Europejskie Centrum Muzyki w Lusławicach. Krzysztof Penderecki stworzył ważny ośrodek kultury i edukacji

Europejskie Centrum Muzyki

Lusławice to wieś leżąca 20 kilometrów od Tarnowa. To właśnie w tej miejscowości w 1976 r. postanowił zamieszkać Krzysztof Penderecki - wybitny polski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny. To właśnie tu postanowił stworzyć Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego. 

Małopolska wieś Lutosławce ma ciekawą historię. W latach 1560-1664 była jednym z najważniejszych ośrodków arian, założonym przez Achacego Taszyckiego. Od 1570 roku działała tu drukarnia i szkoła (działająca na wzór ówczesnych akademii), zajmująca się m.in. kształceniem muzycznym. Taszycki w 1655 roku nawrócił się na katolicyzm i spalił zbór braci polskich w Lusławicach. W XIX wieku wybudowano nowy dwór. W latach 1923–1926 mieszkał tu malarz Jacek Malczewski - malował i prowadził szkołę malarską dla wiejskich dzieci. Po II wojnie światowej dwór stopniowo popadał w ruinę.

Dwór w Lutosławicach Krzysztof Penderecki kupił i wyremontował w 1976 roku. Co roku organizował tu międzynarodowy festiwal muzyczny. W dawnym 5-hektatowym dworskim parku założył ogród dendrologiczny z tysiącem roślin - drzew i krzewów z całego świata. Tu także rozkwitł pomysł, by utworzyć międzynarodową akademię muzyczną dla młodych artystów.

Penderecki założył Europejskie Centrum Muzyki w 2005 r., potrzebna była siedziba, która dałaby możliwość rozwoju młodym muzykom.

Równocześnie z planami nowej inwestycji pojawiły się głosy, że taki obiekt powinien istnieć jedynie w dużym mieście, że nie poradzi sobie w małomiasteczkowych warunkach. Ostatecznie jednak udało się zyskać przychylność małopolskich samorządowców i przy pomocy unijnego dofinansowania budowa kompleksu w Lusławicach rozpoczęła się latem 2011 r. Po zaledwie 16 miesiącach budowy nowy gmach ukończono w grudniu 2012 r. W maju 2013 roku odbyło się uroczyste otwarcie Europejskiego Centrum Muzyki. Kształcą się tu uzdolnieni muzycy z całego świata. Spotkania w formule mistrz uczeń pozwalają dzielić się doświadczeniami i pogłębiać wiedzę muzyczną.

Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego - architektura

Autorami projektu Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego są architekci z krakowskiej pracowni DDJM. ECM Lusławice to nowoczesna, prosta bryła w formie prostopadłościanu, zajmująca ok. 1 ha powierzchni. Przeszklone foyer sali koncertowej otoczono drewnianą kolumnadą. Od południowej strony znajduje się główne wejście do budynku. Europejskie Centrum Muzyki w Lusławicach to obiekt bez barier architektonicznych,  które mogłyby utrudniać dostęp osobom o ograniczonej sprawności ruchowej.

Główną częścią obiektu jest sala koncertowa, która może pomieścić 650 osób (dla porównania sala Filharmonii Krakowskiej liczy 693 miejsca). Estrada o powierzchni 200 m kw. zaprojektowana została z myślą o wszechstronnym zastosowaniu. Jest tu ruchomy orkiestron, dzięki któremu możliwe jest wystawianie oper i baletów. W sali koncertowej zastosowano wyłącznie naturalne materiały - drewno dębowe i świerkowe. Konsultacji w zakresie wibroakustyki udzielało renomowane niemieckie biuro BBM Müller.

Oprócz dużej sali koncertowej Europejskie Centrum Muzyki ma również część dydaktyczną. To właśnie tu realizowane są kursy, warsztaty i programy edukacyjne. Uczestnicy mają do dyspozycji salę prób, która ze 150 miejscami może z powodzeniem służyć jako sala kameralna. W budynku znajduje się też biblioteka, czytelnia, pokoje ćwiczeń, magazyn dla instrumentów, kuchnia, jadalnia i baza noclegowa dla 100 osób.

Europejskie Centrum Muzyki - zwiedzanie, wystawa

W listopadzie 2019 roku, w 86. urodziny kompozytora w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach, otwarto wystawę "Krzysztof Penderecki – Dziedzictwo Polskiej Muzyki XX i XXI wieku". Projekt multimedialnej ekspozycji wprowadzającej zwiedzających w pełen dźwięków świat artystycznych dokonań i wybitnych dzieł kompozytora przygotowała warszawska pracownia Nizio Design International. W oryginalny sposób zaprezentowano dorobek  jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów muzyki najnowszej. Ekspozycję można zwiedzać przy okazji koncertów odbywających się w Europejskim Centrum Muzyki.

Co dalej z dworem w Lusławicach?

W maju 2019 roku w Europejskim Centrum Muzyki imienia wybitnego kompozytora podpisano list intencyjny w sprawie przekazanie dworu i arboretum w Lusławicach na rzecz Skarbu Państwa. Sygnatariuszami dokumentu byli minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, Elżbieta i Krzysztof Pendereccy, marszałek województwa małopolskiego Witold Kozłowski oraz dyrektor Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego Adam Balas.

"W pewnym momencie uznałem, że jednak to jest wielkie obciążenie dla mnie, żeby utrzymać ten dwór. Myślę, że to najlepsze, co moglibyśmy zrobić, żeby to trwało dalej”– mówił kompozytor.

Europejskie Centrum Muzyki w Lusławicach stao się ważnym ośrodkiem kultury i edukacji artystycznej. Krzysztof Penderecki był człowiekiem dwóch pasji: muzyki i ogrodów. Zmarł 29 marca 2020 roku.