelu, czy gdzie zjeść najlepsze pierogi. Tu również przewiduje się kasy biletowe i poczekalnie dla podróżujących oraz możliwość zjedzenia, wypicia drinka z przejezdnym znajomym czy nawet wynajęcia kapsuły snu. Dla tych którzy do domu czy hotelu zdecydują się wrócić taksówką zaprojektowano bezpieczną zajezdnię taksówkarską pod schodami łączącymi poziom zero placu Defilad z poziomem skweru. Dzięki przeszkleniom w schodach naturalne światło doświetla również dodatkowe przestrzenie usług publicznych umieszczonych pod konstrukcją widoczną z góry placu.

Plac Defilad i jego główny mieszkaniec, Pałac Kultury i Nauki zdecydowanie zasługują na więcej niż las przysłaniających go wieżowców. Obecnie, ta ogromna przestrzeń używana jest jedynie jako skrót do punktu docelowego. Brama Warszawy ma na celu przywrócić użytkowników stałych tej części tkanki miejskiej oferując nowe rozwiązania oraz ułatwić podróżującym przemieszczanie się i poruszanie pomiędzy środkami transportu.